Cây thị này còn gắn với sự tích cứu Vua Lê Lợi khi bị giặc Minh truy đuổi, vì vậy, cây thị cổ được bà con ở địa phương tôn kính, xem như là một biểu tượng lịch sử.
Cây thị cổ cao khoảng 40m, tán lá rộng chừng 30m, đường kính thân cây 5 người ôm không xuể, gốc cây sần sùi, rêu xanh bám quanh. Đặc biệt phía trong gốc cây rỗng ruột nên 2-3 người có thể ngồi vừa bên trong.
Phía dưới gốc cây cổ thụ, người dân trong vùng lập bàn thờ đặt tên là "Gốc thị sử tích". Vào các ngày lễ, bà con thường đến đây để cầu chúc may mắn và bình yên cho dân làng.
Ông Nguyễn Văn Thiệu năm nay gần 90 tuổi, là người có nhiều gắn bó với cây thị cổ. Đến nay, ông vẫn cẩn thận ghi lại những đổi thay của cây thị qua từng thời kỳ để cho con cháu hiểu hơn về cây thị cổ này.
Xã Kim Hoa, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh, là một địa phương thuần nông, người dân ở đây sống chủ yếu nhờ vào trồng lúa, trồng cây ăn quả. Không gian xanh mát ở làng quê đặc biệt là nhờ vào bóng mát cây thị cổ, những người dân sống xung quanh luôn cảm nhận sự trong lành và bình yên của làng quê.
Mặc dù cây thị có tuổi đời trên 700 tuổi nhưng hàng năm vẫn ra hoa kết trái đều đặn. Mùa Vu lan cũng là thời điểm cây thị sai trĩu quả, tỏa mùi thơm rất đặc trưng. Trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm của lịch sử, cây thị vẫn đầy sức sống, tỏa bóng mát giữa vùng quê của huyện miền núi Hương Sơn, Hà Tĩnh.
Cây đa, giếng nước, sân đình hay cây thị cổ - những biểu tượng thân thương của làng quê Việt Nam, là nguồn cảm hứng bất tận cho nghệ thuật, là kỷ niệm về nơi chôn nhau, cắt rốn của bao thế hệ người Việt. Đó cũng là những hình ảnh khiến nhiều người, dù ở lứa tuổi nào, sống ở chân trời góc biển nào, vẫn neo đậu lòng mình nơi quê hương yêu dấu.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!