Mặc dù hình phạt có vẻ giống như giải pháp phù hợp để sửa chữa hành vi sai trái, nhưng các chuyên gia cho rằng cách tiếp cận hiệu quả và mang tính nuôi dưỡng sẽ tốt hơn là kỷ luật.
Kỷ luật và trừng phạt: Sự khác biệt là gì?
Theo nhà nghiên cứu - Tiến sĩ Rebecca English, thuộc Đại học Công nghệ Queensland, mọi người thường nghĩ hình phạt và kỷ luật là đồng nghĩa, nhưng chúng rất khác nhau.
"Kỷ luật là rèn luyện hành vi trong tương lai, là việc giúp trẻ học cách hành động đúng đắn, kiểm soát sự bốc đồng và tự mình quản lý điều đó" - Tiến sĩ English nói - "Còn hình phạt là hậu quả của một việc gì đó mà trẻ đã làm trong quá khứ và trong một số ví dụ, nó có thể khá khó hiểu và có hại cho trẻ".
Tiến sĩ English cho biết thêm rằng việc áp dụng kỷ luật có thể mang lại nhiều lợi ích hơn cho cả cha mẹ và con cái, nâng cao lòng tự trọng ở trẻ và mang lại cho chúng cảm giác tự chủ trong cuộc sống, đồng thời giúp cha mẹ giữ bình tĩnh hơn và cảm thấy bớt căng thẳng hơn trước tình huống con cái mình phạm sai lầm nào đó.
Tiến sĩ English cho biết, mặc dù việc nuôi dạy con cái nhẹ nhàng là cách tiếp cận tốt nhất nhưng trẻ vẫn cần có những quy tắc và ranh giới.
"Bọn trẻ cần biết các quy tắc, điều gì an toàn và điều gì không thể chấp nhận được".
Trong khi đó, theo Giáo sư Mark Dadds, chuyên gia về hành vi của Đại học Sydney, cái gọi là "hình phạt" cần liên quan đến hành vi và trên hết, cha mẹ cần bình tĩnh và tiếp cận tình huống với hy vọng "tăng cường mối quan hệ tích cực giữa cha mẹ và con cái".
Kiểm soát sự leo thang cảm xúc
Giáo sư Dadds cho rằng điều quan trọng là phải bảo vệ mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái và không hạ thấp giá trị trẻ em trong quá trình kỷ luật.
Ông giải thích: "Việc phớt lờ một đứa trẻ trong thời gian dài hơn hoặc tham gia vào các hành vi leo thang cảm xúc như gọi tên chúng - kinh tởm, xấu hổ và những điều tương tự - có thể thực sự làm hỏng mối quan hệ đó".
Giáo sư Dadds khuyên các bố mẹ nên tập trung vào hành vi thay vì hạ thấp tính cách của trẻ.
Sử dụng thời gian chờ một cách hiệu quả
Khi nói đến thời gian tạm dừng, Giáo sư Dadds đưa ra một số quy tắc cơ bản để hướng dẫn phụ huynh thực hiện đúng hình thức kỷ luật này. Việc này cũng nên được thực hiện một cách bình tĩnh, vì la hét chỉ làm tăng thêm cảm xúc và làm giảm sự hiểu biết.
Giáo sư Dadds nói: "Hình phạt cũng không bao giờ nên được thiết kế để sử dụng riêng lẻ".
5 cách kỷ luật con hiệu quả
1. Đặt kỳ vọng rõ ràng
Thiết lập các quy tắc phù hợp với lứa tuổi, thừa nhận và khen ngợi hành vi tốt.
2. Dẫn dắt bằng ví dụ
Trẻ em bắt chước cha mẹ, vì vậy hãy thừa nhận lỗi lầm của mình và chỉ ra cách sửa chữa.
3. Sử dụng sự củng cố tích cực
Khen thưởng và khen ngợi trẻ thể hiện hành vi tích cực để nâng cao lòng tự trọng và khuyến khích những lựa chọn tương tự cho trẻ.
4. Kết nối hành động với hậu quả
Biến hành vi sai trái thành những khoảnh khắc có thể dạy được bằng cách giải quyết các vấn đề cụ thể và đưa ra kỷ luật thích hợp.
5. Duy trì tính nhất quán
Thực hiện theo các hành động để mang lại cấu trúc và cảm giác an toàn, đảm bảo trẻ hiểu được hậu quả của hành động của mình.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!