Qua điều tra các hoạt động quản lý chất thải đối với công nghệ năng lượng mặt trời không nối lưới ở Malawi, các nhà nghiên cứu tại Đại học Manchester (Anh) đã phát hiện ra lượng ô nhiễm chì đe dọa tới tính mạng con người do chất thải pin được quản lý không đúng cách.
Theo nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Applied Energy ngày 19/4, các hoạt động tái chế pin axit chì sử dụng trong hệ thống năng lượng mặt trời đã thải ra 3,5-4,7 kg chì gây ô nhiễm, tương đương hơn 100 lần liều chì gây chết người qua đường miệng đối với người lớn.
Công nghệ năng lượng mặt trời không nối lưới được sử dụng để cung cấp điện cho các khu vực thiếu kết nối lưới điện truyền thống và rất quan trọng để mở rộng khả năng tiếp cận điện trên khắp châu Phi cận Sahara. Thị trường tư nhân về công nghệ điện khí hóa năng lượng mặt trời không nối lưới dự kiến sẽ cung cấp khả năng tiếp cận điện cho hàng trăm triệu người vào năm 2030. Thị trường này nhận được nguồn hỗ trợ tài chính của các công ty năng lượng toàn cầu ở Bắc bán cầu, bao gồm cả Vương quốc Anh. Trong khi đó, các hệ thống năng lượng mặt trời không nối lưới quy mô hộ gia đình ở châu Phi cận Sahara chủ yếu phụ thuộc vào pin axit chì là công nghệ lưu trữ năng lượng có giá cả phải chăng và lâu đời nhất.
Tuy nhiên, các nhà khoa học cảnh báo rằng việc thiếu cơ sở hạ tầng quản lý chất thải chính thức sẽ gây ra những rủi ro lớn về sức khỏe con người và môi trường, đồng thời kêu gọi các chính phủ can thiệp ngay lập tức.
Hoạt động quản lý chất thải độc hại không chính thức đối với pin ô tô và chất thải điện tử rất phổ biến ở các nước thu nhập thấp và trung bình, nhưng tác động đến môi trường và sức khỏe của những hoạt động này đã bị bỏ qua. Giờ đây, những nỗ lực thúc đẩy phát triển bền vững và tiếp cận nguồn điện đang bổ sung thêm vào những dòng chất thải đe dọa tính mạng con người.
Bác sĩ Christopher Kinally, tác giả chính của nghiên cứu, lưu ý rằng trong các cộng đồng ngoại ô ở Malawi, pin axit chì từ hệ thống năng lượng mặt trời đang được các kỹ thuật viên nghiệp dư chế lại theo phương pháp thủ công một cách công khai trên các con phố chợ đông đúc. Khi họ đập vỡ pin bằng dao rựa, nấu chảy chì trên bếp than và dùng tay các viên pin chì, khoảng 50% hàm lượng chì từ mỗi cục pin bị rò rỉ ra môi trường xung quanh, giải phóng vào cộng đồng dân cư lượng tương đương hơn 100 liều chì gây chết người từ một cục pin.
Theo bác sĩ Kinally, thị trường tư nhân cho các sản phẩm năng lượng mặt trời không nối lưới là một cách rất hiệu quả để tăng khả năng tiếp cận điện, điều này rất quan trọng cho sự phát triển bền vững. Tuy nhiên, dòng chất thải độc hại đang tăng nhanh ở các khu vực không có cơ sở hạ tầng quản lý chất thải điện tử một cách an toàn. Nếu không phát triển cơ sở hạ tầng, luật pháp và giáo dục xung quanh các công nghệ này, sẽ có những rủi ro nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng. Do đó, cần có những can thiệp đáng kể về xã hội, kinh tế và pháp lý để các sản phẩm năng lượng mặt trời này được coi là công nghệ an toàn, ít carbon ở châu Phi cận Sahara.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!