Bác sĩ chọc hút trứng cho bệnh nhân hiếm muộn.
Theo ThS.BS Giang Huỳnh Như, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản BVĐK Tâm Anh TP.HCM (IVFTA-HCM), bác sĩ từng điều trị cho bệnh nhân trẻ nhất mới 18 tuổi, đã lập gia đình nhưng chưa từng có kinh do bệnh lý bất thường di truyền dư 1 nhiễm sắc thể X, buồng trứng thoái hoá sớm, chưa dậy thì nhưng đã mãn kinh. Bác sĩ Như lý giải, độ tuổi hiếm muộn ngày càng trẻ hoá một phần vì thông tin truyền thông phát triển, người bệnh tiếp cận càng nhiều thông tin thì càng quan tâm đến khả năng sinh sản. Nếu trước đây, một cặp vợ chồng mong con có thể chờ 1,2 năm hoặc lâu hơn, nhưng bây giờ 6 tháng chưa thấy tin vui đã chủ động đi thăm khám.
IVFTA-HCM là trung tâm khá trẻ, tiếp nối thành công của IVF Tâm Anh Hà Nội với tỷ lệ điều trị thành công cao, nên ngay từ những ngày đầu thành lập đã có cơ hội tiếp đón và điều trị cho đa dạng bệnh lý hiếm muộn. Đặc biệt, Trung tâm đã tiếp nhận số lượng lớn nhóm bệnh nhân đã thất bại ở trung tâm khác tìm đến. "Hầu hết họ là các ca khó, vô sinh hiếm muộn lâu năm, tuổi cao, có nhiều bệnh lý phức tạp kèm theo; nam giới không có tinh trùng, tinh trùng bất động; nữ có tử cung dị dạng, buồng trứng đa nang, suy buồng trứng…; thậm chí có tỷ lệ không nhỏ các trường hợp đã bị nhiều nơi từ chối điều trị, khuyên xin noãn, xin tinh trùng… Đây chính là áp lực lớn cho chúng tôi, nhưng IVFTA-HCM biến áp lực thành động lực để hoàn thiện mình, làm tốt hơn để giúp cho nhiều cặp gia đình", bác sĩ Giang Huỳnh Như chia sẻ.
"Thất bại làm tổ" hay "sảy thai liên tiếp" chỉ gói gọn trong một vài chữ, nhưng sau đó là cả hành trình dài từ kích thích buồng trứng, chọc hút, tạo phôi, chuyển phôi và thất bại… Đó không chỉ là vấn đề về tài chính mà còn ảnh hưởng lớn đến tâm lý của bệnh nhân.
Theo BS.CKII Vũ Nhật Khang - bác sĩ Trung tâm IVFTA-HCM, có 3 yếu tố ảnh hưởng đến khả năng thành công, quyết định việc có thai, bao gồm: phôi, bệnh lý phụ khoa và nội mạc tử cung của người phụ nữ. Nếu giải quyết được 3 yếu tố này thì tỷ lệ thành công sẽ cao.
Yếu tố đầu tiên và vô cùng quan trọng trong thụ tinh ống nghiệm là phôi. Thông thường, phần lớn nguyên nhân thất bại chuyển phôi nhiều lần, không có thai khi làm IVF… thường là do phôi. Phôi là sự kết hợp của trứng và tinh trùng. Bệnh nhân càng trẻ thì trứng càng tốt. Vấn đề từ người chồng thì đơn giản hơn vì chỉ cần một vài con tinh trùng khỏe mạnh là có thể tạo thành phôi. Một phôi bình thường khi đến được nội mạc tử cung thì sẽ được chào đón, nội mạc tử cung sẽ ôm lấy phôi để phôi phát triển. Nhưng khi phôi bất thường hoặc phôi chưa hoàn hảo thì nội mạc tử cung không chào đón, người phụ nữ sẽ không thể có thai, đây là cơ chế chọn lọc tự nhiên của phụ nữ.
