Thấp thỏm sống gần mỏ khai thác đá
Tài nguyên khoáng sản là nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế, xã hội, vừa là nguồn dự trữ lâu dài phải được quy hoạch điều tra thăm dò đầy đủ. Không thể phủ nhận đóng góp từ hoạt động khai thác khoáng sản trong sự phát triển của các địa phương, tuy nhiên, nếu trước và trong quá trình khai thác, doanh nghiệp không có sự nghiên cứu và đánh giá tác động kỹ lưỡng, sẽ rất rủi ro cho môi trường và cuộc sống của người dân sống gần khu vực khai thác. Câu chuyện này đang diễn ra ở xã Phú Sơn, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình.
Nhiều căn nhà tại đây được UBND huyện đưa và danh sách các hộ dân bị ảnh hưởng do việc nổ mìn khai thác đá của Công ty Cổ phần Đolomit Việt Nam.
Mỏ đá đôlotmit nằm trên địa bàn xã Phú Sơn được cấp phép khai thác 30 năm. Hiện công trình đã hoạt động được 9 năm nhưng mới khai trường nổ mìn khoảng 1 năm trở lại đây. Đó cũng là lúc những phàn nàn của người dân trở nên dồn dập. Cho đến tháng 4 năm nay, UBND huyện đã tạm đình chỉ việc nổ mìn của mỏ đá cho đến khi tìm được hướng khắc phục, hỗ trợ thiệt hại cho người dân. Đến tháng 7, công ty đã đưa ra lời cam kết sẽ giảm thiểu các tác động của việc khai thác để được quay lại hoạt động nổ mìn, nhưng chừng đó chưa đủ làm người dân yên tâm.
Quy định khoảng cách an toàn khi nổ mìn
Theo quy định, thông thường khoảng cách an toàn từ công trình đến vị trí nổ mìn trong đất, đá ở lộ thiên khoảng 250m đảm bảo an toàn cho người và công trình. Thế nhưng, thực tế có những công trình dù nằm trong phạm vi cho phép, thông số đạt yêu cầu nhưng vẫn gây ra tác động đến môi trường bởi 1 trong các yếu tố: Lượng thuốc nổ, đường kính lỗ khoan, các thông số kỹ thuật và phương pháp nổ…
Nổ mìn có thể gây ra các tác động: Đá văng, rung chấn, sóng va đập không khí, bụi, tiếng ồn… Do đó, các đơn vị cần tính toán các thông số kỹ thuật để đảm bảo an toàn đối với người và các công trình cần bảo vệ xung quanh.
Bất đồng trong bồi thường thiệt hại
Mặc dù các cơ quan chức năng đã liên tục giám sát hoạt động khai thác của doanh nghiệp nhằm đảm bảo quá trình vận hành đúng yêu cầu nhưng trên thực tế vẫn còn nhiều rủi ro khó lường. Nhiều đơn vị vừa làm vừa thăm dò, thậm chí phải gián đoạn do ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và cuộc sống của người dân. Làm thế nào để tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động cũng như đảm bảo an toàn cho người dân sống gần các mỏ khoáng sản vẫn còn là bài toán nan giải, nhất là vướng mắc trong việc bồi thường thiệt hại.
Không rõ tác động ra sao, ảnh hưởng thế nào nhưng nứt nhà, bụi và tiếng ồn thì ai cũng thấy. Kể cả doanh nghiệp có cam kết tuân thủ quy trình, nhưng nếu không có sự giám sát chặt chẽ của chính quyền địa phương thì sẽ không thể đảm bảo an toàn trong hoạt động khai thác mỏ.
Con đường "đau khổ" vì xe tải của mỏ khai thác đá
Để nhận được sự đồng thuận tuyệt đối của người dân cũng rất khó. Thực tế, cơ quan chức năng cũng đã khảo sát, đo đạc và đánh giá mới đưa ra những thông số kỹ thuật chứ không phải trực quan để đánh giá tác động. Dĩ nhiên, phải có thời gian chứ không thể một sớm một chiều.
Những ảnh hưởng của mỏ khai thác đá được đề cập không chỉ dừng ở công trình và cuộc sống của những người dân sống gần khu vực khai thác mà còn là sức ép lên hạ tầng giao thông nơi các xe tải chở đất đá từ các mỏ hàng ngày vẫn đang đi qua. Điều này đang diễn ra tại đoạn đường Quốc lộ 1 tránh thành phố Ninh Bình đến nhà máy xi măng Hệ dưỡng, xã Ninh Vân, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình.
Cả khi đã có biển thông báo và biển cấm xe tải đi qua nhưng chẳng ai để ý. Đến như chiếc cầu vừa được nâng cấp, hoàn thành cách đây ít ngày thế nhưng, xe tải vẫn cứ chen nhau đi vào và ai sẽ chịu trách nhiệm nếu cầu yếu?
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!