Chiều 18/3, Họa sĩ Phan Ngọc Khuê, nhà nghiên cứu nghệ thuật các dân tộc Việt Nam đã tổ chức lễ khai mạc triển lãm "Tranh truyện Hàng Trống" tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam. Triển lãm "Tranh truyện Hàng Trống" gồm 40 bức tranh thuộc 10 bộ tranh truyện là những tích truyện cổ quen thuộc trong đời sống văn hóa tinh thần của người Việt.
Điểm nhấn của những bức tranh trong bộ sưu tập Tranh truyện Hàng Trống chính là giá trị thẩm mỹ, sự tinh tế của kỹ thuật in khắc gỗ, kỹ thuật pha màu, và đặc biệt kết tinh giá trị nhân văn và bản sắc văn hóa độc đáo của người Kinh kỳ xưa.
Niên đại của các bộ tranh trưng bày tại triển lãm "Tranh truyện Hàng Trống" được nhà nghiên cứu Phan Ngọc Khuê cho rằng có lẽ được sáng tạo từ thế kỷ 19 cho tới trước những năm 1945, đến nay đã có tuổi đời hơn 100 năm.
Nhà nghiên cứu Phan Ngọc Khuê phát biểu tại buổi lễ khai mạc triển lãm "Tranh truyện Hàng Trống".
Theo nhà nghiên cứu Phan Ngọc Khuê, tranh Hàng Trống đã có từ cách đây hàng trăm năm. Do những biến động của lịch sử, từ những năm 1945 đã không còn in dòng tranh truyện, nếu có cũng chỉ là các dòng tranh nhỏ, tranh đơn. Tranh truyện là dòng tranh cần có sự đầu tư lớn, từ việc mua ván gỗ để khắc in tranh. Không phải loại gỗ nào cũng có thể dùng để khắc bản in, mỗi tấm tranh phải ghép từ 2 đến 3 tấm ván gỗ lại với nhau. Sau khi ghép, những người thợ mộc phải gia công các ván gỗ này cho bằng phẳng, rồi mới đến công đoạn gia công về vẽ và khắc gỗ.
Từ vẽ đến khắc gỗ là một quá trình hết sức kỳ công, tốn rất nhiều chi phí và thời gian, hơn thế nữa không phải người thợ nào cũng có thể khắc được bản in của tranh truyện Hàng Trống. Những người thợ phải có kỹ thuật, tay nghề rất cao mới có thể hoạn thiện được những bản in đẹp nhất, tinh xảo nhất.
Nét vẽ của tranh Hàng Trống hết sức nghệ thuật, có đậm, có nhạt, có màu sắc đặc trưng. Tranh Hàng Trống là một dòng tranh quý, nhưng nhà nghiên cứu Phan Ngọc Khuê cho hay: "Tranh Hàng Trống không phải tất cả đều bắt nguồn từ Hàng Trống. Từ trước năm 1945 ở đình Hàng Trống có một chợ buôn bán tranh, đây là nơi tập trung của tất cả các thương nhân đến từ Thường Tín, Canh Diễn, hay các làng nghề vẽ tranh xung quanh vùng đất Kinh kỳ.... Có rất nhiều nghệ nhân làm dòng tranh này theo cùng một phong cách tranh Hàng Trống, từ công đoạn khắc nét, in tranh rồi vẽ lại tranh bằng bút, sau đó mới tô màu".
Mỗi bức tranh Hàng Trống đến từ nhưng nơi khác nhau đều có một vẻ đẹp riêng biệt, nhưng lại mang cùng một phong cách nghệ thuật tranh Hàng Trống, điều đó nói lên sức sống của một nền nghệ thuật dân tộc, sức sống đó cho thấy kinh thành Thăng Long là nơi "Tinh hoa hội tụ", không những thế những tinh hoa đó còn lan toả ra khắp các vùng xung quanh.
Trong khuôn khổ sự kiện, nhà nghiên cứu Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh Chiêu Quân cống Hồ cho bảo tàng Phụ nữ Việt Nam.
Nhà nghiên cứu Phan Ngọc Khuê chia sẻ: “Bộ tranh Chiêu Quân cống Hồ là một trong những tác phẩm có giá trị xã hội rất lớn. Các nhân vật nữ được thể hiện trong bộ tranh đều là những bậc Nữ nhi – Anh kiệt chuyển tải được tinh thần của truyện và ý tưởng của tác giả, là ca ngợi những tấm gương trung, hiếu, tiết, nghĩa, nhằm đề cao giáo dục về những nhân cách đẹp mà trong xã hội nào cũng cần bồi đắp, xây dựng cho người đương đại. Chúng ta có dịp nhìn lại những tấm gương cao đẹp của người xưa trong di sản văn hóa dân tộc cũng là một điều cần thiết và bổ ích”.
“Bộ tranh Chiêu Quân cống Hồ".
Triển lãm “Tranh truyện Hàng Trống” là hoạt động ý nghĩa diễn ra trong tháng tôn vinh những người phụ nữ và mang thông điệp mạnh mẽ về bảo tồn và phát huy tranh Hàng Trống - một trong những dòng tranh dân gian độc đáo, mang đậm dấu ấn văn hiến ngàn đời của Thăng Long – Hà Nội, vốn di sản quý báu của dân tộc Việt Nam.
Một số hình ảnh trong buổi lễ khai mạc triển lãm "Tranh truyện Hàng Trống"
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!