Trứng chất lượng kết hợp với tinh trùng khỏe mạnh sẽ tạo được phôi tốt, tuy nhiên phôi có thể bị ảnh hưởng khá nhiều trong quá trình nuôi cấy, như nhiệt độ, môi trường nuôi cấy, tủ cấy… Tủ cấy thay thế tử cung người mẹ, các yếu tố ảnh hưởng tủ cấy sẽ đồng thời ảnh hưởng đến phôi, do đó môi trường càng tối ưu thì phôi càng chất lượng.
"IVFTA-HCM là trung tâm duy nhất tại Việt Nam mà khoảng cách từ khi hút phôi vào dụng cụ đến khi đưa vào tử cung người mẹ là ngắn nhất, tất cả đều tác động đến tỷ lệ có thai của bệnh nhân. IVFTA-HCM cũng lựa chọn phòng lab siêu sạch chuẩn ISO 5 chứ không phải ISO 6, ISO7; thậm chí trong tương lai gần, chúng tôi hy vọng có phòng ISO 4. IVFTA-HCM có hệ thống nuôi phôi hiện đại, hầu hết bệnh nhân được theo dõi phôi động học, khác với đánh giá thông thường phải đem phôi ra ngoài để quan sát và vô tình làm gián đoạn sự phát triển của phôi. IVFTA-HCM quan sát phôi qua camera để khắc phục sự hạn chế của phương pháp cũ, chọn lọc phôi tốt, chuyển phôi tốt, nâng cao tỷ lệ thành công.
"Hệ thống lab và nuôi cấy hoàn hảo của IVFTA-HCM có thể tạo ra phôi tốt nhất, sau đó có phôi tốt thì sẽ khảo sát các yếu tố khác như nội mạc, thời điểm đặt phôi để tăng tỷ lệ thành công", bác sĩ Như nói.
Yếu tố thứ hai gây ra thất bại IVF nhiều lần có liên quan đến một số bệnh lý phụ khoa ở người phụ nữ có thể ảnh hưởng đến khả năng có thai như tắc ứ dịch dễ làm phôi bị đào thải hoặc lạc nội mạc tử cung, đa nang buồng trứng… IVFTA-HCM phối hợp với Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh TP.HCM, với sự đứng đầu của BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi - nguyên Phó giám đốc chuyên môn bệnh viện Từ Dũ, sẽ giải quyết triệt để các bệnh lý phụ khoa gây vô sinh nữ.
Cuối cùng, nội mạc tử cung của người phụ nữ - nơi tiếp nhận phôi, có thể cải thiện độ dày niêm mạc lý tưởng để chuyển phôi nhờ ứng dụng huyết tương giàu tiểu cầu tự thân, và thăm dò nội mạc, hoặc có thể làm xét nghiệm đo được cửa sổ làm tổ để xác định thời điểm chuyển phôi tốt nhất. Nếu bệnh nhân có vấn đề về nội mạc tử cung, bác sĩ sẽ cân nhắc nội soi buồng tử cung chẩn đoán. Tại IVFTA-HCM, thủ thuật nội soi buồng sẽ được thực hiện tại phòng khám và làm trong ngày, sáng bệnh nhân đến thì trưa có thể về. Dựa trên hình ảnh ghi nhận có thể biết một số bệnh lý như viêm nội mạc tử cung, lạc nội mạc tử cung… Trong quá trình điều trị có thể phát hiện một số bệnh lý khác như bệnh lý nội tiết, bệnh nhân sẽ được gửi sang các liên chuyên khoa để điều trị kết hợp. Đó cũng là thế mạnh đặc biệt của IVFTA-HCM khi nằm trong một bệnh viện đa khoa với rất nhiều chuyên khoa và chuyên gia giàu kinh nghiệm.
