Theo Bệnh viện Y học cổ truyền Đà Nẵng, bầu có nhiều thứ (dưới loài/ giống), khác nhau bởi hình dạng và kích thước của quả, bao gồm quả hình bầu to, quả bầu sao (hình trụ, có đốm, dài đến 1m) và quả bầu nậm (quả thắt co lại như bầu rượu).
Bầu để làm thuốc bao gồm quả, hạt, rễ, lá và tua cuốn. Trong đó, quả bầu thường được chế biến bằng cách cắt thành khoanh, gọt vỏ, bỏ hạt rồi thái thành miếng nhỏ, dùng tươi hoặc phơi khô. Hạt bầu thu từ quả già, phơi khô.
Theo các tài liệu y học cổ truyền, trong Đông y, quả bầu được ghi có vị ngọt nhạt, tính lạnh, có tác dụng giải nhiệt, giải độc, thông tiểu, tiêu thũng, trừ ngứa. Lá bầu có vị ngọt, tính bình. Tua cuốn và hoa bầu có tác dụng giải nhiệt độc.
Quả bầu được dùng luộc, nấu canh hay xào ăn. Bầu luộc ăn mát chữa được táo bón. Nước luộc quả bầu để uống lại là thuốc thông tiểu tiện. Bầu là món ăn - vị thuốc tốt cho bệnh nhân đái tháo đường vì có ít glucose và năng lượng. Thịt quả bầu sống có công dụng chữa tiểu rắt, sỏi thận, phù và dùng để giã đắp khi bị sưng tấy, nóng đỏ. Vỏ quả bầu già với liều từ 30 đến 40g, phơi khô, sắc uống để hạ sốt, lợi tiểu, tiêu độc.
Rễ bầu cũng được dùng trị phù và vàng da với phương thức là sắc uống, ngày từ 16 đến 20g. Tua cuốn và hoa bầu nấu nước tắm cho trẻ để phòng ngừa đậu, sởi, lở ngứa. Hạt bầu chữa răng lợi sưng đau, giun và sán xơ mít. Dầu hạt trị bệnh đau đầu. Ở Ấn Độ, người ta uống dịch ép lá bầu tươi để chữa rắn cắn.
Chú ý: quả bầu tính lạnh, ăn nhiều có thể gây nôn tháo, vậy nên người hư hàn, tạng lạnh không nên dùng. Theo kinh nghiệm của nhân dân, người bị sưng ống chân và đầy hơi không nên ăn nhiều bầu bởi sẽ làm bệnh lâu khỏi.
Một số bài thuốc có bầu trong y học dân gian:
- Chữa răng lợi sưng đau, tụt lợi, chân răng ló ra: Hạt bầu, ngưu tất mỗi vị 20g nấu lấy nước ngậm và súc miệng, ngày từ 3 đến 4 lần.
- Chữa tiêu chảy và lỵ ra máu (2 bài thuốc):
+ Dịch quả bầu còn xanh 10ml trộn với dịch lá cỏ nhọ nồi 10ml, uống ngày hai lần.
+ A ngùy 1mg hòa vào 10ml dịch quả bầu còn xanh, uống ngày 2 lần, trong 3 ngày liền.
- Chữa tiểu rắt, tiểu đỏ, sỏi thận: Vỏ bầu 30g, hoàng thảo, nhân ý dĩ mỗi vị 12g. Tất cả sắc uống, dùng trong nhiều ngày
- Phòng ngừa đậu, sởi, lở ngứa: Tua cuốn và hoa cây bầu dùng nấu nước tắm cho trẻ em
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
VTV.vn - Bé gái (3,5 tuổi, trú tại Củ Chi, TP. Hồ Chí Minh) được người nhà phát hiện chìm dưới ao nhà (sâu 2m) khoảng 2 phút.
VTV.vn - Ngày 17/05, Cục Quản lý Dược (Bộ Y Tế) phối hợp với Báo Sức khỏe và Đời sống tổ chức Lễ trao danh hiệu "Ngôi sao thuốc Việt lần thứ 2" tại Nhà hát Lớn Hà Nội - Hoàn Kiếm.
VTV.vn - Để ngăn ngừa chấn thương và thất bại khi luyện tập thể dục thể thao, nhất định bạn phải tránh mắc những sai lầm phổ biến nhất dưới đây,
VTV.vn - Lời khuyên của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Maya Vadiveloo về một chế độ ăn uống lành mạnh.
VTV.vn - Trung tâm Y tế huyện Thanh Sơn (Phú Thọ) vừa tiếp nhận người bệnh nam, 46 tuổi, trong tình trạng đau bụng dữ dội vùng thượng vị, bụng chướng, mạch nhanh.
VTV.vn - Viên sỏi bàng quang lớn nhất có kích thước hơn 3cm, các bác sĩ phải mất gần 1 giờ đồng hồ để hoàn thành ca phẫu thuật.
VTV.vn - Khoa Nam học, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 vừa tiếp nhận điều trị cho nam bệnh nhân 63 tuổi (Hải Phòng) bị áp xe bẹn bìu trái do lao mào tinh hoàn, tinh hoàn trái.
VTV.vn - Ngay sau khi được phân bổ vaccine, ngành Y tế Cà Mau đang đẩy mạnh việc tiêm bù, tiêm vét cho trẻ nhằm tăng cường miễn dịch phòng bệnh trong cộng đồng.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương (Phú Thọ) vừa điều trị cho bệnh nhi sinh mổ nặng 5,4kg, bị suy hô hấp, nhiễm khuẩn sơ sinh và những biến chứng từ người mẹ mắc đái tháo đường.
VTV.vn - Bệnh viện Đại học Y Dược Shing Mark (Đồng Nai) vừa phẫu thuật thành công sỏi san hô cho nam bệnh nhân 57 tuổi.
VTV.vn - Mới đây, Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á Tây Ninh vừa tiếp nhận cấp cứu một trường hợp bé gái 4 tuổi bị cây bút đâm vào vùng đầu.
VTV.vn - Nam bệnh nhân 82 tuổi (trú tại Hạ Hòa, Phú Thọ) được đưa vào viện trong tình trạng vùng khuỷu tay phải bị sưng nề, loét chảy dịch, vận động hạn chế.
VTV.vn - Các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Tĩnh vừa phối hợp phẫu thuật nối thành công bàn chân phải cho một bệnh nhân bị tai nạn giao thông.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á Long An vừa tiếp nhận bệnh nhân T.X.T., 79 tuổi, trong tình trạng mệt, khó thở nhiều, tiểu ít.
VTV.vn - Đây là thông điệp của Ngày Thế giới phòng chống tăng huyết áp năm nay.