Video hỗ trợ trọng tài (VAR) tại giải vô địch châu Âu Euro 2024 đang thử thách sự kiên nhẫn và niềm tin của các huấn luyện viên, cầu thủ và người hâm mộ - cũng như đã từng xảy ra suốt mùa giải trong các trận đấu câu lạc bộ.
Khi FIFA thử nghiệm và xây dựng ý tưởng VAR vào năm 2016, họ đặt ra những mục tiêu và cam kết rõ ràng. Chỉ lật lại các quyết định sai lầm rõ ràng. Không làm giảm quyền uy của trọng tài trận đấu. Đưa ra quyết định trong vòng 10 giây.
Liệu những mục tiêu này có đang được thực hiện sau hai kỳ World Cup và hai kỳ Euro, cùng vô số tranh cãi trong các trận đấu của Premier League Anh?
Theo huấn luyện viên Đan Mạch Kasper Hjulmand, câu trả lời là không.
"Đây không phải là cách bóng đá nên diễn ra", Hjulmand nói sau trận thua 0-2 trước Đức vào tối thứ Bảy - một trận đấu thay đổi hoàn toàn do hai quyết định có sự can thiệp của công nghệ từ các trọng tài người Anh.
Thay vì dẫn trước 1-0 ở phút thứ 48, Đan Mạch bị tụt lại 0-1 ở phút thứ 53, bởi một quả phạt đền được trao cho đối phương vì lỗi chạm tay của Joachim Andersen.
"Đó là một trận đấu cân bằng. Nhưng cuối cùng, trọng tài đã quyết định trận đấu cho chúng tôi," Andersen nói. Phản ứng của Hjulmand và Andersen - người đang chơi cho câu lạc bộ Crystal Palace ở Premier League Anh và biết rõ công việc của trọng tài Michael Oliver và chuyên gia VAR Stuart Attwell - tóm gọn sự thất vọng phổ biến trong thời đại của rất nhiều pha ăn mừng bàn thắng bị cắt ngắn.
Đây là giải đấu mà các cầu thủ ghi bàn nhiều nhất cho đến thứ Bảy đã có ba bàn và tiền đạo người Bỉ Romelu Lukaku một mình đã có ba bàn bị VAR từ chối.
Các trọng tài cũng thường có vẻ như bị điều khiển từ xa, trái với cam kết của FIFA vào năm 2016: "Không bao giờ mất quyền uy của trọng tài, không bao giờ lấy đi điều đó".
"Michael Oliver không phải là người đưa ra quyết định này", huấn luyện viên người Úc của Tottenham Ange Postecoglou nói về quyết định phạt đền trong buổi phát sóng trận đấu của Đan Mạch. "Nếu tôi nghe thêm một người nói rằng họ không trọng tài lại trận đấu, tôi sẽ bùng nổ. Tôi không nghĩ đó là lý do chúng ta đưa công nghệ vào cho quyết định đó".
Bóng rõ ràng đã chạm vào tay của Andersen, nhưng từ một quả tạt mạnh ở khoảng cách rất gần mà Oliver ban đầu không cho là phạm lỗi, nếu anh ấy nghĩ rằng tay đã giơ ra ở một vị trí không tự nhiên.
Trong khi can thiệp của VAR là quyết định, việc áp dụng các luật chơi nghiêm ngặt về lỗi chạm tay mới là vấn đề đối với một số người.
"Luật chạm tay thật là tệ hại," cựu danh thủ Anh và phát thanh viên của BBC Alan Shearer viết trên mạng xã hội.
Hjulmand nói rằng ông "quá mệt mỏi với luật chạm tay ngớ ngẩn. Joachim đang chạy bình thường. Đó là một tình huống bình thường".
Các trọng tài VAR cũng không chịu trách nhiệm kỹ thuật cho việc phán quyết việt vị chống lại Thomas Delaney của Đan Mạch, người đã có một hoặc hai ngón chân vượt qua hậu vệ cuối cùng của Đức. Đây là một quyết định nhị phân từ hệ thống Công nghệ Việt vị Bán tự động (SAOT) dựa trên nhiều camera được truyền tải đến trọng tài từ phòng VAR.
Việc Lukaku bị việt vị trước khi ghi bàn vào lưới Romania cũng tương tự, sử dụng một hệ thống chỉ mới được phát triển từ năm 2016.
"SAOT đang hoạt động rất, rất tốt, chúng tôi rất hài lòng," trưởng ban trọng tài của UEFA Roberto Rosetti cho biết vào thứ Sáu trong buổi đánh giá về hiệu suất của các trọng tài trong 36 trận đấu vòng bảng.
Sau 20 lần sửa sai bởi VAR trong 36 trận đấu đó, tỷ lệ này đã tăng lên bởi ba quyết định quan trọng - hai bàn thắng bị từ chối, mỗi đội một bàn, và quả phạt đền được trao cho Đức - trong trận đấu thứ hai của vòng 16 đội.
Công nghệ việt vị đã đưa ra các quyết định trong trung bình 46 giây, Rosetti cho biết, trong khi các quyết định VAR tổng thể, có thể bao gồm việc gửi trọng tài ra màn hình bên cạnh sân, trung bình là một phút 36 giây.
Những quyết định này nhanh hơn nhiều so với ở Premier League nổi tiếng bất ổn, nhưng vẫn còn xa với mong muốn ban đầu của FIFA về các quyết định trong vòng vài giây để không làm gián đoạn luồng trận đấu.
"Chúng tôi có 10 giây, hoặc 12 giây nếu muốn, nhưng điều đó không tốt cho trận đấu", trọng tài hàng đầu người Hà Lan Bjorn Kuipers nói vào năm 2016. Kuipers hiện đang làm việc cho UEFA tại Euro 2024.
Dù có những khiếu nại và thất vọng về VAR, khi các câu lạc bộ Premier League được hỏi vào ngày 6 tháng 6 về việc hủy bỏ nó mùa tới, họ đã bỏ phiếu 19-1 để giữ lại.
Ngoài ra, các luật về lỗi chạm tay và việt vị có thể được thay đổi tại cuộc họp hàng năm của hội đồng được gọi là IFAB. Nó được điều hành bởi FIFA và bốn liên đoàn bóng đá Anh.
Tuy nhiên, cuối cùng, ngành công nghiệp bóng đá muốn sống mà không có thêm những tranh cãi lớn như một phần của lịch sử của mình.
Bàn thắng quyết định thứ ba của Anh vào lưới Tây Đức trong trận chung kết World Cup 1966 thực sự đã vượt qua vạch vôi chưa? Bàn thắng "Bàn tay của Chúa" của Diego Maradona đã giúp Argentina đánh bại Anh ở tứ kết World Cup 1986.
Huấn luyện viên Đức Julian Nagelsmann, người sinh năm 1987, gợi ý rằng trận đấu hiện nay tốt hơn nhờ công nghệ.
"Tôi nghĩ khi bạn đánh giá mọi tình huống, và nếu VAR can thiệp vào trận đấu và bạn so sánh nó với những ngày trước đây", Nagelsmann nói, "Tôi nghĩ nó công bằng hơn nhiều so với khi không có VAR".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!