Theo bác sĩ Ngô Đình Triệu Vỹ - bác sĩ Trung tâm IVFTA-HCM, Thụ tinh trong ống nghiệm được xem là chuỗi mắt xích, bắt đầu từ bước kích thích buồng trứng. Kinh nghiệm sau rất nhiều trường hợp ghi nhận có sự khác biệt giữa số lượng và chất lượng trứng từ các chu kỳ. Sự khác biệt này đến từ chất lượng trứng của người bệnh và phác đồ kích thích buồng trứng từ bác sĩ. Với những bệnh nhân từng thất bại làm tổ, các bác sĩ sẽ khai thác tiền sử bệnh, đi tìm nguyên nhân thất bại phôi làm tổ, từ đó đưa ra phác đồ cá thể hóa "đo ni đóng giày" cho từng bệnh nhân: từ kích trứng, tạo phôi, chuẩn bị nội mạc tử cung, xử lý các bệnh lý gặp phải… trước khi chuyển phôi.
Tại IVFTA-HCM, thống kê năm 2021 ở nhóm bệnh nhân lớn tuổi gần tương đương bệnh nhân trẻ tuổi, với tỷ lệ IVF thành công khoảng 63%.
Theo bác sĩ Giang Huỳnh Như, thống kê trên được xác lập với phần đa số bệnh nhân là ca khó, nhiều bệnh nhân có chỉ định xin trứng hoặc mang thai hộ ở nơi khác. Chiến lược quan trọng tại IVFTA-HCM là gom trứng. Một bệnh nhân khi làm thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) mong có 10 trứng, với bệnh nhân lớn tuổi hoặc còn trẻ nhưng ít trứng - chỉ còn 2-3 trứng, khi đó các bác sĩ sẽ gom 2-3 chu kỳ để tương đương với bệnh nhân trẻ, để có đủ số lượng trứng tốt để tạo phôi. Và mục tiêu là sẽ có phôi ngày 5, ở giai đoạn gen phôi kích hoạt lên rồi, phôi chống chọi với tác động môi trường xung quanh nên tỷ lệ sống tốt hơn.
"Chúng tôi điều trị cho nhóm bệnh nhân trên 35 có tỷ lệ thành công ngang bằng nhóm trẻ. Và chúng tôi đang ngày càng nỗ lực để trong năm 2022 cũng như thời gian tới, tỷ lệ IVF thành công ở nhóm bệnh nhân trẻ tuổi sẽ cao hơn nữa, và tỷ lệ IVF thành công ở nhóm trên 35 sẽ bắt kịp nhóm trẻ", bác sĩ Như nhận định.
Một số câu hỏi được các bác sĩ tư vấn trực tiếp trong chương trình:
Em sinh năm 1998, chồng em sinh năm 1997. Em bị đa nang buồng trứng, chồng tinh trùng hơi yếu, hình dạng bình thường chỉ 1%. 2 vợ chồng em làm IVF chuyển 2 phôi ngày 5 loại 2 không có beta; sau đó chuyển tiếp 2 phôi ngày 5 loại 3, kết quả đậu 1 bé nhưng đến 6 tuần thì bị sảy… Vậy 2 vợ chồng em có nên tìm nguyên nhân không ạ hay vẫn chuyển phôi tiếp?
(Độc giả Huỳnh Nhi, 24 tuổi, Bình Chánh)
ThS.BS Giang Huỳnh Như - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản BVĐK Tâm Anh TP.HCM (IVFTA-HCM):
Trường hợp của bạn có nhiều yếu tố có lợi là trẻ tuổi. Bạn có hội chứng buồng trứng đa nang, nghĩa là sẽ có nhiều trứng - điều này có lợi hơn so với bệnh nhân ít trứng. Tuy nhiên buồng trứng đa nang có 2 mặt: đây là bệnh lý chuyển hoá nội tiết, chúng ta cần giải quyết một số vấn đề trước khi chuyển phôi, như làm xét nghiệm nội tiết xem có gì bất thường không. Thứ 2, người bị buồng trứng đa nang có nguy cơ cao huyết áp thai kỳ và tiểu đường thai kỳ, có thể làm ảnh hưởng việc có thai. Người bị buồng trứng đa nang cũng có bất thường nội mạc tử cung: nội mạc cực kỳ dày, tỷ lệ tăng sinh nội mạc, ung thư nội mạc tăng 4-6 lần so với bình thường.
