Bánh xe
Trước khi bánh xe được phát minh, việc vận chuyển hàng hóa của con người bị giới hạn về mặt khối lượng và khoảng cách. Chiếc bánh xe đầu tiên đã được phát minh vào 3500 năm trước Công Nguyên.
Tuy nhiên, việc tạo ra một chiếc bánh xe hình tròn không khó, phần khó nhất nằm ở việc kết nối bánh xe với trục sao cho phù hợp. Theo giáo sư David Anthony: “Việc kết nối bánh xe và trục là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn. Phần đục lỗ ở bánh xe và phần cuối của trục phải đảm bảo có dạng hình tròn và trơn. Kích thước của phần trục cũng rất quan trọng để chúng có thể vừa khít với lỗ bánh xe (không quá chật cũng như không quá lòng)”.
Công nghệ in
Mặc dù kỹ thuật in được cho là phát minh đầu tiên bởi người Trung Quốc, nhưng mãi đến giai đoạn từ năm 1440 đến 1450, một người Đức có tên Johannes Gutenberg mới phát triển thành một quy trình in ấn hàng loạt sử dụng các con chữ rời.
Nhờ có công nghệ in, con người có thể in các loại sách hàng loạt, từ đó kiến thức được phổ biến nhanh chóng và rộng rãi. Hơn nữa, phát minh này còn giúp Kinh thánh được truyền bá rộng rãi, dẫn đến cuộc cải cách Tin lành nổi tiếng trong lịch sử.
Kháng sinh Penicillin
(Ảnh: Bettmann / Contributor)
Vào năm 1928, một nhà hóa học người Scotland có tên Alexander Fleming nhận thấy một mẫu chứa đầy vi khuẩn Petri vô tình bị mở nắp. Mẫu vi khuẩn này đã bị nhiễm nấm mốc Penicillium và ở những nơi có nấm mốc thì loại vi khuẩn này đều chết.
Trong vòng 2 thập kỷ sau đó, các nhà hóa học đã tinh chế loại nấm Penicillium và phát triển chúng thành kháng sinh Penicillin. Penicillin có thể tiêu diệt một số lượng lớn các loại vi khuẩn gây nhiễm trùng và không gây hại đến sức khỏe con người.
La bàn
Những thủy thủ cổ đại sử dụng các ngôi sao để điều hướng, tuy nhiên phương pháp này không khả thi vào ban ngày, cũng như vào những đêm nhiều mây. Điều này khiến việc di chuyển xa khỏi đất liền vô cùng nguy hiểm.
Phát minh la bàn ra đời vào thời kỳ nhà Hán (từ thế kỷ 2 trước Công Nguyên đến thế kỷ 1 sau Công Nguyên). La bàn được chế tác từ một loại đá nam châm trong tự nhiên và nó được các thủy thủ sử dụng đầu tiên vào triều đại nhà Tống (giữa thế kỷ 11 và 12).
Ngay sau đó, phát minh la bàn đã được truyền đến phương Tây thông qua con đường hàng hải. La bàn đã cho phép các thủy thủ khám phá các vùng đất mới và đẩy mạnh sự giao lưu kinh tế toàn cầu.
Bóng đèn
Thomas Edison được cho là người đóng vai trò chính trong việc phát minh ra bóng đèn. Ông đã có công chế tác máy sản xuất điện, hệ thống dây điện và bóng đèn dây tóc carbon vào năm 1879.
Nhờ có bóng đèn, con người không còn phụ thuộc vào ánh sáng tự nhiên, giúp họ làm việc hiệu quả hơn khi trời tối. Bên cạnh đó, bóng đèn cũng thay đổi lối sinh hoạt của chúng ta. Thay vì đi ngủ khi trời tối (vì không còn việc gì để làm), chúng ta hầu như hoạt động và chỉ ngủ từ 7 đến 8 giờ mỗi ngày.
Điện thoại di động
Alexander Graham Bell là người được trao bằng sáng chế cho chiếc điện thoại đầu tiên được phát minh vào ngày 7 tháng 3 năm 1876. Theo tác giả A. Edward Evenson trong cuốn sách của ông, cuộc gọi đầu tiên diễn ra sau 3 ngày Graham Bell nhận được bằng sáng chế. Ông đã gọi đến người trợ lý Thomas Watson của mình và nói: “Ông Thomas, hãy đến đây. Tôi muốn được gặp ông”.
