Cách đây một năm, UBND thành phố Hà Nội đã phê duyệt quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng với chức năng chính là tạo không gian thoát lũ đoạn qua khu vực đô thị trung tâm. Phân khu đô thị sông Hồng được người dân và các cơ quan quản lý đặt nhiều kỳ vọng, nhất là trong bối cảnh vi phạm pháp luật về đê điều trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện vẫn diễn biến phức tạp, tiếp tục phát sinh các vi phạm mới trong khi số vụ vi phạm cũ chưa được xử lý dứt điểm.
Với nhiều mức độ, quy mô, hình thức khác nhau những vi phạm này được Cục Quản lý đê điều và phòng chống thiên tai cảnh báo đây là vấn đề nghiêm trọng, đã đe dọa trực tiếp đến an toàn đê, cản trở không gian thoát lũ.
Câu khẩu hiệu "Bảo vệ đê điều là trách nhiệm của toàn dân" được viết ở nhiều nơi để nhắc nhở mọi người phải có trách nhiệm trong việc bảo vệ đê điều. Tuy nhiên, ở dọc tuyến đê sông Hồng, ở nhiều vị trí, có vẻ như mọi người không mấy quan tâm đến ý nghĩa của câu nói đó.
Như tại địa phận xã Ninh Sở, huyện Thường Tín, từ nhiều năm nay đã hình thành trái phép hàng chục nhà xưởng xây kiên cố lập mái tôn với quy mô lên đến hơn 30.000 m2. Nó chẳng khác nào một bước tường thành cản trở việc thoát lũ của dòng chảy sông Hồng.
Theo báo cáo của xã Ninh Sở, toàn bộ khu nhà xưởng ở đây đều vi phạm quy định pháp luật về đê điều, phòng chống thiên tai nên buộc phải giải tỏa, tháo dỡ. Hồ sơ vi phạm đã được thiết lập từ 5 năm trước nhưng đến nay mọi chuyện vẫn nằm trên giấy.
Tình trạng xây nhà, dựng xưởng với quy mô lớn trong không gian thoát lũ sông Hồng đã diễn ra ở nhiều nơi như tại xã Hồng Vân, huyện Thường Tín; phường Thanh Trì, quận Hoàng Mai. Mỗi nhà xưởng có diện tích từ vài trăm đến vài nghìn m2 mọc lên san sát, nhiều không đếm xuể.
Dù khác nhau về vị trí địa lý nhưng các ông chủ đều tự cho mình cái quyền được dựng xưởng và tồn tại trên dải đất ngoài đê sông Hồng. Thậm chí, ở phường Thanh Trì, vi phạm cũ chưa được xử lý, nhà xưởng mới tiếp tục được quây tôn để dựng lên.
Người dân cố tình vi phạm đã đành, tại một số nơi, địa phương còn bỏ qua quy định của Luật Đê điều. Theo ghi nhận của phóng viên tại một vị trí, từ năm 2017, thành phố Hà Nội còn cho phép một doanh nghiệp tập kết, xử lý phế thải xây dựng ngay sát bờ sông Hồng với diện tích lên đến 25.000m2.
Còn tại Vĩnh Phúc, liên tục từ năm 2016 đến nay, Bộ NN-PTNT đã có nhiều văn bản yêu cầu phía địa phương xử lý quần thể công trình xây dựng kiên cố có quy mô lớn trên bãi sông thuộc địa phận huyện Vĩnh Tường vì các công trình này được xác định là vi phạm pháp luật về đê điều.
Theo thống kê của Cục Quản lý đê điều và phòng chống thiên tai, các vi phạm tương tự như trên đang ngày càng gia tăng, cả về quy mô lẫn mức độ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!