Bên cạnh đó, mỗi trung tâm có cách đánh giá phôi khác nhau. Khi bạn đến với IVFTA-HCM, thông thường, chúng tôi cần xem lại chất lượng phôi, với người bệnh buồng trứng đa nang có nhiều trứng, nhiều phôi, nhưng cần xem và đánh giá lại bạn chọc hút được bao nhiêu trứng, tạo thành bao nhiêu phôi, trong đó mấy phôi ngày 3, mấy phôi ngày 5… Từ đó, chúng tôi mới có câu trả lời cho bạn là nên làm gì tiếp theo.
Về vấn đề chất lượng tinh trùng của chồng bạn hơi yếu, hình dạng bất thường…, thì khi đã chạm tới thụ tinh ống nghiệm khiếm khuyết sẽ được giải quyết hết. Chúng ta nên quan tâm đến khái niệm "đứt gãy DNA tinh trùng", nếu phân mảnh cao thì tỷ lệ sảy thai tăng lên và tại IVFTA-HCM có thể giải quyết hết. Do đó, ngay cả khi chồng bạn có 1% bình thường thì chừng đó là quá nhiều để làm thụ tinh ống nghiệm.
Trường hợp người vợ có chỉ số AMH thấp, người chồng không có tinh trùng thì cơ hội thành công có cao không thưa bác sĩ?
(Độc giả Minh Thảo, 31 tuổi, TP.HCM)
ThS.BS Giang Huỳnh Như - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản BVĐK Tâm Anh TP.HCM (IVFTA-HCM):
Chúng tôi luôn nỗ lực hết mình với nhóm bệnh nhân vợ ít trứng và chồng vô tinh. Đôi khi tôi chạnh lòng và ước: giá như các cặp vợ chồng này đến sớm hơn một chút, vì có trường hợp người vợ chờ đợi chồng đến khi tuổi xuân qua đi thì dự trữ buồng trứng đã suy giảm đáng kể. Chúng ta nên biết, người phụ nữ chỉ có một độ tuổi sinh sản nhất định. Có trường hợp chồng không có tinh trùng, đến IVFTA-HCM được tiến hành mổ micro-TESE và tìm được tinh trùng thì người vợ không may mắn đã mãn kinh.
Tại IVFTA-HCM đã thực hiện thành công cho rất nhiều ca AMH cực thấp phải gom trứng, nhưng trường hợp bệnh nhân đó thì tôi không còn cách nào khác, vì mãn kinh rồi và buộc lòng phải đi xin trứng.
Vì vậy lời khuyên của tôi dành cho các trường hợp chồng vô tinh thì nên đi khám sớm. Vô sinh nam hiện có nhiều bước tiến vượt bậc, kỹ thuật vi phẫu micro-TESE giúp nhiều nam giới vô tinh tìm được tinh trùng, Lab IVFTA-HCM có thể trữ tinh trùng số lượng cực ít, có thể không chỉ đủ làm phôi mà còn trữ được cho chu kỳ sau nhưng điều kiện là vợ vẫn còn trứng để có thể sinh con chính chủ. Phụ nữ không thể chờ mãi được nên vợ chồng hiếm muộn, đặc biệt do yếu tố vô sinh nam không có tinh trùng thì càng nên đi khám sớm.
Năm nay tôi 45 tuổi, IVF tháng 5 vừa rồi bị lưu tuần thứ 9, hiện mất kinh 3 tháng rồi. AMH là 0.6. Liệu tôi còn có cơ hội làm lại không thưa bác sĩ?