Sự phát minh ra điện thoại di động đã đẩy nhanh quá trình phát triển của hoạt động kinh doanh và giao tiếp toàn cầu. Khi Bell qua đời vào ngày 2 tháng 8 năm 2022, tất cả cuộc gọi trên nước Mỹ và Canada đã dừng lại 1 phút để tưởng nhớ ông.
Động cơ đốt trong
Quá trình đốt cháy nhiên liệu của động cơ đốt trong làm giải phóng nhiệt độ sẽ tác động một lực lên piston và làm nó di chuyển. Thêm vào đó, động cơ này còn giúp chuyển đổi các năng lượng hóa học thành cơ năng. Trải qua nhiều thập kỷ nghiên cứu, động cơ đốt trong đã sở hữu một thiết kế hoàn chỉnh vào nửa sau của thế kỷ 19. Phát minh này góp phần rất quan trọng trong việc sản xuất các loại máy móc, đặc biệt là ô tô và máy bay.
Các biện pháp tránh thai
Các biện pháp tránh thai như bao cao su, thuốc tránh thai,... đã châm ngòi cho một cuộc cách mạng tình dục ở các nước phát triển. Nhờ có những biện pháp này, số lượng con cháu trong các gia đình đã giảm đáng kể, từ đó chất lượng cuộc sống của chúng ta được cải thiện. Bên cạnh đó, biện pháp tránh thai còn giúp con người kiểm soát được lượng dân số toàn cầu.
Mạng Internet
Vào năm 1960, một nhóm những nhà khoa học máy tính ở Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ (ARPA) đã xây dựng một hệ thống kết nối giữa các máy tính với nhau trong cơ quan họ. Công nghệ này sau đó đã được phát triển bởi 2 nhà khoa học Robert Kahn và Vinton Cerf. Họ đã tạo ra các giao thức truyền thông quan trọng trên Internet bao gồm: Giao thức điều khiển truyền dẫn (TCP) và Giao thức Internet (IP).
Mạng Internet được phát triển hơn nữa nhờ sự phát minh ra mạng lưới toàn cầu (World Wide Web) bởi nhà khoa học Tim Berners-Lee. Phát minh này đã mở ra một thế giới Internet cho tất cả mọi người và giúp họ kết nối với nhau dễ dàng.
Ốc vít
Dù ốc vít đã có từ hơn 2.000 năm trước thời kỳ La Mã cổ đại nhưng chúng chỉ có thể ứng dụng được sau khi con người phát triển khả năng đúc và tạo hình kim loại. Ốc vít được cho là phát hiện của nhà triết học Pythagore Archytas ở Tarentum.
Trước đây, việc xây dựng nên các cấu trúc gỗ rất khó khăn bởi nó yêu cầu chúng ta phải lồng liền kề những tấm gỗ có kích thước giống nhau. Nhờ có ốc vít, các công việc rèn, đúc kim loại của con người trở nên vô cùng dễ dàng.
Cách sử dụng lửa
Biết cách sử dụng lửa là một trong những phát minh vĩ đại nhất của con người cổ đại. Chúng giúp sưởi ấm cũng như nấu chín các loại thức ăn. Cách sử dụng lửa được cho là phát hiện đầu tiên của người Hominin có niên đại từ 1,5 triệu đến 2 triệu năm trước.
Bê tông
(Ảnh: Getty Images)
Bê tông được biết đến là phát minh của người La Mã cổ đại. Họ đã sử dụng hỗn hợp bê tông, tro núi lửa, vôi và nước biển để xây dựng nên các công trình nổi tiếng như Đấu trường La Mã và mái vòm Pantheon.
Bê tông rất bền khi chịu lực nén mạnh nhưng dễ vỡ khi chịu lực kéo. Vì thế, phát minh ra hỗn hợp bê tông cốt thép vào thế kỷ 19 ở nước Pháp đã khắc phục các nhược điểm này và đưa bê tông được sử dụng rộng rãi trong xây dựng.
Kính lúp
Tu sĩ dòng Franciscan và học giả Đại học Oxford Roger Bacon lần đầu tiên phát minh ra kính lúp vào năm 1268. Tuy nhiên, việc sử dụng các công cụ quang học đã được sử dụng rất lâu trong lịch sử. Bằng chứng là vào những năm 700 trước Công Nguyên, người Ai Cập cổ đại đã nhận thấy rằng họ có thể nhìn xuyên qua pha lê để cải thiện thị lực.
