Hà Nội sẽ có một quảng trường và công viên rộng hơn 12.000 mét vuông ngay cạnh hồ Hoàn Kiếm. Theo kế hoạch, tòa nhà Trung tâm Thương mại số 7 Đinh Tiên Hoàng, thường được biết đến với tên gọi "Hàm cá mập", cùng một số trụ sở cơ quan cạnh hồ Hoàn Kiếm sẽ được tháo dỡ để tạo không gian cho công viên và quảng trường mới. Quy hoạch này cũng gắn với kế hoạch cải tạo đồng bộ ba khu tập thể cũ: Ngọc Khánh, Thành Công, Giảng Võ, hướng tới mở rộng không gian xanh, tối ưu hóa hạ tầng ngầm, đồng thời kết hợp xây dựng công trình cao tầng. Dự kiến, đến ngày 15/3, thành phố sẽ công bố chi tiết quy hoạch cải tạo khu vực này theo tỷ lệ 1/500.
Tòa nhà Trung tâm Thương mại số 7 Đinh Tiên Hoàng (thường gọi là “Hàm cá mập”) sẽ bị dỡ bỏ.
Theo đề xuất của thành phố, khu vực phía Đông hồ Hoàn Kiếm (khu vực khoanh đỏ), bao gồm đoạn nhỏ của phố Đinh Tiên Hoàng, Trần Nguyên Hãn và Lý Thái Tổ sẽ được quy hoạch lại để trả lại không gian công cộng.
Theo kiến trúc sư Phạm Thanh Tùng, Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam, tòa nhà "Hàm cá mập" đã tồn tại hơn 30 năm, trở thành một hình ảnh quen thuộc của Hồ Gươm. Tuy công trình này có vị trí đắc địa nhưng không mang nhiều giá trị kiến trúc và đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử. Trước đây, khu vực này từng là ga điều hành xe điện và quảng trường công cộng, vì vậy việc trả lại không gian mở là hợp lý, đáp ứng nhu cầu phát triển đô thị.
"Mỗi công trình đều có giá trị trong một giai đoạn lịch sử nhất định, nhưng khi Hà Nội phát triển mạnh mẽ hơn, việc thay đổi để phục vụ lợi ích lâu dài là cần thiết. Hồ Gươm cần được bảo tồn đúng nghĩa là một di sản, một không gian công cộng thực sự, xứng đáng với vị thế của Thủ đô", ông Tùng bày tỏ.
Kiến trúc sư Phạm Thanh Tùng, Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam chia sẻ những nội dung liên quan đến việc quy hoạch cải tạo khu vực cạnh hồ Hoàn Kiếm.
KTS. Phạm Thanh Tùng nhận định, việc xây dựng một quảng trường lớn kèm theo công trình ngầm dưới lòng đất đặt ra nhiều thách thức. Không chỉ đơn giản là phá bỏ công trình cũ, mà còn phải tính toán kỹ lưỡng về quy hoạch, giao thông và thiết kế cảnh quan.
Một trong những vấn đề quan trọng là hệ thống lối lên, lối xuống của tầng hầm cần được bố trí hợp lý để không ảnh hưởng đến giao thông hiện tại, đặc biệt là trên các tuyến phố nhỏ như Đinh Liệt. Ngoài ra, quảng trường phải được thiết kế đảm bảo cảnh quan hài hòa, hiện đại, đáp ứng nhu cầu biểu diễn và thưởng thức của người dân. Hệ thống đài phun nước, tiểu cảnh cũng cần được cải tiến để phù hợp với không gian mới.
"Để đảm bảo quảng trường hoạt động hiệu quả, các nhà thiết kế cần có giải pháp đồng bộ về giao thông, hạ tầng ngầm và không gian cảnh quan, tạo ra một công trình xứng tầm với vị trí trung tâm của Hà Nội", KTS. Phạm Thanh Tùng nhấn mạnh.
Thành phố Hà Nội đang nỗ lực đưa ra phương án đền bù hợp lý nhất cho người dân trong khu vực bị ảnh hưởng, bởi sự đồng thuận của người dân luôn là yếu tố quan trọng trong quy hoạch đô thị. Tương tự, bài toán cải tạo chung cư cũ cũng gặp nhiều thách thức. Hà Nội hiện có hơn 1.500 chung cư cũ, chủ yếu xây dựng trước năm 1954 và giai đoạn 1960 – 1994. Phần lớn trong số này đã hết niên hạn sử dụng, thậm chí có nguy cơ sụp đổ. Tuy nhiên, sau hơn 20 năm, thành phố mới cải tạo được hơn 30 chung cư xuống cấp, cho thấy tiến độ còn chậm so với nhu cầu thực tế.
KTS. Phạm Thanh Tùng cho biết, việc cải tạo chung cư cũ như Ba Đình, Ngọc Khánh, Thành Công là bài toán khó, đã tồn tại suốt 30 năm qua do nhiều vướng mắc. Tuy nhiên, hiện tại, Hà Nội có những điều kiện thuận lợi để triển khai, đặc biệt khi Luật Thủ đô đã được thông qua và định hướng phát triển đô thị đã được phê duyệt, tạo hành lang pháp lý rõ ràng.
Hà Nội hiện có hơn 1.500 chung cư cũ, chủ yếu xây dựng trước năm 1954 và giai đoạn 1960 – 1994.
Hiện nay, chính sách phát triển đô thị nén (TOD) cho phép xây dựng cao tầng kết hợp giao thông công cộng, giúp giảm mật độ xây dựng, tăng không gian xanh và khu vực công cộng. Trước đây, khu vực này chỉ được phép xây dựng khoảng 9 tầng, nhưng nay có thể lên đến 40 tầng tại những vị trí phù hợp mà không làm tăng mật độ dân số. Bằng cách tái cấu trúc diện tích căn hộ từ 25 mét vuông lên tối thiểu 70 – 100 mét vuông và dành một phần tầng cao để phát triển dịch vụ thương mại, thành phố có thể tạo nguồn kinh tế bù đắp chi phí cải tạo mà vẫn đảm bảo chất lượng sống của cư dân.
"Việc cải tạo chung cư không chỉ là vấn đề quy hoạch, mà còn mang ý nghĩa nhân văn và an sinh xã hội. Những cư dân sinh sống tại đây chủ yếu là cán bộ, công nhân viên nhà nước, những người đã cống hiến cả đời cho Thủ đô. Do đó, việc cải tạo không chỉ nâng cao chất lượng sống, mà còn củng cố niềm tin của người dân vào chính sách của Nhà nước", KTS. Phạm Thanh Tùng chia sẻ.
Hà Nội đang có những bước đột phá trong quy hoạch đô thị, hướng đến một không gian xanh, thông thoáng và phù hợp với xu thế hiện đại. Đặc biệt, tại các khu vực trung tâm như quận Hoàn Kiếm và quận Ba Đình, cơ chế đặc thù đã được áp dụng, giúp đẩy nhanh quá trình chỉnh trang đô thị.
Những quy định đột phá trong Luật Thủ đô tạo điều kiện thúc đẩy phát triển đô thị xanh, mở rộng không gian công cộng, đồng thời cung cấp thêm nguồn căn hộ lớn cho thị trường, đáp ứng nhu cầu nhà ở ngày càng tăng của người dân.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!