Chỉ một chi tiết trong bức ảnh được đăng trực tuyến có thể giúp ông Yves Goethals và nhóm thám tử kỹ thuật số theo dõi một nạn nhân của nạn lạm dụng tình dục trẻ em. Chi tiết này có thể chỉ là mã vạch trên thùng rác hoặc logo trên túi mua sắm đã có thể giúp xác định vị trí cũng như xác định được đứa trẻ là nạn nhân.
Theo ông Goethals - người đứng đầu đơn vị chống lạm dụng trẻ em của cảnh sát Bỉ, lực lượng này đã rút được nhiều kinh nghiệm ở Bỉ, theo đó, 90 - 95% số vụ lạm dụng, khi xác định được nạn nhân thì thủ phạm cũng không ở quá xa. Tuy nhiên, phải mất hàng tuần, thậm chí vài tháng mới có thể tìm ra được nạn nhân thông qua việc dò hình ảnh để lấy manh mối.
Lạm dụng tình dục trẻ em trên không gian mạng đã tăng mạnh trên toàn cầu trong thời gian phong tỏa để khống chế dịch COVID-19, khiến ngày càng nhiều tiếng nói đề nghị đưa ra các quy định cùng các công cụ báo hơn tốt hơn để bảo vệ người dùng, đặc biệt là đối tượng thanh thiếu niên.
Để đáp lại lời kêu gọi trên, ngày 11/5, Ủy ban châu Âu đã đưa ra một dự luật mới nhằm đảm bảo các công ty công nghệ phải có nhiều biện pháp hơn nữa để phát hiện và loại bỏ các hình ảnh lạm dụng tình dục trẻ em trên mạng. Theo luật trên, các "gã khổng lồ" công nghệ, trong đó có Meta, Google và Apple, bắt buộc phải phát hiện, báo cáo và gỡ bỏ nội dung lạm dụng tình dục trẻ em trên các dịch vụ của mình. Nếu công ty nào không tuân thủ quy định trên, họ sẽ phải chịu án phạt chiếm tới 6% mức thu nhập hằng năm hoặc doanh thu toàn cầu.
Ủy ban châu Âu cho biết đề xuất này, tương tự như ở Australia, nhằm buộc các "gã khổng lồ" công nghệ bảo vệ trẻ em, thay thế cơ chế tự nguyện phát hiện và báo cáo các vụ lạm dụng.
Để có hiệu lực, luật mới này phải cần được các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu và Nghị viện châu Âu thông qua. Quá trình này được cho có thể lên đến 2 năm.
Các công ty công nghệ lớn thừa nhận cần phải nỗ lực hơn nữa, song cũng muốn đảm bảo những người tuân thủ luật pháp sử dụng các công nghệ và nền tảng của các công ty này.
Trong khi đó, các nhà hoạt động đảm bảo quyền riêng tư lo ngại các công nghệ phát hiện có thể mở cánh cửa giám sát hàng loạt. Do đó, nhà chức trách châu Âu cần tạo ra sự cân bằng.
Khi các nền tảng truyền thông xã hội ngày một tăng trong hai thập niên qua, tài liệu về lạm dụng trẻ em được chia sẻ trực tuyến cũng tăng theo. Theo thống kê của Trung tâm Quốc gia về trẻ em mất tích và bị bóc lột (NCMEC) của Mỹ, giai đoạn 2010 - 2020, các hình ảnh về lạm dụng được đăng tải trên mạng Internet đã tăng 9.000%. Các máy chủ đặt tại các nước Liên minh châu Âu (EU) chứa tới 62% nội dung xâm hại tình dục trẻ em trong năm 2021.
NCMEC cho biết các nền tảng mạng xã hội, trong đó có Facebook, ghi nhận số hình ảnh không phản cảm lớn nhất. Tuy nhiên, các hình ảnh này gia tăng cho thấy việc theo dõi lạm dụng tốt hơn, một phần nhờ trí tuệ nhân tạo (AI).
Giám sát do AI hỗ trợ sử dụng công nghệ để lọc hàng trăm nghìn hình ảnh và loại bỏ tận gốc nội dung lạm dụng. Các công nghệ thường được sử dụng là PhotoDNA của Microsoft và công nghệ "dấu vân tay kỹ thuật số" của Watch Foundation (IWF), nơi các nhà phân tích con người đánh giá hình ảnh, hoặc loại bỏ bất kỳ nội dung nào có nội dung lạm dụng trẻ em.
Các chuyên gia bảo vệ quyền trẻ em đã nhấn mạnh sự cần thiết của việc sử dụng công nghệ để bảo vệ những người có nguy cơ bị lạm dụng, trong khi vẫn không xâm phạm quyền riêng tư. Đồng tình với quan điểm trên, ông Goethals khẳng định lực lượng chức năng không muốn loại bỏ quyền riêng tư và chỉ muốn sử dụng công nghệ để xác định thủ phạm và nạn nhân.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!