Đã có hàng trăm nghìn tỷ đồng được thu về cho ngân sách nhà nước từ đấu giá công khai quyền sử dụng đất. Rõ ràng việc giao đất, cho thuê đất thông qua phương thức đấu giá quyền sử dụng đất đã góp phần hạn chế được tiêu cực, thất thoát nguồn lực và tài sản của Nhà nước.
Tuy nhiên, cũng có không ít trường hợp sau khi trúng đấu giá quyền sử dụng đất đã đầu cơ, găm giữ đất không triển khai dự án. Một mặt gây lãng phí đất đai, mặt khác tạo nhu cầu ảo làm tăng giá đất khiến những người có nhu cầu thật sự không thể mua được đất.
Ngay trong cao điểm đợt dịch COVID-19, tháng 6/ 2021. Hơn 800 lô đất liền kề khu dân cư Hồng Tiến thuộc thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên đã được đấu giá hết. Giá trị thu về trung bình gấp hơn 2 lần so với giá khởi điểm. Có những người trúng hơn 100 lô đất nhưng đến thời điểm này, phần lớn trong số các lô đất này vẫn chỉ là đất trống.
Không ít trường hợp sau khi trúng đấu giá quyền sử dụng đất đã đầu cơ, găm giữ đất không triển khai dự án.
Sau nhiều tháng hoàn thành việc đấu giá đất nhưng phần lớn hơn 800 lô đất ở xã Hồng Tiến vẫn chưa được triển khai xây dựng. Dư luận đặt ra câu hỏi ở đây có bao nhiêu đất được đầu tư, đầu cơ hay của những người có nhu cầu sử dụng thật. Tuy nhiên, khi giá đất được đẩy lên cao thì việc tiếp cận đất của những người có nhu cầu sử dụng càng trở nên khó khăn hơn.
Theo quy định, các trường hợp trúng đấu giá quyền sử dụng đất phải hoàn thành nộp tiền sau 30 ngày kể từ ngày đấu giá. Tuy nhiên, thời hạn buộc phải triển khai xây dựng lại chưa được đề cập. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến tình trạng đất đai bị bỏ hoang sau đấu giá.
Theo Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam, quy định chưa chặt chẽ và đầy đủ là một nguyên nhân quan trọng dẫn tới tình trạng đầu cơ đất đai, tạo thị trường ảo. Các chuyên gia pháp lý cho biết, để ngăn chặn tình trạng này, nhiều quốc gia áp dụng mức thuế cao hoặc chế tài rất mạnh nếu như người sở hữu để đất hoang, không triển khai dự án theo cam kết.
Không thể phủ nhận hiệu quả kinh tế trong thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất công khai theo quy định của Luật Đất đai. Nhưng điều quan trọng hơn cả vẫn là hiệu quả sử dụng đất sau khi được đấu giá. Do đó, việc nghiên cứu hoàn thiện các quy định của pháp luật về đấu giá quyền sử dụng đất sát với thực tiễn, tiệm cận các thông lệ quốc tế để giải quyết được vấn đề như vừa qua là rất cấp bách.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!