Tổ chức Y tế Thế giới đã xác định rằng sử dụng thuốc lá là nguy cơ lớn nhất đối với sức khỏe con người. Đây cũng là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong sớm trên thế giới. Hiện nay, có khoảng 1,3 tỷ người hút thuốc lá trên toàn cầu. Tại các nước phát triển, tỷ lệ hút thuốc lá đang giảm đi trong những thập kỷ vừa qua. Tuy nhiên, ngược lại với đó, xu hướng hút thuốc lá đang gia tăng tại các nước đang phát triển, trong số đó có Việt Nam.
Đi theo xu hướng chung của các nước đã từng thành công trong việc giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá, Việt Nam đang cân nhắc việc tăng thuế đối với mặt hàng này. Tại kỳ họp vừa qua, Quốc hội đã thảo luận về dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật thuế tiêu thụ đặc biệt. Các nhà làm luật đang kiến nghị việc tăng thuế thuốc lá theo lộ trình để góp phần đạt được mục tiêu của chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại của thuốc lá đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Vấn đề đặt ra là việc tăng thuế liệu có đạt được mục tiêu là giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá và tăng nguồn thu ngân sách nhà nước. Việc tăng thuế thuốc có ảnh hưởng và tác động như thế nào tới các ngành công nghiệp khác, trong đó có ngành thuốc lá với khoảng 600.000 người đang làm việc. Các bên liên quan như Bộ Y tế, Bộ Tài chính, các Ủy ban của Quốc hội, đại diện các nhà sản xuất và kinh doanh thuốc lá sẽ nói gì về đề xuất tăng thuế thuốc lá?
Nghiên cứu của Đại học Y tế công cộng và Tổ chức Nhịp cầu sức khỏe cho thấy Việt Nam chi phí 23.139,3 tỷ đồng mỗi năm để giải quyết 5 bệnh liên quan đến thuốc lá. Không chỉ dễ mua, thuốc lá Việt Nam có giá quá rẻ so với thị trường thế giới bởi mức thuế thuốc lá vẫn đang được duy trì ở mức gần thấp nhất khu vực. Theo kinh nghiệm của các nước phát triển, tăng thuế thuốc lá là một biện pháp hữu hiệu để giảm thiểu tỷ lệ hút thuốc, bên cạnh đó còn có thể tăng nguồn thu cho ngân sách quốc gia. Lợi ích kép từ việc thay đổi chính sách thuế đối với thuốc lá chính là bảo vệ hiệu quả sức khỏe cộng đồng và góp phần cải thiện kinh tế Việt Nam.
Để phân tích và bàn luận sâu hơn về vấn đề này, chương trình đã mời tới ông Nguyễn Văn Tiên - Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội, ông Đinh Trịnh Hải - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội và PGS.TS Lương Ngọc Khuê - Cục trưởng Cục khám chữa bệnh Bộ Y tế.
Mời quý vị và các bạn theo dõi chi tiết vấn đề trên qua chương trình Đối thoại chính sách tuần này:
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng trên kênh VTV1 của Đài Truyền hình Việt Nam tại TV Online VTV1!