(Độc giả Cindy Trish Nguyen)
Tôi năm nay 45 tuổi rồi, hai lần chọc trứng, 4 lần chuyển phôi đều không có beta, chồng bị bất sản ống dẫn tinh. Mong BS tư vấn có phác đồ nào dành cho tình trạng của vợ chồng tôi, để có cơ hội có con không?
(Độc giả Ninh Thúy)
ThS.BS Giang Huỳnh Như - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản BVĐK Tâm Anh TP.HCM (IVFTA-HCM):
Chào chị. Mỗi bé gái khi ra đời thì chỉ có một số lượng trứng nhất định và sẽ mất dần khi dậy thì. Quy luật tự nhiên là trứng tốt sẽ rụng trước, khi người phụ nữ càng lớn tuổi thì số trứng còn lại không còn chất lượng tốt nữa. Do đó, độ tuổi người phụ nữ rất quan trọng trong quyết định tỷ lệ thành công.
Trường hợp chị có thai nhưng bị thai lưu trong 3 tháng đầu do phôi bất thường, hoặc với trường hợp của bệnh nhân Ninh Thúy chuyển phôi 4 lần không thành công, thì nhiều khả năng do phôi mang bất thường khiến phôi không được chào đón ở nội mạc. Chồng chị Ninh Thúy còn bị bất sản ống dẫn tinh thì không có tinh trùng, đến khi điều trị thì tuổi của chị đã lớn.
Chúng ta cần hiểu, từ độ tuổi 43-45, khi có 10 phôi thì có đến 9 phôi bất thường, nếu may mắn có phôi bình thường thì sẽ chuyển phôi vào tử cung. Tôi không rõ hai chị có cháu nào chưa, nếu có rồi thì chúng ta có thể thử một vài lần bằng việc gom trứng gom phôi, nhưng nếu chị chưa có cháu nào và có làm IVF rồi nhưng thất bại thì nên cân nhắc vấn đề xin trứng.
Trong tinh huống này, bất kỳ lựa chọn nào khi đưa ra thì chúng ta phải suy nghĩ thật chu đáo. Vì khi người phụ nữ mang thai lần đầu ở độ tuổi đã lớn thì khả năng gặp biến cố thai kỳ càng cao, trong khi đó chúng ta cần phải khỏe mạnh để chăm sóc nuôi dạy con. Do đó, để đưa ra quyết định sau cùng, tôi rất mong gặp trực tiếp hai chị để được tư vấn.
Thưa bác sĩ, chuyển phôi tươi tốt hơn hay phôi đông lạnh tốt hơn ạ?
Bác sĩ Ngô Đình Triệu Vỹ - Trung tâm Hỗ trợ sinh sản BVĐK Tâm Anh TP.HCM (IVFTA-HCM):
Phôi tươi và phôi trữ khác nhau ở một số điểm. Khi kích thích buồng trứng và tạo phôi, chuyển phôi ngay trong chu kỳ đó thì gọi là chuyển phôi tươi. Khi đem những phôi này đi trữ đông lại và đợi một chu kỳ kinh nguyệt mới, chuẩn bị nội mạc tử cung và rã những phôi này ra để chuyển, gọi là chuyển phôi trữ.
Một vài nghiên cứu cho thấy việc chuyển phôi trữ lại có một số ưu điểm vượt trội. Ví dụ như bệnh nhân buồng trứng đa nang khi chuyển phôi trữ sẽ có lợi hơn, do bệnh nhân này có nhiều trứng, khi kích thích buồng trứng thì nồng độ nội tiết sẽ tăng rất cao, ảnh hưởng lên nội mạc tử cung cũng như bệnh nhân có nguy cơ gặp phải hội chứng quá kích buồng trứng. Vì vậy trong những tình huống này, bệnh nhân nên chuyển phôi trữ sẽ an toàn hơn.
Ngoài ra, có đến 40% trường hợp bệnh nhân hiếm muộn có vấn đề tại nội mạc tử cung. Khi làm thụ tinh ống nghiệm thì chúng tôi tạo phôi trong một chu kỳ, và giải quyết hết vấn đề của nội mạc tử cung ở một chu kỳ khác trước khi chuyển phôi trữ lạnh.
