Theo thống kê mới nhất của UBND huyện Lục Ngạn, tính đến thời điểm hiện tại, tổng sản lượng vải thiều tiêu thụ ước đạt khoảng 93.000 tấn. Với cách "trừ lùi cân" của thương lái, năm nay, người dân huyện Lục Ngạn coi như mất không 7% sản lượng, tương đương 6.500 tấn vải. Như vậy, với giá vải bình quân 40.000 đồng/kg, người nông dân có thể bị thất thu 260 tỷ đồng vì vấn nạn "trừ lùi cân" đang xảy ra. So với việc mua bán "cân đúng, cân đủ" thông thường thì rõ ràng thiệt hại của người nông dân vì nạn "trừ lùi cân" là rất lớn.
Trong vụ mùa trước, câu chuyện này đã từng được Chuyển động 24h phản ánh nhưng đến nay vẫn không có nhiều thay đổi. Vì sao lại có "luật bất thành văn" trừ lùi cân này khi các thương lái mua vải của người dân?
Lý do tình trạng "trừ lùi cân" trong năm ngoái được lãnh đạo Cục Quản lý thị trường Bắc Giang xác định rằng: Một phần là do người dân để cuống vải quá dài, chưa loại bỏ những quả vải bị hỏng.
Tuy nhiên, thực tế ghi nhận tại hộ gia đình nhà anh Bắc ở xã Quý Sơn, huyện Lục Ngạn lại cho thấy, trước khi đem bán, vải đã được cắt cuống đúng tiêu chuẩn không quá 15 cm, lá cũng được làm sạch và quả vải bị hỏng cũng đã được loại bỏ. Tuy nhiên, khi mang ra chợ bán, những quả vải này vẫn bị thương lái yêu cầu phải trừ lùi từ 6-8 cân mới đồng ý mua hàng. Dù trước đó, chính quyền địa phương đã triển khai đồng loạt nhiều biện pháp như: huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc; ban hành riêng một kế hoạch liên ngành rồi tổ chức cả hội nghị trao đổi; thậm chí cử hẳn một tổ công tác túc trực ở các điểm thu mua, nhưng tình trạng lùi cân vẫn không chấm dứt, vẫn diễn ra tại tất cả các điểm cân trên địa bàn.
Câu hỏi đặt ra là: Tại sao mặc dù người dân đã phân loại vải đúng tiêu chuẩn nhưng nạn "trừ lùi cân" vẫn tái diễn ở huyện Lục Ngạn? Câu hỏi này một lần nữa được đặt ra với lãnh đạo Cục Quản lý thị trường tỉnh Bắc Giang. Và sau đây là câu trả lời.
Trích phỏng vấn Lãnh đạo Cục QLTT tỉnh Bắc Giang lý giải về nạn lùi cân vụ vải năm 2019
"Thuận mua vừa bán" là quan điểm được lãnh đạo địa phương đưa ra để lý giải về tình trạng "trừ lùi cân" khi thương lái mua vải của người dân nhưng thực tế diễn ra có đúng như vậy hay không? Phóng viên đã tìm ra câu trả lời cho riêng mình, sau khi có hành trình theo chân một người dân đi bán vải trên địa bàn.
Hành vi trừ lùi cân có thực sự thỏa thuận giữa người mua với người bán?
Trong khi đó, trả lời phóng viên, ông Cao Văn Hoàn, Phó Chủ tịch UBND huyện Lục Ngạn, Bắc Giang có chia sẻ rằng, một trong những khó khăn trong việc ngăn chặn nạn lùi cân là vì chưa có căn cứ pháp lý và chế tài xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi này. Sau vụ vải năm nay, phía UBND huyện Lục Ngạn sẽ tham mưu, báo cáo UBND tỉnh, đoàn đại biểu Quốc hội để đề nghị xem xét ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Ở một góc độ khác, xét cho cùng, tình trạng thương lái "trừ lùi cân" khi mua vải của người dân giống như là bị ép giá vậy. Vấn nạn này sẽ được giải quyết triệt để khi nào chính quyền địa phương quản lý tốt được khâu thu mua, nghĩa là tìm được đầu ra cho nông sản của bà con, mà điều đầu tiên và dễ thấy nhất là cần xóa bỏ nghịch lý vẫn đang tồn tại bao nhiêu năm nay tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang khi chợ nông sản thì bỏ hoang còn người nông dân thì vẫn mang vải ra đường để bán.
Nghịch lý chợ nông sản bỏ hoang, dân đổ ra đường bán vải
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!