Những khoảnh khắc đời thường sống động khi người cao tuổi làm bạn với điện thoại thông minh cho thấy làn sóng "người cao tuổi kỹ thuật số" đang hiện hữu xung quanh. Báo cáo "10 xu hướng tiêu dùng toàn cầu trong năm 2022" của hãng nghiên cứu thị trường Euromonitor chỉ rõ, ngày càng có nhiều người cao tuổi ở châu Á chuyển sang sử dụng mạng xã hội, trò chơi trực tuyến và các dịch vụ Internet khác… Thống kê của tổ chức We are social, ở Việt Nam nhóm người dùng mạng xã hội như facebook từ 45 tuổi trở lên đang là nhóm có tốc độ tăng trưởng cao nhất, tăng lên 60% mỗi năm.
Có thể thấy, mạng xã hội trở thành không gian mới của những người cao tuổi. Tuy nhiên, cùng với các cơ hội được liên lạc, kết nối, giao lưu và giải trí, thì không gian này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với họ.
Chính vì những nhu cầu đặc thù của người cao tuổi như tiếp cận thông tin xã hội, trao đổi, chia sẻ, nói lên tiếng nói của mình... đều được chiếc điện thoại thông minh đáp ứng thông qua clip sự kiện, thông tin chia sẻ trên Facebook, Zalo, bình luận, chốt đơn hàng..., nên dần dần mạng xã hội đang trở thành người bạn thân thiết của người già. Tuy nhiên, cũng chính các tính năng như đăng ảnh, chia sẻ thông tin, nhắn tin nhóm, gọi video khiến người cao tuổi như lạc bước giữa rừng thông tin hỗn độn đúng - sai, tốt - xấu, từ đây chứa đựng cả những nguy cơ rình rập.
Các chuyên gia an ninh mạng cho rằng, người cao tuổi hiện là đối tượng yếu thế khi tham gia vào không gian mạng, rất cần được tăng cường các giải pháp bảo vệ. Trong đó, con cháu, lớp trẻ là những người có điều kiện và khả năng tiếp cận công nghệ bài bản hơn, vì thế có thể chủ động tìm hiểu thói quen online của cha mẹ và cài đặt, hướng dẫn cách sử dụng thành thạo các ứng dụng đọc báo, xem phim, nghe nhạc uy tín, đảm bảo người già được tiếp nhận thông tin chính xác. Từ đó, giảm thiểu những rủi ro và giúp các bậc phụ huynh sử dụng mạng xã hội an toàn.
Xác định trách nhiệm của người trẻ, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam chỉ đạo Cổng thông tin Thánh Gióng tổ chức hoạt động tập huấn "Thanh niên hỗ trợ người cao tuổi phòng, chống thông tin xấu, độc trên không gian mạng" tại nhiều địa phương trên khắp cả nước. Nội dung tập huấn cũng giới thiệu và hướng dẫn các kỹ năng tìm kiếm, tiếp cận với các kênh thông tin chính thống của Đảng và Nhà nước; góp phần nâng cao nhận thức, kỹ năng, phương pháp nhận diện và đấu tranh với những thông tin xấu độc cho người cao tuổi.
Thực tế, hiện nay vẫn chưa có chương trình hay nội dung chính thức nào về "kiến thức số" hay "an toàn trực tuyến" dành riêng cho người cao tuổi. Chính vì vậy, sự kết nối giữa các thành viên trong gia đình hỗ trợ các hoạt động trực tuyến của người cao tuổi là giải pháp hiệu quả hiện nay. Để thực hiện được trách nhiệm đó, người trẻ cũng cần phải trang bị thêm kiến thức, hiểu biết về an toàn trực tuyến để tự tin trong việc hỗ trợ ông bà, cha mẹ… Có như thế Internet nói chung và mạng xã hội nói riêng mới có thể làm thay đổi cuộc sống của người cao tuổi và mở ra một thế giới mới đối với họ, tiếp thêm sinh lực và tâm trí cho nhiều người theo những cách khác nhau.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!