Tiểu đoàn 445 (tiền thân là một đội vũ trang tuyên truyền của tỉnh) ra đời vào ngày 19/5/1965 tại tại ấp Suối Rao (xã Long Tân, huyện Đất Đỏ) trong hoàn cảnh chiến tranh chống Mỹ cứu nước bước vào giai đoạn ác liệt nhất. Trong kháng chiến chống Mỹ, Tiểu đoàn 445 đã tiêu diệt hơn 10000 tên địch, phá hủy 120 xe quân sự, bắn rơi 20 máy bay, thu hơn 1800 súng các loại,…
Lễ kỷ niệm 58 năm ngày thành lập Tiểu đoàn 445 (19/5/1965 – 19/5/2023) tại Đền Liệt sĩ Long Phước
Từ cuối năm 1974, Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương Đảng ra nghị quyết: "Quyết tâm giải phóng hoàn toàn miền Nam trước mùa mưa 1975". Quyết tâm đó đã được quán triệt tới toàn thể cán bộ chiến sĩ Tiểu đoàn 445. Những tin chiến thắng từ khắp nơi dội về càng làm náo nức toàn tiểu đoàn.
Ngày 23/3/1975, Tiểu đoàn 445 tiến công Đại đội Bảo An xã Ông Quế tại lộ 2 huyện Xuân Lộc (Đồng Nai). 8 giờ sáng quả pháo cuối cùng của đại đội 4 vừa nổ, cả tiểu đoàn với 3 mũi đồng loạt xung phong chia cắt đại đội bảo an thành nhiều cụm. Mặc dù có công sự kiên cố, bị pháo kích tấn công giữa ban ngày, chỉ 20 phút Đại đội Bảo An của địch bị đánh tan rã hoàn toàn. Đây là xã đầu tiên được giải phóng trong chiến dịch ở chiến trường Bà Rịa - Long Khánh.
Chiều 19/4/1975, Ban chỉ huy cánh quân địa phương Nam Xuân Lộc nhận định, có thể địch bắn pháo nghi binh, chuẩn bị cho cuộc tháo chạy khỏi Xuân Lộc. Từ Sở chỉ huy, Tỉnh đội đã quyết định triển khai kế hoạch chặn đường tháo chạy của địch. Ngay trong đêm đó, các đại đội được điều động về các vị trí tập kết. Trời mưa rất to, các chiến sĩ, cán bộ tiểu đoàn chạy bộ hàng chục cây số để vượt trước những đoàn xe cơ giới của địch. Sáng 20/4/1975, đại đội 2 đã có mặt vị trí tập kết, ngay buổi chiều ta đã đánh tan 2 chốt Bảo An ở đây và triển khai đội hình chặn địch trên lộ 2 từ khu vực sở Hoàng Quân đến Quang Minh dài 10km.
Đúng như nhận định của Ban chỉ huy, 2 giờ sáng ngày 21/4/1975, đoàn xe cơ giới của địch chia thành hai tốp, mỗi tốp khoảng 70 chiếc từ Xuân Lộc tắt đèn rầm rập tháo chạy qua lộ 2. Chúng đã bị Tiểu đoàn 445 và các đại đội địa phương chặn đánh. Một số xe chở lính bị cháy, lính trên xe nhốn nháo chạy dạt sang hai bên đường. Dọc khu vực từ cua chữ S đến Cẩm Mỹ ta đã bắt hơn 100 tù binh. Đoàn xe địch vẫn cắm đầu tháo chạy, vừa chạy vừa bắn loạn xạ về phía trước. Sau đó 1 giờ, một đoàn xe khác của địch gồm hơn 60 chiếc lại tháo chạy qua lộ 2. Chúng tiếp tục bị ta chặn đánh.
Tiếp đó, trong khi Sư đoàn 3 Sao Vàng tiến công chi khu Đức Thạnh và thị xã Bà Rịa thì Tiểu đoàn 445 tiến công chi khu Long Điền, Đất Đỏ. Chập tối ngày 27/4/1975, các đại đội của tiểu đoàn 445 bắt đầu nổ súng tiến công địch. Sau 20 phút pháo kích, với sức mạnh áp đảo, ta đã chiếm toàn bộ quận lỵ Long Điền, bắt hàng trăm tù binh, thu được nhiều vũ khí. Đúng 24 giờ ngày 27/4/1975, đại đội 2 cùng lực lượng địa phương cũng đã làm chủ chi khu Đất Đỏ.
Ngày 28/4/1975, đại đội 1 và 2 chốt tại ngã ba Long Điền đánh tan rã các đơn vị địch từ Trung tâm huấn luyện Vạn Kiếp và thị xã Bà Rịa chạy về co cụm chống đỡ ở đây, giữ vững ngã ba bảo đảm cho đội hình Sư đoàn 3 Sao Vàng phát triển về tiến công ở Long Hải, Vũng Tàu.
Ngày 29/4/1975, Tiểu đoàn 445 cùng với Sư đoàn 3 Sao Vàng phối hợp giải phóng Bà Rịa - Vũng Tàu. Tiểu đoàn 445 đã tiến công vào căn cứ của tiểu đoàn 4 thủy quân lục chiến ngụy. 10 giờ 30/4/1975 lá cờ của Mặt trận dân tộc giải phóng đã tung bay trên căn cứ Hoàng Hoa Thám ở Vũng Tàu. Sau đó Tiểu đoàn 445 tiếp tục phối hợp với Sư đoàn 3 Sao Vàng lên tàu hải quân tiến ra giải phóng huyện Côn Đảo.
Trong những năm 1965 - 1975, Tiểu đoàn 445 đã phối hợp chặt chẽ với Sư đoàn 3 Sao Vàng tiến công giải phóng Bà Rịa - Vũng Tàu, lập nên nhiều chiến công xuất sắc, tham gia hơn 1000 trận đánh lớn nhỏ, đập tan nhiều chiến thuật, chiến lược của kẻ thù, góp công lớn vào chiến thắng mùa Xuân 1975. Với những thành tích đặc biệt xuất sắc trong kháng chiến chống Mỹ, Tiểu đoàn 445 đã vinh dự được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân vào ngày 3/6/1976 và nhiều danh hiệu cao quý khác.
Mới đây, vào ngày 19/5, được sự chấp thuận của Đảng ủy xã Long Phước, Hội Cựu chiến binh Tiểu đoàn 445 đã tổ chức lễ kỷ niệm 58 năm ngày thành lập Tiểu đoàn 445 (19/5/1965 – 19/5/2023) nhằm tri ân, tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh xương máu cho sự nghiệp giải phóng dân tộc để có được hòa bình ngày hôm nay. Đồng thời cũng là dịp ôn lại truyền thống, thành lập, xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Tiểu đoàn 445 trong chiến tranh chống Mỹ ở chiến trường tỉnh Bà Rịa – Long Khánh nay là tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.
Thành tích chiến đấu của Tiểu đoàn 445 trong kháng chiến chống Mỹ luôn mang ý nghĩa chính trị to lớn trong từng thời kỳ, góp phần vào thắng lợi chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử 30/4/1975 giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước, xứng đáng với danh hiệu Tiểu đoàn 445 Anh hùng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!