Patrick Kluivert - Huyền thoại "đom đóm"

Người hùng từ con số 0

Kluivert là người trẻ nhất từng ghi bàn trong một trận chung kết Champions League. (Ảnh: UEFA)

Đó là tình huống ở phút 85, trong trận chung kết Champions League 1994/95, Patrick Kluivert ghi bàn cho đội bóng quê nhà - Ajax, giúp gã khổng lồ bóng đá Hà Lan một lần nữa giành ngôi vương châu Âu. Khi đó, Kluivert mới 18 tuổi, tất nhiên, anh chẳng phải cái tên được chú ý nhiều tại giải đấu lớn nhất châu Âu.

Không phải ai cũng có cơ hội giới thiệu bản thân tới thế giới như vậy và cũng chẳng mấy cầu thủ có được sự nghiệp như Kluivert.

Patrick Stephan Kluivert sinh ra ở Amsterdam vào ngày 1/7/1976, là con thứ ba trong gia đình. Cha anh là một cầu thủ bóng đá được tôn trọng ở Suriname, một quốc gia ở Antilles thuộc Hà Lan (cũ) - nơi từng sản sinh ra những huyền thoại bóng đá như Frank Rijkaard hay Ruud Gullit. Không quá lâu trước khi quả bóng được đặt dưới chân anh và rõ ràng, còn rất sớm khi trái bóng giúp anh trở thành điều gì đó đặc biệt. Sau những ngày trui rèn kỹ năng chơi bóng trên đường phố và đội bóng địa phương Schellingwoude, Kluivert gây được sự chú ý với những tuyển trạch viên lão luyện của Ajax và được quyền gia nhập học viện danh giá của CLB này khi chỉ mới 7 tuổi.

Mặc dù Kluivert nổi danh ở vai trò tiền đạo, tuy nhiên, quy định tại học viện của Ajax yêu cầu các học viên phải thi đấu ở nhiều vị trí khác nhau. Nó có nghĩa rằng Kluivert từng thi đấu ở hàng hậu vệ, tiền vệ trước khi được đo ni đóng giày cho vai trò một mũi nhọn trên hàng công. Ajax cho rằng phương pháp của họ sẽ giúp mài dũa tư duy của những cầu thủ trẻ nhưng mặt khác, khi những sao mai ấy thực sự được lên đội hình 1, những gì học được từ học viện sẽ giúp họ chơi thứ bóng đá tổng lực đậm chất Hà Lan.

Khi Kluivert lớn hơn, anh và những học viên xuất sắc bắt đầu tách dần ra khỏi những đồng nghiệp ít nổi bật hơn và đó là lúc mà những HLV Hà Lan nhận ra rằng: Họ đang có một thế hệ vàng trong tay! Edwin van der Sar, Edgar Davids, Clarence Seedorf, Mario Melchiot và Kluivert... quá nhiều cái tên kiệt xuất mang quốc tịch Hà Lan thời bấy giờ và cùng với nhau họ đã tạo thành một đội hình gồm nhiều những ngôi sao được săn đón gắt gao bậc nhất trên thế giới.

Khi đó, vấn đề duy nhất khiến các cầu thủ trẻ không có cơ hội thể hiện chính là sự thiếu mạnh dạn của HLV. Những vị chiến lược gia hiểu rằng, một loạt chuỗi thành tích kém ấn tượng sẽ khiến họ bị sa thải và vì thế, họ trông cậy vào những cái tên "chọn mặt gửi vàng" hơn là mạo hiểm với bầu máu nóng của các cầu thủ trẻ. Hầu hết là thế, nhưng Louis van Gaal lại không nghĩ vậy. "Tulip thép không hề ngần ngại trong việc sử dụng sao trẻ nếu ông nhận ra rằng người đó có đủ tài năng. Và Patrick Kluivert hiển nhiên là một cái tên như thế.