Bình thường mỗi tháng người phụ nữ chỉ có một trứng phát triển. Khi kích thích buồng trứng thì tháng đó nếu người phụ nữ có 10 trứng hoặc 15 trứng phát triển. Điều đó đồng nghĩa với việc nồng độ nội tiết sẽ tăng lên gấp 10 hoặc 15 lần và tác động tiêu cực lên nội mạc tử cung. Đó chính là lý do chúng tôi tạo phôi trong một chu kỳ và tối ưu nội mạc ở chu kỳ sau. Đó chính là bí quyết thành công của chuyển phôi trữ.
Nhiều nghiên cứu hiện nay cho thấy tỷ lệ có thai khi chuyển phôi trữ sẽ cao hoặc bằng so với chuyển phôi tươi. Như vậy, để tỷ lệ có thai của bệnh nhân nằm trong nhóm bằng hoặc nhóm cao hơn chuyển phôi tươi - đó chính là sự lựa chọn, sự tinh tế của bác sĩ điều trị.
Trừ một số trường hợp chất lượng phôi không được như mong đợi thì có thể cân nhắc chuyển phôi tươi trong một số tình huống.
Tại IVFTA-HCM, chúng tôi điều trị cá thể hóa, phôi trữ thì phù hợp bệnh nhân nhiều nang trứng, bệnh nhân có vấn đề tại nội mạc tử cung, bệnh nhân cho nhận noãn… Với phôi tươi sẽ phù hợp bệnh nhân không có bất thường, nội mạc đẹp, mong muốn chuyển để có thai sớm, chất lượng phôi phù hợp. tại IVFTA-HCM, chúng tôi hầu như chuyển phôi trữ để tăng tỷ lệ IVF thành công. Lý do là vì đa số bệnh nhân đến với IVFTA-HCM đều có bệnh lý phức tạp, hoặc là nhóm thất bại từ trung tâm khác tìm đến, 30% trong số đó đã thất bại vì vấn đề nội mạc nên chúng tôi chuyển phôi trữ để giải quyết các yếu tố bất lợi cho bệnh nhân.
Em 36 tuổi, mong con 10 năm, đã chuyển phôi 3 lần thất bại. Em bị niêm mạc tử cung mỏng, không đều và bị lạc nội mạc trong cơ tử cung. Những lần chuyển phôi niêm mạc chỉ được 6mm. Nhờ bác sĩ tư vấn giúp cách điều trị bệnh để em có thể chuyển phôi thành công và đậu thai. Em còn 1 top phôi cuối cùng. Em xin cảm ơn bác sĩ.
BS.CKII Vũ Nhật Khang - Trung tâm Hỗ trợ sinh sản BVĐK Tâm Anh TP.HCM (IVFTA-HCM):
Nội mạc tốt nhất để chuyển phôi là từ 8-10mm. Trường hợp bạn có lạc nội mạc trong cơ thì chúng tôi sẽ tiến hành khảo sát lại nơi đặt phôi. Nếu trường hợp của bạn có đi kèm dính nội mạc hay viêm thì có thể tách dính, sinh thiết nội mạc xem có viêm nội mạc không. Chúng tôi sẽ ngồi lại tìm hướng điều trị, nếu có viêm nội mạc sẽ điều trị kháng sinh.
Tại IVFTA-HCM, nhiều trường hợp tương tự như bạn, sau khi điều trị chúng tôi dùng thêm nội tiết để điều trị lạc nội mạc. Khi tìm được nguyên nhân thì có thể điều trị để tăng khả năng IVF thành công. Nếu tìm nguyên nhân mà niêm mạc vẫn mỏng thì chúng tôi vẫn có phương pháp cứu cánh là bơm huyết tương giàu tiểu cầu tự thân. IVFTA-HCM đã áp dụng kỹ thuật này và nhiều trường hợp đã thành công.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!