Công nghiệp văn hóa, nghệ thuật biểu diễn: Động lực tăng trưởng mới của nền kinh tế

Nghệ thuật biểu diễn là một trong những mũi nhọn tạo nên bước phát triển đột phá của các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam thời gian qua

Gia tăng sức mạnh mềm quốc gia

Công nghiệp văn hóa được xác định là phần quan trọng, bền vững, đóng góp vào sự tăng trưởng của đất nước. Theo Bộ VHTTDL, trong 5 năm qua (2021- 2025), giá trị sản xuất của các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đóng góp ước bình quân đạt 1,059 triệu tỷ đồng (44 tỷ USD).

Bình quân 5 năm tốc độ tăng trưởng về số lượng các cơ sở kinh tế hoạt động trong các ngành công nghiệp văn hóa ước đạt 7,2%/năm. Lực lượng lao động thuộc các ngành công nghiệp văn hóa tăng khá nhanh, bình quân 5 năm lao động tăng 7,4%/năm.

Đặc biệt, năm 2025 đánh dấu bước chuyển vượt bậc và mạnh mẽ của các ngành công nghiệp văn hóa tại Việt Nam, từ chính sách đến thực tiễn. Theo nhìn nhận của các chuyên gia và nhà quản lý, nổi bật trong bước chuyển này là hệ thống cơ chế chính sách liên quan đến thúc đẩy sáng tạo tiếp tục được hoàn thiện; công tác tổ chức thi hành pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan có nhiều chuyển biến tích cực.

Ngày 14/11/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 2486/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đây được xem là một dấu ấn đặc biệt quan trọng. Chiến lược là cơ sở pháp lý để quản lý, giám sát và phát triển công nghiệp văn hóa, đồng thời bảo vệ quyền tác giả, quyền sở hữu trí tuệ.

Cùng với chuyển đổi số, công nghệ số và trí tuệ nhân tạo, thế giới đang chứng kiến sự dịch chuyển mạnh mẽ từ nền kinh tế dựa trên tài nguyên hữu hình sang nền kinh tế dựa trên tri thức và sáng tạo. Trong xu thế đó, công nghiệp văn hóa nổi lên như một lĩnh vực có khả năng tạo giá trị gia tăng cao, lan tỏa rộng và kết nối trực tiếp với đời sống xã hội.

Với những bước phát triển mạnh mẽ này, phát triển các ngành công nghiệp văn hóa ở Việt Nam được kỳ vọng trở thành động lực tăng trưởng mới của nền kinh tế.

Trong đó, các lĩnh vực điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn, trò chơi điện tử, báo chí, phát thanh – truyền hình, xuất bản và du lịch văn hóa đang nổi lên như những trụ cột quan trọng.

Ở lĩnh vực điện ảnh, năm 2025 ghi dấu ấn với hàng loạt phim đạt doanh thu trăm tỷ như Mưa đỏ, Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối, Tử chiến trên không, Bộ tứ báo thủ, Thám tử Kiên: Kỳ án không đầu... Những con số cho thấy sự đột phá của thị trường điện ảnh trong nước, không chỉ ở mặt nghệ thuật mà còn ở tiềm năng thương mại.

Cùng với số lượng phim Việt ra rạp và tham gia nền tảng số tăng mạnh mẽ, điện ảnh Việt cũng ghi nhận nhiều tác phẩm đạt giải tại các LHP trong nước và quốc tế. Bước phát triển này kéo theo loạt nhu cầu đầu tư ở các thành tố liên quan, hình thành nên chuỗi giá trị công nghiệp. Đồng thời, điện ảnh cũng trở thành một công cụ quảng bá hình ảnh quốc gia, góp phần thúc đẩy du lịch và nâng cao sức mạnh mềm quốc gia.

Bộ VHTTDL khẳng định, trong giai đoạn tới, công nghiệp văn hóa không chỉ là "ngành kinh tế mới", mà còn là công cụ tạo việc làm, nâng cao chất lượng sống, thúc đẩy sáng tạo xã hội và tăng sức mạnh mềm quốc gia.

Nghệ thuật biểu diễn: bức tranh sáng tạo bùng nổ

Bên cạnh điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn cũng là một mũi nhọn của công nghiệp văn hóa. Năm 2025 là một năm đáng nhớ của nghệ thuật biểu diễn nói riêng, công nghiệp văn hóa nói chung, đặc biệt với chuỗi concert đình đám được diễn ra từ đầu đến cuối năm. Sự bùng nổ của "làn sóng" concert này không chỉ tạo nên một diện mạo sôi động chưa từng thấy của thị trường biểu diễn nội địa mà còn góp phần đáp ứng, nâng cao nhu cầu thưởng thức văn hóa của công chúng.

Nhiều chương trình nghệ thuật chất lượng cao được tổ chức tại các sự kiện lớn, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần. Tiếp nối thành công của năm 2024, với các concert đình đám Anh trai vượt ngàn chông gai, Anh trai say hi…, trong năm 2025, hiệu ứng concert như được nối dài, thậm chí bùng nổ, đặc biệt ở thời gian diễn ra dịp Đại lễ A80 và những tháng cuối năm.

Bộ VHTTDL cũng cho biết, nghệ thuật biểu diễn trong năm bên cạnh các đại nhạc hội quy mô, hiện đại còn ghi dấu ấn đặc biệt khi nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống được phục hồi, quảng bá hiệu quả và thu hút sự quan tâm của công chúng. Các liên hoan nghệ thuật chuyên nghiệp từ cải lương, chèo, tuồng, kịch nói đến âm nhạc khu vực ASEAN, châu Á và thế giới được tổ chức với quy mô lớn hơn, tạo môi trường để tài năng tỏa sáng và văn hóa truyền thống được tiếp nối.

Cùng với đó, việc quản lý, cấp phép, tổ chức biểu diễn được thực hiện chặt chẽ, bảo đảm môi trường hoạt động lành mạnh và chuyên nghiệp. Sáng tác và xuất bản tác phẩm văn học phát triển, nhiều tác phẩm có giá trị tư tưởng và nghệ thuật được giới thiệu; công tác bồi dưỡng tác giả trẻ và tổ chức giải thưởng văn học được triển khai tích cực.

Những dấu ấn thành công không chỉ tiếp tục mở rộng cánh cửa cho những bước phát triển đột phá của các lĩnh vực công nghiệp văn hóa Việt Nam trong kỷ nguyên mới mà còn khẳng định rằng, khi những sự kiện văn hóa – nghệ thuật được tổ chức chuyên nghiệp, bài bản thì hoàn toàn có thể trở thành sản phẩm công nghiệp, tạo nguồn thu, tạo việc làm, kích thích tiêu dùng và thúc đẩy ngành dịch vụ đi kèm.

Giới chuyên gia nhận định, đây là hướng đi phù hợp trong bối cảnh kinh tế sáng tạo đang phát triển mạnh mẽ. Với các hoạt động trải nghiệm hấp dẫn, những chương trình hấp dẫn sẽ khiến người dân và du khách sẵn sàng chi trả. Càng gia tăng giá trị nhiều hơn khi những đối tượng này sẽ không chỉ xem, thụ hưởng mà còn tham gia, trải nghiệm, chia sẻ cũng như tạo giá trị lan tỏa trên nền tảng số.