Luôn trong nhóm xuất sắc của học viện, chơi bóng cho các đội trẻ ở mọi lứa tuổi của bóng đá Hà Lan, Kluivert đủ xuất sắc để gây ấn tượng cho Van Gaal và khiến HLV này trao cho anh cơ hội ra sân ở đội 1. Thông thường, các HLV sẽ cho cầu thủ trẻ cơ hội thích nghi với môi trường bóng đá đỉnh cao qua các trận đấu giao hữu hay các màn đọ sức ít căng thẳng. Nhưng một lần nữa, Van Gaal không làm thế.

Ở vào tuổi 18, Kluivert có cho mình màn ra mắt bóng đá đẳng cấp cao trong trận tranh Siêu cúp Hà Lan. Đối thủ là ai? - Hiển nhiên là đối thủ truyền kiếp Feyernoord. Sinh ra và lớn lên với dòng máu Ajax chảy trong huyết quản, Kluivert không mong gì nhiều hơn thế. Vào ngày 21/8/1994, Kluivert đã đi những bước đầu trong sự nghiệp bóng đá chuyên nghiệp của mình như thế. Một trận chung kết, giữa hai đối thủ không đội trời chung, có thể là trải nghiệm khiến bất cứ cầu thủ nào phải cảm thấy lo lắng. Nhưng điều đó không ảnh hưởng tới Kluivert. Thực tế, Kluivert như tận hưởng trận đấu, các đồng đội của anh tại Ajax cũng vậy.

Ajax dẫn trước đối thủ 2 bàn chỉ trong vòng 20 phút đầu tiên. Tới phút 25, một lần nữa đội bóng của Van Gaal lại có thêm bàn thắng. Finidi George đi bóng thông minh bên phía cánh phải, từ góc màn hình của mình, khán giả truyền hình có thể nhìn thấy một cái bóng gầy nhẳng đang thực hiện những bước chạy hết sức thông minh, đó chính là Kluivert. Finidi nhìn thấy anh và thực hiện một đường chuyền như đặt cho tiền đạo 18 tuổi, Kluivert nhận bóng rồi tung cú dứt điểm chéo góc không thể cản phá, xé toang mảnh lưới Feyernoord. Kluivert ghi bàn ngay trong ngày ra mắt bóng đá Hà Lan. Cầu trường bùng nổ còn anh đơn giản chỉ giang tay ra, chạy và hít thở. Kluivert muốn tận hưởng khoảnh khắc kỳ diệu ấy, dưới ánh đèn SVĐ, qua lời khen của các đồng đội, bằng những tràng vỗ tay tán thưởng của người hâm mộ.

Bàn thắng của Kluivert vào lưới AC Milan trong trận chung kết Champions League 1994/15

Tại Eredivisie mùa giải ấy, Kluivert thi đấu 25 trận cho Ajax, ghi 18 bàn, góp phần khiến chức vô địch của Ajax trở nên ngọt ngào hơn. Những con số ấn tượng ấy có thể khiến bất cứ ai quên đi rằng, người đang được nhắc đến ở đây chỉ mới 18 tuổi và có mùa giải chuyên nghiệp đầu tiên.

Ngược trở lại trận chung kết Champions League 1994/95, sau khi chỉ ghi được 1 bàn kể từ đầu chiến dịch, Kluivert không có tên trong danh sách xuất phát của Ajax trong màn đụng độ với AC Milan. AC Milan khi ấy là cái tên khiến bất cứ chân sút nào đối thủ nào phải nản lòng nhưng Kluivert tự tin vào bản thân mình. Từ băng ghế dự bị, Kluivert toan tính cách khoan thủng mảnh lưới Rossoneri nếu thực sự được tung vào sân. Nhẫn nại chờ đại và cơ hội đã tới với anh. Jari Litmanen là cái tên được HLV Van Gaal lựa chọn thay vì Kluivert nhưng không thể xuyên thủng mảnh lưới được bao bọc kín kẽ của AC Milan. Sau 70 phút thi đấu trên sân, Jari Litmanen nhận được cái vỗ tay động viên từ Van Gaal trước khi được rút ra khỏi sân để nhường chỗ cho Kluivert.

