Nhiều người lớn cảm thấy rằng bản thân có nhiều thiếu sót về mặt kỹ năng và thường mong ước rằng giá như họ đã được cha mẹ dạy bảo từ nhỏ. Những điều này có thể là sự độc lập và tự tin, hoặc phức tạp hơn như khả năng lập kế hoạch và xây dựng sự nghiệp. Dưới đây là 8 kỹ năng quan trọng bậc nhất mà ai cũng nên được rèn luyện ngay từ khi là trẻ em, để có thể trở thành những người lớn có trách nhiệm và có cuộc sống tốt đẹp trong tương lai.
1. Tự vệ
Biết cách tự vệ là kỹ năng quan trọng không chỉ riêng cho người lớn mà cũng cần thiết cho trẻ em. Ví dụ, khi đối mặt với những kẻ bắt nạt, biết cách tự vệ có thể mang lại cho con sự tự tin hơn và cảm giác độc lập, con trẻ có thể tự tìm cách thoát khỏi tình huống khó khăn mà không cần nhờ người lớn giúp đỡ.
Khả năng tự vệ không phải lúc nào cũng liên quan đến việc phải dùng đến “tay chân”. Trẻ em có thể sử dụng lời nói khéo léo để giảm căng thẳng, tránh dẫn đến xích mích hoặc gây gổ. Điều quan trọng là con cần quyết đoán bằng lời nói, không để cho kẻ bắt nạt có được phản ứng cảm xúc mà chúng mong đợi hoặc chỉ đơn giản là bỏ đi.
2. Thực hiện sơ cứu
Đây là kỹ năng có thể cứu mạng và cần thiết đối với tất cả mọi người. Kể cả cách điều trị các vết thương nhẹ cũng không nên bị bỏ qua. Người lớn có thể bắt đầu bằng cách giới thiệu bộ sơ cứu và giải thích công dụng của mọi vật dụng, để con trẻ tập thực hành. Một số kỹ năng sơ cứu quan trọng nhất bao gồm ấn vào vết thương để cầm máu và biết cách thực hiện hô hấp nhân tạo.
3. Nấu nướng
Nghiên cứu chỉ ra rằng dạy trẻ cách nấu ăn sẽ giúp chúng có xu hướng lựa chọn thực phẩm lành mạnh hơn. Học hỏi thói quen này ngay từ nhỏ sẽ giúp con dễ dàng thực hiện lối sống lành mạnh. Bố mẹ nên giới thiệu cho trẻ nhiều loại thực phẩm lành mạnh, vừa để con không cảm thấy nhàm chán, vừa giúp con nạp được nhiều giá trị dinh dưỡng nhất có thể.
Lý do khiến nhiều người chọn thực phẩm không lành mạnh, như khoai tây chiên hoặc đồ ngọt, thường là vì mất thời gian nấu nướng. Khi còn bé, họ đã quen với việc cha mẹ luôn chuẩn bị bữa ăn. Do vậy nên khi không có thời gian để làm việc đó, thức ăn nhanh và đồ ăn nhẹ trở thành món ăn quen thuộc của họ.
4. Ứng biến trong trường hợp khẩn cấp
Trong tình huống có việc bất ngờ hoặc tồi tệ xảy ra, không chỉ trẻ em mà người lớn cũng sợ hãi và bối rối. Vì vậy, việc hướng dẫn trẻ để chuẩn bị và biết cách hành động trong trường hợp khẩn cấp là điều rất cần thiết. Một khi đã có sẵn hiểu biết, mọi thứ sẽ không quá đáng sợ nữa và sẽ dễ dàng để trẻ đối phó với những tình huống căng thẳng khi lớn lên.
Trước hết, phụ huynh nên dạy cho con những số điện thoại liên lạc khẩn cấp, chỉ dẫn để con biết cách trình bày khi có người nhấc máy. Những nội dung cơ bản trẻ cần nắm rõ là cách nói lý do gọi điện, tên họ và địa chỉ của mình. Bố mẹ hoàn toàn có thể nhập vai để giúp trẻ chuẩn bị kỹ càng.
