Di sản mà Johan Cruyff để lại cho đời, chính là bóng đá hiện đại ngày nay.
Trên thế giới, có những cầu thủ vĩ đại vì những khoảnh khắc vĩ đại, trong những đường chuyền, trong những bàn thắng, làm bẽ mặt hàng phòng ngự đối phương hay khiến tiền đạo đội bạn tức điên bất lực. Sự vĩ đại của họ được thể hiện qua những tiếng hò reo, những tiếng vỗ tay trên khán đài hay những tiếng la ó của CĐV đội bạn.
Hay cũng có những cầu thủ vĩ đại vì thành tựu của họ, vì những danh hiệu họ đạt được hay những đối thủ mà họ đã đánh bại. Minh chứng cho hào quang sự nghiệp của họ là những huy chương lấp lánh, những chiếc cúp danh giá trong phòng truyền thống của đội bóng mà họ khoác áo.
Hoặc giả, kẻ trở nên vĩ đại trong thế giới bóng đá là kẻ có tầm ảnh hưởng lớn đối với trò chơi này. Họ là những người nghĩ ra những lối chơi, trăn trở về bóng đá và buộc người khác phải nghĩ về bóng đá theo cách của họ, để rồi, khi thời điểm thích hợp đến, họ chứng minh rằng lựa chọn của bản thân là đúng đắn.
Cuối cùng, có những người trở nên vĩ đại trong thế giới bóng đá vì cá tính của mình. Họ có thể có hoặc không hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, nhưng sự vĩ đại của họ nằm ở lòng nhiệt huyết, bầu máu nóng và sẵn sàng cháy hết mình cả bên trong cũng như bên ngoài sân cỏ.
Johan Cruyff, hội tụ đủ cả 4 yếu tố để trở nên vĩ đại - và có lẽ là hình tượng vĩ đại hơn bất cứ cái tên nào khác trên thế giới bóng đá này. Sẽ chẳng có ai trên đời, dù là những người mơ hồ về bóng đá, có thể hoài nghi điều ấy.
Nhắc đến Cruyff, người ta không thể không nhắc đến khoảnh khắc thiên tài của ông trong cuộc đọ sức giữa Ajax và Den Haag vào ngày 22/1/1972. Một sai lầm của hàng thủ đối phương cùng với 2 lần chạm bóng, Johan Cruyff đã trừng phạt đối thủ. Đây là khoảnh khắc đã truyền cảm hứng cho rất nhiều thế hệ cầu thủ sau này, tất nhiên, nó cũng là 1 trong 10 bàn thắng kinh điển nhất sự nghiệp của Johan Cruyff.
Không chỉ là tác giả của những khoảnh khắc thiên tài, những danh hiệu cũng đủ để nói lên tầm vĩ đại của Cruyff. Khi còn là một cầu thủ, ông có 10 danh hiệu VĐQG với 3 đội bóng, hàng loạt các danh hiệu lớn bé khác và đáng kể nhất là 3 chức vô địch châu Âu (C1) liên tiếp vào các năm 1971, 1972 và 1973. Khi đứng bên đường biên chỉ đạo các học trò, ông giành UEFACup Winners’ Cup (C3) cùng Ajax, sau đó là 4 lần vô địch liên tiếp và 1 chiếc cúp châu Âu với Barcelona. Cuộc đời của Johan Cruyff gắn liền với những bộ sưu tập danh hiệu và thậm chí ông còn có cả danh hiệu chỉ tồn tại trong lòng người hâm mộ - trái tim của ĐTQG mạnh nhất thế giới nhưng không thể vô địch World Cup 1974 (Hà Lan với biệt danh “Cơn lốc màu da cam” để thua Tây Đức trong trận chung kết).
Video pha xử lý "ngoài hành tinh" của Johan Cruyff.
Nhưng, Johan Cruyff là vĩ nhân vĩ đại nhất trong những kẻ vĩ đại của thế giới bóng đá không chỉ bởi các danh hiệu mà còn vì tư duy bóng đá mà ông đã thổi hồn – kể cả khi còn là cầu thủ hay khi ngồi trên băng ghế huấn luyện. Hàng loạt cầu thủ TBN từng vô địch World Cup 2010, đã trải qua thời gian học tập tại học viện bóng đá của Barcelona, nơi khắc sâu triết lý bóng đá của huyền thoại người Hà Lan. Chuyền bóng, kiểm soát bóng, pressing đối thủ khi có thể và “tiêu diệt” các khoảng trống khi không có bóng là cách mà Johan Cruyff luôn muốn ở các học trò. Hầu hết bóng đá đỉnh cao trong kỷ nguyên mở đều bị ảnh hưởng bởi tư duy của Cruyff dù theo cách này hay cách khác. Đó là cách mà một đội bóng dù không đủ mạnh để áp đảo đối thủ, ít nhất cũng có thể duy trì sự ổn định, trước khi cố gắng tạo nên sự khác biệt.