15 phút tiếp theo của trận đấu, Kluivert làm khổ hàng phòng ngự đối thủ bằng việc di chuyển liên tục, tìm kiếm khoảng trống và chờ đợi cơ hội. Rốt cuộc, khoảnh khắc mà Kluivert chờ đợi cũng đã đến. Thông thường, hàng phòng ngự được tổ chức tốt của AC Milan cần thời gian để có thể vận hành hoàn hảo, tuy nhiên, thời gian chính là những gì xa xỉ nhất khi đương đầu với lối chơi tấn công như vũ bão của Ajax. Từ ngoài vòng cấm, Frank Rijkaard thu hút sự chú ý của hàng thủ AC Milan rồi tung đường chuyền cho Kluivert. 2 cú chạm bóng của Kluivert đều hoàn hảo, tuy nhiên, đó chẳng có vẻ là một cơ hội rõ rệt (bởi vây quanh tiền đạo 18 tuổi là 2 bóng áo trắng) cho tới khi Kluivert đưa được bóng vào lưới đại diện Serie A.

Cú dứt điểm hoàn toàn không màu mè, cũng không mạnh bạo, nhưng nó đủ giúp Ajax có được danh hiệu. Pha sút với thành bàn của Kluivert giúp cả bản thân và Ajax hoàn thành ước nguyện đang mong mỏi (đây là danh hiệu Champions League đầu tiên và cuối cùng cho tới nay mà Ajax có được kể từ khi giải đấu này đối tên năm 1992). 18 tuổi, 10 tháng, 23 ngày, KIuivert trở thành cầu thủ trẻ nhất từng ghi bàn trong một trận chung kết Champions League.

Khi tiếng còi mãn cuộc vang lên, cảm xúc vỡ òa với Kluivert, anh gục xuống và khóc những giọt nước mắt hạnh phúc, trước sự chứng kiến của cả thế giới. Khi máy bay trở Ajax về tới sân bay Schipol ở Amsterdam, Kluivert lập tức lao ra ôm lấy mẹ mình, đó là khoảnh khắc hạnh phúc bên gia đình.

Nỗi ám ảnh mang theo suốt cuộc đời

Sự nghiệp Kluivert không chỉ gắn liền với những niềm vui mà còn là nỗi đau, sự ám ảnh. (Ảnh minh họa: UEFA)

Nhưng cuộc sống của Kluivert không chỉ toàn màu hồng từ đó. 4 tháng sau chức vô địch châu Âu đáng nhớ, Kluivert gây ra vụ tai nạn xe hơi làm chết người. Nạn nhân là một người đài ông 56 tuổi, có 2 con và là một fan trung thành của Ajax. Kết quả điều tra cho thấy Kluivert không say xỉn khi gây ra vụ tai nạn. Tuy nhiên, anh chạy xe với vận tốc 55 mph (khoảng 88km/h) trong khu vực giới hạn vận tốc 35 mph (khoảng 55km/h). Kluivert bị kết án vì tội lái xe nguy hiểm gây tai nạn chết người và bị tuyên phạt 240 giờ lao động công ích.

"Thứ gì đó trong tôi đã vỡ vụn, tôi không thể vui vẻ trở lại nữa. Đứa trẻ trong tôi đã chết" - Kluivert nói những lời này không lâu sau khi bị tuyên án. Kluivert luôn nghe thấy những lời la ó "kẻ giết người" khi thi đấu trên sân khách và phải làm quen với những lời chỉ trích của dư luận bởi anh đã gây ra cái chết cho một người khác.

