Sau hơn 10 năm làm công nhân ở thành phố, chị Võ Thị Chúc (xã Tân Mỹ, Trà Ôn, Vĩnh Long) cùng chồng mang theo cả 4 đứa con trở về quê khi việc làm bị cắt giảm. Chồng làm phụ vữa, vợ ở nhà chăm con, kinh tế rất khó khăn. Xã đã hỗ trợ xây dựng cho gia đình chị một căn nhà đại đoàn kết. Mong muốn của chị là đợi con cứng cáp hơn sẽ đi làm trở lại nhưng để tìm được việc làm ở quê cũng không dễ dàng khi có rất ít công ty.
Cùng xã với chị Chúc, anh Huỳnh Hoàng Công (xã Tân Mỹ, Trà Ôn, Vĩnh Long) cũng là một hoàn cảnh khó khăn do thiếu việc làm. Bị bệnh mãn tính, thu nhập bấp bênh, anh được xã hỗ trợ xây căn nhà tình nghĩa. Mỗi ngày anh chạy xe lôi được 200-300 nghìn đồng nhưng hôm có hôm không, đến mùa thu hoạch anh lại đi hái cam, gặt lúa thuê.
Tại Vĩnh Long, các cơ sở sản xuất công nghiệp vẫn chưa có nhiều. Bà con chủ yếu làm nông nghiệp hoặc lên thành phố làm thuê. Ruộng đất ít lại theo mùa vụ nên nhiều người không có việc làm hoặc có việc làm không đều dẫn tới số hộ nghèo còn cao.
Có việc làm đang là nhu cầu cấp thiết và chính đáng của người dân tại các vùng còn khó khăn. Chỉ khi có việc làm đầy đủ người dân mới có thể thoát nghèo bền vững và yên tâm gắn bó với quê hương.
Hiện nay, tại các vùng nông thôn, miền núi, người dân vẫn chỉ làm ruộng và chăn nuôi là chủ yếu. Sản xuất phần nhiều mang tính tự cung tự cấp chưa hình thành thị trường hàng hóa, bà con rất thiếu việc làm và thu nhập bấp bênh. Vì vậy muốn giảm nghèo tại các vùng này thì cần thiết phải thay đổi cơ cấu việc làm nhằm sử dụng hết lao động nhàn rỗi và gia tăng thu nhập cho bà con.
Muốn thực hiện được điều đó thì cần hỗ trợ người dân để họ tham gia vào chuỗi sản xuất, thương mại và dịch vụ.
Đa dạng hóa việc làm, giải pháp thoát nghèo
Dù vẫn còn nằm trong diện hộ nghèo nhưng mấy năm nay gia đình chị Nông Thị Ngoan (xã Thượng Ân, Ngân Sơn, Bắc Kạn) đã có cuộc sống tốt hơn nhờ thu nhập từ việc làm cốm thuê. Trước đây, mỗi khi mùa vụ kết thúc hai vợ chồng không có việc gì làm. Lúa thu hoạch cũng chỉ đủ cho gia đình ăn, nên có việc gì cần đến tiền là lại phải vay mượn.
Từ khi có nghề làm cốm, nhiều gia đình ở xã Ngân Sơn đã có thêm việc làm và thu nhập. Như gia đình anh Sơn đã chuyển đổi hẳn sang trồng loại lúa nếp chuyên để sản xuất cốm. Nhờ đó anh thu được số tiền cao hơn 30% so với trồng lúa gạo thông thường.
Có việc làm, tuy rằng chưa giàu có nhưng cuộc sống của người dân ở vùng miền núi Bắc Kạn này đã no đủ hơn. Các tổ đội sản xuất đã và đang hình thành giúp cho nhiều người dân có việc làm và thu nhập đều đặn hàng tháng.
Tới đây, Bắc Kạn sẽ phát triển thêm một số sản phẩm nông nghiệp kết hợp với tiểu thủ công nghiệp. Tỉnh cũng khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào quá trình sản xuất, phân phối các sản phẩm nông nghiệp để tạo thị trường cho bà con tiêu thụ sản phẩm.
Chuyển bớt lao động từ nông nghiệp sang làm các nghề dịch vụ cũng là một hướng đi, khi mà dân số ngày càng đông, ruộng đất thì có giới hạn.
Anh Nguyễn Chí Linh (huyện Long Hồ, Vĩnh Long) đã từng làm ruộng, trồng mầu, nuôi vịt nhưng đều thua lỗ nặng. Nay anh làm bảo vệ siêu thị cạnh nhà với mức lương 6 triệu đồng/tháng. Ngoài thu nhập ổn định hàng tháng, anh còn có bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, lúc rảnh rỗi vẫn có thể làm công việc khác để kiếm thêm. Anh không còn trong danh sách hộ nghèo của xã nữa.
Tận dụng nhà gần đường lớn và trường học, cán bộ giảm nghèo của xã tư vấn cho vợ anh mở hàng bán đồ ăn sáng. Công việc này không vất vả như làm ruộng song thu nhập cao hơn.
Gia tăng dịch vụ, tạo thêm việc làm có chất lượng
Chuyển dịch cơ cấu việc làm và tham gia vào thị trường dịch vụ giúp người dân có cuộc sống tốt hơn nhưng khi chất lượng việc làm thấp thì họ cũng chưa thể thoát nghèo.
Chuyển đổi việc làm là cần thiết nhưng chuyển đổi làm sao để việc làm mới có chất lượng mới chính là giải pháp giúp các hộ nghèo vươn lên thoát nghèo bền vững.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!