Bóng đá là gì? - Đó là do Johan Cruyff quyết định.
Người ta thấy Maradona chơi bóng tuyệt hay, người ta xưng tụng Pelé là Vua bóng đá nhưng cầu thủ mang tới nhiều cảm xúc nhất không ai khác chính là Cruyff. Ẩn giấu bên trong vẻ mảnh khảnh, mái tóc bồng bềnh lãng tử quyến rũ là sự hiểu biết uyên thâm về bóng đá, là những toan tính chính xác về tận dụng không gian trong tranh chấp, là những kỹ thuật không màu mè hoa mỹ nhưng hiệu quả đến hoàn hảo… tất cả tạo nên một Cruyff phi thường “từ hình thức tới nội dung”. Hãy xem lại bàn thắng mà Johan Cruyff ghi được vào lưới ADO Den Haag năm 1972, hãy nhìn vào độ chính xác của từng pha chạm bóng, hãy nhìn vào đường cong của bóng trước khi nó xé toang mảnh lưới của đối thủ, sự hoàn mỹ của pha bóng đến từ việc Johan Cruyff kiểm soát gọn gàng những gì tưởng chừng phức tạp. Và vô hình thôi, pha bóng ấy có sức mạnh như thôi thúc người ta ấn mãi nút Replay (xem lại).
Trong thế giới bóng đá hiện nay, trong vòng xoáy kim tiền của những danh hiệu, những bảng lương, bản hợp đồng quảng cáo kếch xù… nhiều cầu thủ đang dần mất đi cá tính riêng của mình, trong khi. những kẻ có cá tính lại ít khi tiệm cận đến ngưỡng tài năng kiệt xuất. Đó không phải là những gì xảy ra ở những năm 70 của thế kỷ trước, ở thời của Johan Cruyff. Có lấy giấy bút ghi chép, cũng không hết nổi những câu nói bất hủ của ông. Sự kiêu ngạo, nóng nẩy và có phần điên rồ góp phần tạo nên một Johan Cruyff luôn đặc biệt thu hút. Người Ajax yêu mến ông bởi tài năng nhưng cũng căm thù ông vì quyết định chuyển tới đầu quân cho đối thủ không đội trời chung Feyenoord – khi CLB mà ông gắn bó cả quãng thời gian huy hoàng trong sự nghiệp, quyết định không gia hạn hợp đồng với mình. Kẻ tội đồ Cruyff khi ấy giúp Feyenoord giành cú đúp danh hiệu trong khi cá nhân ông có danh hiệu Cầu thủ xuất sắc nhất Hà Lan lần thứ 5 trong sự nghiệp.
David Winner, tác giả của nhiều đầu sách bóng đá nổi tiếng và là một người rất uyên thâm về bóng đá Hà Lan, trong một bài viết gần đây đã gọi Cruyff là một vị Chúa trong bóng đá. Cruyff sinh ra để làm thay đổi thế giới, thay đổi cách mọi người chơi bóng và định hình cách mọi người cảm nhận về bóng đá. Xem Cruyff chơi bóng hay làm công tác huấn luyện có thể khiến người ta bật cười hạnh phúc hay lắc đầu ngao ngán, căm hờn tột độ trong sự ngạc nhiên, thích thú hoặc thất vọng... Khi còn là cầu thủ, ông ngang tầm những Maradona, Pelé, Ferenc Puskas, Alfredo di Stefano... Khi ngồi ghế nóng ông biến Ajax và Barcelona trở thành đội bóng mà cả thế giới phải cúi đầu. Bóng đá là thế, có lẽ, bởi vì Cruyff là thế. Trong thế giới này, không nhiều người có thể làm được điều ấy…
Mời quý độc giả theo dõi Truyền hình trực tuyến các kênh của Đài Truyền hình Việt Nam.