Nỗi ám ảnh không ảnh hưởng nhiều tới mùa giải thứ hai Kluivert thi đấu chuyên nghiệp. Anh ghi được 15 bàn/28 trận đấu, trở thành cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất cho Ajax. Những màn trình diễn tuyệt vời của Kluivert và các đồng đội cũng giúp Ajax lần thứ hai liên tiếp lọt vào một trận chung kết Champions League. Tuy nhiên, trận chung kết 1 năm sau đó lại không phải show diễn của Kluivert khi anh dính chấn thương hồi tháng 4 và không thể ra sân từ đầu cho Ajax. Kết quả, Ajax thất bại trước Juventus trên vạch luân lưu 11m và cái dớp Champions League cũng từ đây được hình thành (Chưa từng có CLB nào 2 lần liên tiếp vô địch Champions League).

Năm 1996, Kluivert được lựa chọn vào ĐTQG Hà Lan tham dự Euro 96 bất chấp một năm sóng gió trong sự nghiệp của bản thân, bất chấp tình hình chấn thương khiến anh phải bỏ lỡ trận chung kết Champions League hồi tháng 5. Khi bước vào giải đấu, Hà Lan xác định sẽ chơi mà không có Kluivert, tuy nhiên, rốt cuộc, họ cũng phải cần tới anh để giải quyết vấn đề. Trong trận cuối cùng của vòng bảng với ĐT Anh và Hà Lan cần 1 bàn thắng, Kluivert chính là người ra sân từ băng ghế dự bị và ghi bàn, giúp Cơn lốc màu da cam giành quyền vào chơi tứ kết - nơi họ bị loại bởi ĐT Pháp.

Khi mùa giải 1996/97 bắt đầu cũng là lúc Kluivert có những sự liên hệ với AC Milan. Ám ảnh từ vụ tai nạn xe hơi và chấn thương khiến Kluivert thực sự nghĩ tới việc có một sự bắt đầu mới. Và bạn thân của anh - Edgar David cũng đang có những buổi làm việc với Rossoneri. Điều đó khiến Kluivert quyết định không làm mới hợp đồng với Ajax để nói lời ra đi cuối mùa giải.

Những thăng trầm trong sự nghiệp

Kluivert là một trong những chân sút vĩ đại nhất mà bóng đá Hà Lan từng sản sinh. (Ảnh minh họa: UEFA)

Kluivert gia nhập AC Milan theo dạng chuyển nhượng tự do khi mùa giải 1996/97 kết thúc. AC Milan ca ngợi Kluivert như người kế thừa hoàn hảo cho huyền thoại người Hà Lan - Marco van Basten. Chữ ký của Kluivert với sân San Siro đến trong bối cảnh chuyện tương lai của anh gặp nhiều đàm tiều và các chuyên gia đều cho rằng đó là lựa chọn tốt của tiền đạo người Hà Lan. AC Milan tin rằng họ có được tiền đạo đủ khả năng lĩnh xướng hàng công và mang về cho CLB những danh hiệu. Kluivert có cơ hội "đổi gió" ở một CLB lớn hơn nơi anh đã rời đi.

Một bàn thắng tuyệt vời vào lưới Juventus (chung cuộc AC Milan thắng 3-1) dường như là khởi đầu tốt với Patrick Kluivert, tuy nhiên, đời không như là mơ. Khi mùa giải kết thúc, Kluivert chỉ có được 6 bàn thắng sau 27 lần ra sân. Những sự phân biệt chủng tộc từ đối thủ hoặc một bộ phận CĐV Milan có nghĩa rằng khoảng thời gian của Kluivert tại Milan đã hết. Kluivert rời AC Milan chỉ sau 1 mùa bóng.