5. Quản lý thời gian
Ngay cả người lớn cũng gặp khó khăn trong việc sử dụng thời gian hiệu quả. Về cơ bản, đây là vấn đề về sự ưu tiên. Do đó, bố mẹ có thể dạy con cách làm đặt ra công việc ưu tiên, từ đó quản lý thời gian dễ dàng hơn.
Một điều quan trọng là người lớn nên hướng dẫn con trẻ cách đo thời gian. Một ví dụ là giao cho trẻ hoàn thành một nhiệm vụ trong khoảng thời gian cụ thể, sau đó nêu cho trẻ biết mình đã dùng bao nhiêu và còn lại bao nhiêu thời gian trong quá trình. Qua đó, con sẽ cảm nhận được thời gian trôi qua và hiểu rõ hơn những hoạt động nào là phù hợp hơn trong những khoảng thời gian nhất định.
Đối với việc đặt ưu tiên, vốn là một khái niệm khá phức tạp, bố mẹ cần nhiều sự kiên nhẫn hơn. Người lớn có thể dạy con cách sắp xếp thứ tự công việc bằng cách sử dụng những từ như “đầu tiên”, “tiếp theo”, hay “cuối cùng.
6. Sử dụng tiền bạc
Ngay từ khi còn nhỏ, trẻ vẫn có thể học tập về tiền bạc và ngân sách. Trên thực tế, những khái niệm này nên được dạy cho trẻ trước tuổi lên 7, bởi lúc này, thái độ và thói quen về tiền bạc đã được hình thành.
Đầu tiên, bố mẹ có thể cho con tiếp xúc với tiền mặt và thẻ tín dụng, giải thích rằng một người có thể mua gì với những thứ này, đồng thời cho con thấy cách dùng tiền để mua sắm khi đi cùng nhau. Sau khi mua sắm, đặc biệt là bằng thẻ tín dụng, bố mẹ có thể đưa cho con xem biên lai để biết bạn cả hai đã chi bao nhiêu tiền.
Sau đó, hãy giải thích rằng tiền không chỉ để chi tiêu mà bạn còn có thể tiết kiệm. Hãy đưa cho con heo đất để bắt đầu tiết kiệm cho việc gì đó sau này. Điều này sẽ dạy cho con cách lập mục tiêu, lên kế hoạch và trì hoãn sự thỏa mãn. Tất nhiên, trẻ em sẽ thường thích có những mục tiêu ngắn hạn. Tuy nhiên theo thời gian, chúng sẽ trở nên kỷ luật hơn và sẽ bắt đầu tiết kiệm cho những mục tiêu dài hạn hơn.
Ngoài ra, trẻ em cũng có thể hiểu được giá trị của đồng tiền thông qua cách phải làm gì đó để kiếm được số tiền chúng mong muốn. Công việc có thể là thứ gì đó đơn giản như làm việc nhà, đổi lại là một khoản tiền nhỏ xứng đáng với công sức bỏ ra.
7. Ra quyết định
Vì muốn dành những điều tốt nhất cho con, nhiều bố mẹ cố gắng sắp xếp mọi thứ cho con trẻ. Tuy vậy, việc không được chủ động khiến trẻ khó đưa ra quyết định của riêng mình khi trở thành người lớn. Vì vậy, ngay cả khi còn nhỏ, con trẻ cần biết cách tự đưa ra lựa chọn và hiểu được hệ quả từ đó.
Phụ huynh có thể thảo luận với con từ những việc đơn giản, như cho con quyết định giữa 2 lựa chọn và lập danh sách ưu-nhược điểm. Bố mẹ có thể trò chuyện thêm nếu con có ý kiến lựa chọn tốt hơn không được nêu sẵn. Hãy chắc chắn rằng con hiểu được điều gì sẽ xảy ra nếu chọn thứ này thay vì thứ kia, cũng như hệ quả của lựa chọn đó.
8. Tương tác, ứng xử với người khác
Khả năng thương cảm và thấu hiểu là điều rất quan trọng để con trẻ có thể hòa hợp với mọi người và xây dựng mối quan hệ bền vững. Qua việc phát triển những phẩm chất này, trẻ sẽ học được cách quan tâm đến người khác và nhìn mọi thứ khách quan hơn. Điều này sẽ động viên con trẻ hỗ trợ cho người khác và dễ dàng nhận được giúp đỡ sau này thì cần.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!