Theo thống kê, hiện toàn tỉnh Quảng Ninh có khoảng 20 cơ sở tham gia sản xuất kinh doanh giống thủy sản và sản xuất giống nhuyễn thể. Tuy nhiên, con số này mới chỉ đáp ứng phần nào nhu cầu giống nhuyễn thể cho nuôi thương phẩm. Được kỳ vọng có thể giải quyết công ăn việc làm, đặc biệt giải tỏa cơn khát nguồn giống thủy sản của ngư dân suốt hàng chục năm qua, Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng vùng sản xuất nhuyễn thể tập trung Vân Đồn đã được khởi công từ tháng 6/2016, do Sở Nông nghiệp Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Ninh làm chủ đầu tư. Nhưng đến nay, công trình này vẫn trong tình cảnh đắp chiếu và dần xuống cấp hư hỏng. Trong khi thực tế, ngư dân địa phương đang phải dùng nguồn giống trôi nổi, không có hóa đơn chứng từ và tiềm ẩn rủi ro về dịch bệnh.
Đầu tư gần 200 triệu đồng gồm cả tiền giống nhuyễn thể và chi phí vật tư, nhưng ông Nguyễn Sỹ Bính, chủ hộ nuôi cá ở hòn Phất Cờ, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh, đang đứng trước nguy cơ mất trắng. Càng nuôi sẽ càng lỗ, ông Bính đành 'cắn răng" cắt bỏ cả dàn hàu vì không may mua phải nguồn giống kém chất lượng.
Ông Bính tâm sự: "Toàn bộ số này phải đạt 7-8 giá thể con, nhưng sau khi xuống tự con giống bỏ độ bám này và chết. Chúng tôi phải cắt vứt đi làm lại mua con mới với giá thể mới như thế này. Như thể không còn gì trên giá thể này nữa".
Tại huyện Vân Đồn, với hơn 1.200 hộ nuôi trồng thủy sản, trung bình mỗi năm cần gần 10 triệu con giống các loại. Nhưng nguồn cung cấp nhuyễn thể và con giống tại địa phương chỉ mới đáp ứng được vỏn vẹn 5%. Bởi thế lâu nay, ngư dân ở đây "mạnh ai nấy làm", tự tìm mối lái ở khắp nơi. Dẫu biết, rủi ro luôn thường trực.
Anh Phạm Văn Thân, Khu 9, thị trấn Cái Rồng, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh cho biết: "Đi xa thì chi phí lớn hơn. Ví dụ tận Nha Trang vận chuyển 2-3 ngày. Trong thời gian vận chuyển đấy nhiều khi gặp sự cố trên đường. Quãng đường vận chuyển xa thì chi phí sẽ lớn hơn".
Ngư dân rất cần nguồn giống. Nhưng nghịch lý lại xảy ra khi từ 4 năm trước, trung tâm sản xuất giống nhuyễn thể đã được đầu tư tại đảo Lỗ Hỗ, huyện Vân Đồn. Hơn 136 tỷ đồng tiền ngân sách đã đổ xuống đây, để làm các hạng mục như kè biển, nhà điều hành, hạ tầng điện nước, lò đốt rác. Nhưng xây xong cũng chỉ bỏ hoang.
Theo kết luận của Thanh tra tỉnh Quảng Ninh, dự án có hàng loạt vi phạm trong quá trình triển khai. Sở Nông nghiệp phát triển nông thôn tham mưu đề xuất xây dựng cơ sở hạ tầng bằng 100% tiền ngân sách. Trong khi theo quyết định của Thủ tướng, ngân sách nhà nước chỉ hỗ trợ tối đa không quá 50%. Thậm chí, thời điểm khởi công xây dựng, dự án còn chưa được UBND tỉnh giao đất. Đến nay, 300ha mặt nước của dự án vẫn nằm trong ranh giới vườn quốc gia Bái Tử Long.
Vậy là, nếu muốn có nguồn giống nhuyễn thể tại địa phương, thì ngư dân ở đây vẫn phải kiên nhẫn chờ đợi. Nhưng chờ đến bao giờ thì chẳng ai rõ. Họ không muốn hy vọng để rồi lại thất vọng thêm một lần nào nữa. Trước những vi phạm tại dự án này, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh đã yêu cầu Sở NN&PTNT, UBND huyện Vân Đồn và các đơn vị thực hiện kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân liên quan.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!