Bất chấp một mùa giải thất bại tại AC Milan, uy tín của Kluivert tại Hà Lan vẫn rất lớn. Khi danh sách đội hình ĐTQG Hà Lan tham dự World Cup 1998 được công bố, Kluivert nghiễm nhiên chiếm 1 suất trên hàng tiền đạo. Đội bóng áo cam tới Pháp dự Euro năm ấy được miêu tả là một trong những đội hình mạnh nhất của bóng đá Hà Lan, với những cái tên như an der Sar, Jaap Stam, Frank de Boer, Clarence Seedorf, Marc Overmars, Phillip Cocu, Dennis Bergkamp và Kluivert. Ngay trong trận đấu đầu tiên, anh được nhớ đến với chiếc thẻ đỏ sau màn thúc củi trỏ ngớ ngẩn nhằm vào một cầu thủ Bỉ. Mọi sự kỳ vọng và niềm tin đặt vào Kluivert như sụp đổ hoàn toàn.

Chiếc thẻ đỏ trực tiếp khiến Kluivert không được tham dự thêm các trận đấu ở vòng bảng. Và ngày anh quay trở lại là trận tứ kết với Argentina. Patrick Kluivert đưa mọi thứ trở về quỹ đạo với pha lập công rất đẹp vào lưới Albiceleste nhưng đó là trận đấu mà người ta nhớ đến nhiều hơn với màn solo thượng thặng của Dennis Bergkamp để giúp Argentina thắng chung cuộc 2-1.

Ở trận bán kết, Hà Lan đụng độ Brazil, khi đó đang là các nhà đương kim vô địch. Khi tỷ số đang là 1-0 nghiêng về phía Seleccao nhờ bàn thắng của Ronaldo và trận đấu đang trôi về những phút cuối, bên phía cánh phải, Frank de Boer đang có bóng. De Boer lập tức tạt vào trong cho Kluivert đề tiền đạo này đánh đầu, quân bình tỷ số cho Hà Lan. Trận đấu diễn ra gay cấn sau đó song đáng tiếc Hà Lan thất bại trước Brazil trên chấm 11m.

Trở lại với cấp CLB, bất chấp một mùa giải Kluivert thi đấu vật vờ tại Italy, HLV van Gaal vân quyết định rằng đây chính là mẫu tiền đạo mà ông cần. Vị chiến lược gia người Hà Lan khi đó đang dẫn dắt Barcelona, đã chấp nhận chi ra 8,75 triệu bảng để sở hữu Kluivert. Vào năm 1998, đó là một mức gá kỷ lục - đặc biệt ở chỗ nó dành cho một cầu thủ đang không có phong độ tốt tại Milan. Kluivert không phiền lòng về điều đó. Anh tới với Barcelona trong tâm thế của một người hùng trong màu áo ĐTQG Hà Lan.

Người chờ đá cặp với Kluivert tại Los Blaugrana khi đó là Rivaldo. Siêu sao người Brazil đã tới với sân Camp Nou 1 năm trước đó. Và như một phép màu, Rivaldo và Kluivert đã gây dựng được một sự liên hệ rất chặt chẽ trên hàng công của Barcelona. Kluivert vực dậy được phong độ, với 16 bàn/38 trận, góp phần giúp gã khổng lồ xứ Catalan giành chức vô địch La Liga.

Mùa giải sau đó cũng thành công với Kluivert - nhưng không phải với Barcelona. 15 bàn thắng tại La Liga giúp anh trở thành tay săn bàn xuất sắc nhất CLB, tuy nhiên, một cánh én nhỏ không làm nổi mùa xuân. 2 con người quan trọng nhất xung quanh Kluivert tại Barcelona bất hòa. Rivaldo bị cô lập trên sân cỏ và van Gaal dần cho rằng vị trí của Rivaldo không còn quan trọng với đội bóng. Không thể giúp CLB bảo vệ thành công chức vô địch La Liga, cự cãi với ngôi sao của CLB cũng đồng nghĩa rằng Louis van Gaal đã có tấm vé rời Camp Nou cuối mùa giải.

