Bộ Công Thương đẩy mạnh tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính thực hiện Nghị quyết 70-NQ/TW

Ngày 20/8/2025, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 70-NQ/TW về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đây là một trong những văn kiện chiến lược, thể hiện quyết tâm của Trung ương trong việc đảm bảo an ninh năng lượng, thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, giảm phát thải khí nhà kính, hướng tới phát triển nhanh và bền vững.

Nghị quyết đặt mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ tiết kiệm năng lượng trên tổng tiêu thụ năng lượng cuối cùng đạt khoảng 8 – 10% so với kịch bản phát triển bình thường. Mục tiêu này đồng thời phù hợp với định hướng của Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 – 2030 (VNEEP3) do Bộ Công Thương chủ trì triển khai.

Để hiện thực hóa các mục tiêu trên, Nghị quyết 70-NQ/TW nhấn mạnh việc đẩy mạnh thực hiện các chương trình tiết kiệm năng lượng, khuyến khích phát triển các ngành sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, đồng thời quy định chỉ tiêu bắt buộc tiết kiệm năng lượng cho từng ngành, từng địa phương. Nghị quyết cũng đề ra định hướng cải tiến công nghệ, áp dụng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về hiệu suất năng lượng đối với thiết bị, máy móc, phương tiện giao thông và công trình xây dựng; từng bước loại bỏ thiết bị hiệu suất thấp, phát thải cao, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường.

Thúc đẩy chuyển đổi xanh, phát triển bền vững

Với vai trò là cơ quan được Chính phủ giao chủ trì trong lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, Bộ Công Thương đã và đang khẩn trương xây dựng Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (sửa đổi), nhằm cụ thể hóa tinh thần của Nghị quyết 70-NQ/TW. Trực tiếp thực hiện nhiệm vụ này là Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Cục ĐCK) – đơn vị đầu mối triển khai chương trình quốc gia về tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính và hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ xanh.

Theo đó, thời gian tới, Cục ĐCK sẽ tập trung vào sáu nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm. Trước hết là rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách và các văn bản dưới luật để đảm bảo tính đồng bộ, kịp thời cập nhật các sửa đổi, bổ sung của pháp luật, loại bỏ chồng chéo và tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho doanh nghiệp.

Cục cũng sẽ hỗ trợ kỹ thuật, tài chính cho các dự án đầu tư, sản xuất, kinh doanh theo hướng sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, thúc đẩy mô hình sản xuất – tiêu dùng bền vững và kinh tế tuần hoàn trong công nghiệp. Song song, đơn vị đang nghiên cứu đề xuất thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, đồng thời hoàn thiện cơ chế huy động vốn quốc tế, vốn tín dụng xanh ưu đãi để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư tiết kiệm năng lượng.

Công tác đào tạo, nâng cao năng lực cho đội ngũ quản lý năng lượng, kiểm toán viên năng lượng cũng là một trọng tâm. Cục ĐCK xác định cần hình thành đội ngũ chuyên nghiệp, có trình độ cao để hỗ trợ các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm thực hiện các biện pháp tiết kiệm hiệu quả.

Cùng với đó, công tác truyền thông và nâng cao nhận thức cộng đồng sẽ được triển khai mạnh mẽ hơn, thông qua các chiến dịch truyền thông về lối sống xanh, tiêu dùng bền vững, khuyến khích người dân ưu tiên sản phẩm tiết kiệm năng lượng, có thể tái chế, thân thiện với môi trường. Cục ĐCK cũng tăng cường kiểm tra, giám sát và hướng dẫn các địa phương, doanh nghiệp thực hiện đúng quy định pháp luật, đồng thời đôn đốc, đánh giá hiệu quả thực thi chính sách ở từng cấp, từng ngành.

Về nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, Cục ĐCK sẽ tăng cường trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương, coi chỉ tiêu tiết kiệm năng lượng là một chỉ tiêu trong kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội của quốc gia, từng tỉnh, thành và các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm. Về phát triển tổ chức dịch vụ năng lượng, dự kiến quy định điều kiện đầu tư, cấp chứng chỉ, thời hạn hành nghề cho kiểm toán viên năng lượng và hình thành cơ chế hỗ trợ để xây dựng mạng lưới tổ chức dịch vụ năng lượng trong cả nước.

Về chính sách ưu đãi tài chính, Cục ĐCK đề xuất cơ chế hình thành và vận hành Quỹ thúc đẩy tiết kiệm năng lượng, khuyến khích triển khai các dự án tiết kiệm năng lượng thông qua tín dụng xanh, trái phiếu xanh. Trong quản lý thị trường và hiệu suất thiết bị, Cục cũng đang nghiên cứu mở rộng danh mục dán nhãn năng lượng sang nhóm vật liệu xây dựng, nhằm thúc đẩy tiêu dùng xanh, nâng cao hiệu suất trong lĩnh vực xây dựng cơ sở hạ tầng.

Hướng tới giảm phát thải khí nhà kính

Cùng với việc thúc đẩy tiết kiệm năng lượng, Cục ĐCK đang tích cực triển khai các quy định của Nghị định số 06/2022/NĐ-CP và Nghị định số 119/2025/NĐ-CP của Chính phủ về giảm phát thải khí nhà kính và phát triển thị trường các-bon. Mục tiêu là đảm bảo các ngành công nghiệp trọng điểm thực hiện đúng cam kết giảm phát thải mà Việt Nam đã đưa ra trong Đóng góp quốc gia tự quyết định (NDC) và các cơ chế quốc tế như JETP.

Cục sẽ tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật, tăng cường kiểm kê khí nhà kính, xây dựng kế hoạch giảm phát thải cho doanh nghiệp, quy định rõ việc phân bổ hạn ngạch và chứng nhận tín chỉ các-bon. Bên cạnh đó, Cục sẽ tổ chức đào tạo, tập huấn cho doanh nghiệp, giúp nâng cao năng lực kiểm kê, áp dụng biện pháp giảm phát thải, từng bước tham gia thị trường các-bon trong nước và quốc tế.

Công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về ứng phó biến đổi khí hậu và trách nhiệm giảm phát thải sẽ được lồng ghép trong các chương trình trọng điểm của Bộ như VNEEP3, SCP (Sản xuất và tiêu dùng bền vững), Chương trình Khuyến công quốc gia. Việc số hóa quản lý, tích hợp hệ thống điện tử trong kiểm kê và giám sát phát thải cũng được đẩy mạnh, phù hợp với định hướng chuyển đổi số quốc gia.

Một trong những hướng ưu tiên trong giai đoạn tới là mở rộng hợp tác quốc tế, huy động hiệu quả nguồn lực tài chính cho ứng phó biến đổi khí hậu, đặc biệt là thông qua cơ chế Đối tác chuyển dịch năng lượng công bằng (JETP) trong lĩnh vực năng lượng. Cục ĐCK cũng khuyến khích doanh nghiệp áp dụng các giải pháp đổi mới sáng tạo, công nghệ xanh không phát thải, như năng lượng mặt trời, gió, thủy điện, hydrogen xanh và năng lượng hạt nhân thế hệ mới.

Việc chủ động triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp nêu trên sẽ góp phần quan trọng thực hiện hiệu quả Nghị quyết 70-NQ/TW. Qua đó, Việt Nam không chỉ đảm bảo an ninh năng lượng mà còn tiến gần hơn tới mục tiêu phát triển kinh tế xanh, tuần hoàn và trung hòa carbon vào giữa thế kỷ.