Ngăn chặn, phát hiện, cách ly, khoanh vùng dập dịch và điều trị là 5 bước của chiến lược phòng chống dịch bệnh COVID-19 của Việt Nam. Để thực hiện được điều này, việc xét nghiệm truy vết đóng vai trò vô cùng quan trọng. Có xét nghiệm nhanh, chính xác mới có thể đẩy nhanh quá trình sàng lọc ca bệnh, không để sót, lọt các ca nhiễm.
Đợt dịch này có tốc độ lây lan nhanh hơn những đợt dịch trước, liên quan đến những địa điểm đông người như đám cưới, khu công nghiệp. Tỉnh Bắc Giang, nơi đang phải đối mặt với ổ dịch COVID-19 lớn nhất từ trước tới nay bùng phát tại trung tâm khu công nghiệp của tỉnh với 90 ca mắc. Trong mấy ngày qua, hàng chục nghìn lượt cán bộ, nhân viên cùng các y sĩ, bác sĩ căng mình lao vào tâm dịch với tinh thần thần tốc truy vết, khoanh vùng, cách ly, điều trị. Công tác xét nghiệm tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh được tiến hành cả ngày lẫn đêm.
Còn tại Hà Nội, chỉ trong vòng nửa tháng, TP đã phát hiện gần 120 trường hợp mắc COVID-19 lây nhiễm trong cộng đồng. Để có thể phát hiện sớm, truy vết và khoanh vùng kịp thời thì xét nghiệm được thực hiện một cách thần tốc, nhanh gọn.
Từ ngày 29/4 đến nay, riêng Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh Hà Nội đã xét nghiệm hơn 30.000 mẫu bằng phương pháp PCR và xác định 84 mẫu dương tính với SARS-CoV-2. Với mục tiêu kiểm soát và không để lây lan ra cộng đồng, Hà Nội đã đồng thời triển khai nhiều phương pháp xét nghiệm như: gộp mẫu, xét nghiệm kháng thể và PCR tận dụng tối đa 24 giờ vàng đầu tiên để truy vết.
Nhân viên y tế lấy mẫu xét nghiệm COVID-19 (Ảnh minh họa: TTXVN)
Nâng cao năng lực xét nghiệm
Hiện công suất xét nghiệm của Việt Nam đã tăng 1,7 lần so với thời kỳ cao điểm của đợt dịch Đà Nẵng, điều này đã giúp cho việc truy vết, khoanh vùng cách ly và dập dịch của Việt Nam được triển khai nhanh chóng và hiệu quả. Từ năm 2020 đến nay, riêng phương pháp xét nghiệm PCR Việt Nam đã thực hiện được hơn 3,5 triệu mẫu.
Trên thế giới đang triển khai song song 2 phương pháp xét nghiệm xác định người dương tính COVID-19 là xét nghiệm tìm gen virus hay còn gọi là phương pháp PCR và xét nghiệm kháng thể tức xét nghiệm nhanh.
Phương pháp PCR có độ chính xác cao, nhưng thời gian cho kết quả từ 4-6 tiếng, chi phí cao và đòi hỏi trang thiết bị hiện đại. Trong khi đó, phương pháp xét nghiệm nhanh tìm kháng thể có thời gian ngắn, vận hành đơn giản, không cần thiết bị đặc biệt kèm theo. Tuy nhiên, phương pháp này có độ nhạy, độ đặc hiệu thấp hơn nhiều so với phương pháp PCR, dễ nhầm và bỏ sót.
Hiện cả nước có 169 phòng xét nghiệm có khả năng sàng lọc virus SARS-CoV-2, trong đó có 114 đơn vị đủ tiêu chuẩn khẳng định các ca bệnh dương tính. Bộ Y tế cho biết, công suất tối đa của tất cả các phòng xét nghiệm trong thời điểm có dịch là 60.000 mẫu/ngày. Tuy nhiên, với phương pháp gộp mẫu có thể tăng gấp 5, thậm chí là gấp 10 lần.
Đại diện Bộ Y tế biết, để đáp ứng nhu cầu xét nghiệm cũng như phát hiện nhanh những ca dương tính, Bộ đã thay đổi phương thức và tăng cường xét nghiệm sàng lọc COVID-19, áp dụng xét nghiệm kháng nguyên nhanh; cho phép các cơ sở, đặc biệt những khu công nghiệp, nhà máy, dịch vụ lưu trú, khu vực tập trung đông người... xét nghiệm một cách thường xuyên, chuyển từ thế chạy theo xét nghiệm sang tấn công.
Bộ Y tế đã cấp phép cho một số sinh phẩm xét nghiệm do các nhà khoa học của Việt Nam nghiên cứu và sản xuất với mong muốn hạ giá thành xét nghiệm.
Bộ Y tế yêu cầu các địa phương rà soát tất cả người đã nhập cảnh trong thời gian qua, người hoạt động trong lĩnh vực vui chơi, giải trí. Tiến hành xét nghiệm cả theo phương pháp kháng nguyên và kháng thể ở những người này để đánh giá, tìm kiếm nguồn lây. Xét nghiệm được đánh giá là mấu chốt để kiểm soát đại dịch, đặc biệt là xét nghiệm diện rộng để tầm soát và sớm phát hiện các F0 lẩn khuất trong cộng đồng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!