2 năm sau, khi giải đấu danh giá nhất châu Âu được tổ chức tại Hà Lan, kỳ vọng mà người dân xứ sở hoa Tulip dành cho ĐTQG cũng vì thế mà nhiều hơn. Đó là thời để một đội tuyển Hà Lan tài năng, với bộ khung là những cái tên đã từng giúp Cơn lốc màu da cam xếp thứ 3 tại World Cup 1998, thực hiện lời hứa sẽ mang cúp vàng về với dân tộc. Sau màn ra mắt khá yên ắng khi chỉ có thể thắng CH Czech ở phút cuối với bàn thắng trên chấm 11m của Frank de Boer, Kluivert đưa tên mình lên bảng tỷ số với bàn thắng vào lưới Đan Mạch rồi lặp lại điều tương tự trong chiến thắng 3-2 trước ĐT Pháp. Euro 2000, Hà Lan đạt thành tích 100% tại vòng bảng.

Hà Lan hùng dũng tiến vào tứ kết với khí thế không thể cản nổi và một lần nữa, Kluivert lại là người truyền cảm hứng. Hat-trick mà anh ghi vào lưới Nam Tư trong chiến thắng 6-1 khiến người dân xứ sở hoa Tulip bắt đầu tin vào điều kỳ diệu sắp xảy đến. Hà Lan gặp Italy ở bán kết và người ta nói điều gì đến sẽ đến...

Frank de Boer, chuyên gia đá phạt đền của Hà Lan, bất ngờ hỏng ăn trên chấm 11m. Khi Hà Lan có cơ hội thứ hai, người thực hiện pha sút luân lưu là Kluivert. Và một lần nữa, lưới của Italy vẫn không rung lên. Đó là một trận đấu dị thường bởi Hà Lan không chỉ bỏ lỡ một mà tới hai tình huống ngon ăn. Khi hiệp phụ qua đi và loạt đá luân lưu được áp dụng để tìm ra người chiến thắng, Italy là đội giành quyền đi tiếp. Nếu thất bại ấy chưa đủ cay đắng, thì đau hơn với Hà Lan là Italy sẽ đụng độ ĐT Pháp trong trận chung kết - đội bóng mà trước đó từng thất bại trước Hà Lan ở vòng bảng.

Sau Euro 2000, Patrick Kluivert chưa một lần nào khác chạm tới đỉnh cao trong sự nghiệp của mình. 4 năm tiếp theo tại Barcelona là quãng thời gian trắng tay với Patrick Kluivert. Tiền đạo người Hà Lan vẫn thường xuyên ghi bàn cho CLB, tới khi anh chuyển tới Newcastle năm 2004, anh vẫn đóng góp 13 bàn cho The Toons. Tại đây, anh không được ký hợp đồng thêm năm thứ 2. Kluivert tới với Valencia và thăng hoa cùng bầy Dơi trong một thời gian ngắn trước khi chuyển tới PSV và sau đó là Lille, nơi anh kết thúc sự nghiệp.

Sau khi nghỉ hưu, Kluivert đã kinh qua nhiều vị trí huấn luyện khác nhau để bồi dưỡng thêm kiến thức cho sự nghiệp cầm quân của mình. Thay vì tìm kiếm một công việc ở một đội bóng lớn như những gì mà một cựu cầu thủ ở tầm như anh hay làm, Kluivert lại thử thách bản thân với những vị trí như trợ lý. Tại World Cup 2014, Kluivert là một trong những trợ lý của HLV Van Gaal, đó là điều hoàn toàn dễ hiểu sau khi mọi người biết được mối quan hệ thân thiết giữa hai con người này. Và cũng trong một thời gian ngắn, Kluivert là HLV của Curacao (thuộc Vương quốc Hà Lan), quốc gia nơi mẹ anh sinh ra.

Trong suốt sự nghiệp, Kluivert luôn được nhắc đến với màn trình diễn bùng nổ tại chung kết Champions League 1994/95. Với những CĐV bóng đá được sống trong khoảnh khắc ấy, đó thực sự là một đặc ân!

Mời quý độc giả theo dõi Truyền hình trực tuyến các kênh của Đài Truyền hình Việt Nam.