Tuần qua đánh dấu bước ngoặt quan trọng đối với hệ thống đường sắt đô thị tại TP Hồ Chí Minh khi tuyến Metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên đã chạy thử toàn tuyến. Đây là cột mốc có ý nghĩa lớn sau hơn 10 năm chính quyền và nhân dân thành phố chờ đợi, là tiền đề quan trọng để thực hiện các tuyến Metro còn lại ở thành phố mang tên Bác.
Chạy thử Metro số 1 - Tiền đề để thực hiện các tuyến Metro còn lại
Đúng 9h30 ngày 29/8, 17 đoàn tàu của tuyến Metro số 1 đã khởi hành từ điểm đầu là ga Bến Thành đến điểm cuối là ga Suối Tiên. Trong suốt hành trình kéo dài gần 1 giờ đồng hồ, đoàn tàu đã đi qua 14 ga. Trong đó, có 3 nhà ga ngầm và 11 nhà ga trên cao. Điểm đặc biệt và cũng là thách thức của lần chạy thử này là đoàn tàu đã chạy qua các nhà ga ngầm.
Lần chạy thử toàn tuyến thành công này còn thực hiện một nhiệm vụ quan trọng khác đó là tiền đề để thực hiện 8 tuyến Metro còn lại của TP Hồ Chí Minh. Ngoài tuyến số 1, thành phố hiện triển khai tuyến số 2 Bến Thành - Tham Lương và chuẩn bị đầu tư tuyến số 5. Việc chạy thử đoạn ga ngầm sẽ giúp đơn vị thi công có thêm kinh nghiệm thực hiện tuyến số 2, tuyến có nhiều đoạn ngầm nhất trong suốt chiều dài của tuyến (chiếm đến 90%).
Song song với việc chạy thử toàn tuyến, tuyến Metro số 1 vẫn tiếp tục thi công một số hạng mục chưa hoàn thành, đặc biệt là hệ thống viễn thông, tín hiệu, hệ thống an toàn ở khu vực ngầm. Riêng công tác tư vấn đánh giá an toàn hệ thống, tư vấn của Pháp sẽ chứng kiến công tác thử nghiệm sau đó sẽ đánh giá và cấp chứng chỉ. Dựa trên chứng chỉ này, Hội đồng nghiệm thu Nhà nước mới tiến hành công tác nghiệm thu để đưa tuyến vào khai thác.
Metro đòn bẩy phát triển
Với hệ thống metro 9 tuyến, TP Hồ Chí Minh còn thực hiện một mục tiêu lớn hơn mang tính chiến lược là hình thành mô hình TOD: tổ chức lại không gian đô thị, hình thành các khu đô thị nén mật độ cao xung quanh các nhà ga, trên cơ sở đó sẽ tạo điều kiện chỉnh trang lại đô thị, tạo thêm quỹ đất cho không gian mảng xanh và các dịch vụ công cộng. Mô hình TOD sẽ là mô hình tạo đòn bẩy phát triển kinh tế - xã hội cho TP Hồ Chí Minh
Theo các chuyên gia về giao thông đô thị, Nghị quyết 98 vừa được thông qua đã đem lại một bước ngoặt lớn cho TP Hồ Chí Minh khi thực hiện mô hình TOD. Đó là mỗi khi thực hiện một tuyến Metro, TP sẽ được phép quy hoạch đất dọc tuyến Metro đó. Điều này đồng nghĩa với việc được phép thu hồi đất ngoài ranh. Từ phần đất này, TP Hồ Chí Minh sẽ có thêm nguồn lực rất lớn để phát triển kinh tế - xã hội.
Trước đó, trong quá trình triển khai dự án Metro số 1 và Vành đai 3, các sở ngành cũng đã rà soát các khu đất quanh nhà ga, vùng phụ cận. Thành phố cũng lên kế hoạch thực hiện mô hình TOD theo 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 sẽ triển khai ở tuyến Metro số 1 và các nút giao Vành đai 3 TP Hồ Chí Minh. Hiện các nhà ga, nút giao hai dự án này đã được xác định và có cơ sở pháp lý rõ ràng. Do đó, TP có thể triển khai thực hiện ngay một số dự án thí điểm.
Không chỉ đem lại nguồn lực mới, mô hình TOD còn giải bài toán về giao thông tại một siêu đô thị như TP Hồ Chí Minh. Kẹt xe đã khiến TP thiệt hại mỗi năm lên đến 6 tỷ USD. Người đứng đầu chính quyền TP Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh, khơi thông được giao thông là khơi thông được nguồn lực rất lớn cho TP Hồ Chí Minh để giữ vai trò đầu tàu kinh tế.
Hiện tại, TP Hồ Chí Minh đã thành lập tổ công tác khảo sát để xác định các vị trí đất từ đó cập nhật vào quy hoạch. Như vậy, cơ chế TOD được đánh giá sẽ giúp nhanh chóng hoàn thiện các dự án Metro. Mặt khác, nguồn thu từ quỹ đất sẽ giúp TP đầu tư trở lại các dự án Metro. Nếu biết tận dụng, TP Hồ Chí Minh không chỉ trở thành địa phương đầu tiên thành công với mô hình TOD mà còn mở ra sự đột phá hạ tầng giao thông bằng cơ chế mới.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!