Pin
Viên pin đầu tiên được phát triển bởi một nhà vật lý học người Ý có tên Alessandro Volta. Ông đã xếp chồng các đĩa đồng với kẽm lên nhau và bọc trong một miếng vải. Sau đó, Volta đã nhấn chìm chúng vào một dung dịch nước muối và phát hiện ra miếng vải có thể truyền dẫn năng lượng. Tuy nhiên, loại pin có thể sạc lại ngày nay được sử dụng trong các ô tô đã được phát minh đầu tiên bởi nhà vật lý người Pháp Gaston Planté
Đồng hồ hàng hải
Thế kỷ 15 mang đặc trưng của những lần ra khơi vĩ đại và sự phát triển của mạng lưới thương mại đường biển toàn cầu. Tuy nhiên, những người đi biển phải thường xuyên đi qua các khu vực nguy hiểm và họ nhận thấy cần có một công cụ giúp xác định được kinh độ khi ở xa đất liền.
Năm 1714, quốc hội Anh đã treo giải 20.000 pounds cho ai tìm ra được giải pháp với vấn đề này. Và vào năm 1735, thợ mộc John Harrison đã thắng giải với phát minh đồng hồ hàng hải của mình. Thiết bị đo thời gian của ông hoạt động sử dụng chuyển động lắc lư của con tàu (không phải trọng lực) để tính toán chính xác kinh độ trên biển.
Máy bay
Năm 1853, kỹ sư người Anh George Cayley đã thiết kế chiếc tàu lượn đầu tiên cất cánh thành công. Nhưng mãi đến năm 1903, chuyến bay thành công đầu tiên mới được thực hiện nhờ chiếc máy bay của hai anh em Orville và Wilbur Wright.
Tủ lạnh
Trước khi có tủ lạnh, con người đã sử dụng nước đá để giữ thức ăn. Đến năm 1748, bác sĩ William Cullen lần đầu tiên thuyết trình về phương pháp làm mát bằng hiện tượng bay hơi. Cải tiến tiếp theo là vào năm 1834, khi kỹ sư người Mỹ Jacob Perkins phát triển một hệ thống nén hơi. Và vào năm 1876, kỹ sư người Đức Carl von Linde đã đưa ra quy trình hóa lỏng khí đốt. Chiếc máy lạnh gia dụng đầu tiên được ra đời là vào năm 1913 bởi kỹ sư người Mỹ Fred Wolf.
Năng lượng hạt nhân
Năng lượng hạt nhân được phát hiện lần đầu tiên vào những năm 1930 bởi nhà vật lý người Ý Enrico Fermi. Ông đã phát hiện ra rằng việc bắn phá các nguyên tử bằng neutron có thể làm chúng bị phân tách và sản xuất ra một nguồn năng lượng khổng lồ. Hiện nay, năng lượng hạt nhân vẫn được con người sử dụng và chiếm khoảng 10% nguồn năng lượng toàn cầu.
Vaccines
Theo tổ chức y tế thế giới (WHO), có khoảng từ 2 đến 3 triệu người được cứu sống hàng năm nhờ có vaccines chống lại những bệnh truyền nhiễm như uốn ván, sởi và bạch hầu.
Người phát minh ra vaccines đầu tiên là bác sĩ người Anh Edward Jenner vào năm 1976. Ông nhận thấy những người vắt sữa bò không bao giờ bị nhiễm bệnh đậu mùa vì trước đó họ đã bị nhiễm virus bệnh đậu bò. Ông đã sử dụng virus bệnh đậu bò này để phát triển thành vaccine đậu mùa và tiêm vào người một cậu bé 8 tuổi. Kể từ thời điểm đó, cậu bé này không bao giờ mắc phải đậu mùa.
X-rays
X-rays cũng được tình cờ phát hiện ra bởi nhà vật lý học người Đức Wilhelm Conrad Röntgen. Khi ông đang làm thí nghiệm về tiềm năng của bức xạ, ông đã phát hiện rằng các tia bức xạ có thể đi qua những vật thể rắn có bề dày cao và để lại bóng của những vật thể này.
Sau đó, ông đã khám phá ra rằng tia X-rays có thể xuyên qua cơ thể người để hiển thị rõ bộ xương và những cơ quan bên trong. Phát minh về X-rays ngày nay giúp các bác sĩ chẩn đoán về tình trạng gãy xương, suy nội tạng, các khối u,...
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!