Làm việc theo Dự án Khảo sát khảo cổ khu vực Konya, trợ lý giáo sư James Ostern thuộc Viện Phương Đông và các sinh viên Đại học Chicago đã lập bản đồ một địa điểm khảo cổ như một phần của Dự án Khảo sát chuyên sâu Türkmen-Karahöyük.
Khu vực Türkmen-Karahöyük tự hào có một loạt dấu vết ấn tượng của các thành phố cổ nổi tiếng, nơi người ta có thể vấp ngã trên những mảnh gốm vỡ có niên đại hàng ngàn năm nằm trên bề mặt.
Một nông dân địa phương đã nói với các nhà khảo cổ rằng khi anh ta đang nạo vét một kênh thủy lợi gần đó, anh ta đã bắt gặp một tảng đá lớn được bao phủ bởi những dòng chữ kỳ lạ. Nhận thức về khảo cổ học hứa hẹn khu vực này, các nhà nghiên cứu ngay lập tức hành động để khoanh vùng.
“Chúng tôi vội vã chạy thẳng đến đó và chúng tôi có thể thấy nó vẫn còn nhô lên khỏi mặt nước”, trợ lý giáo sư James Ostern nói.
Người nông dân đã giúp kéo tấm bia đá nặng ra khỏi mương bằng máy kéo, sau đó nó được gửi đến bảo tàng Thổ Nhĩ Kỳ ở địa phương. Sau đó nó đã được làm sạch, chụp ảnh và sẵn sàng để dịch. Ostern cũng tranh thủ sự giúp đỡ của các chuyên gia về ngôn ngữ Luwian, các đồng nghiệp của OI Petra Goedegebuure và Theo P.J. van den Hout, cả hai biên tập viên của Từ điển Chicago Hittite.
Dòng chữ đề cập đến một vị vua tên là Hartapu và Türkmen-Karahöyük có thể là thành phố thủ đô của ông.
Tấm bia mô tả cuộc chinh phạt của vị vua này với vương quốc Muska gần đó, được biết đến với cái tên Phrygia, được cho là quê hương của Vua Midas huyền thoại.
Phân tích ngôn ngữ cho thấy dòng chữ có niên đại vào cuối thế kỷ thứ VIII trước Công Nguyên dường như tương ứng với thời gian mà Midas cai trị.
Khám phá cũng đưa ra một câu trả lời có khả năng liên quan đến một câu đố khiến các nhà nghiên cứu bối rối. Vài km về phía Nam là một ngọn núi lửa với một dòng chữ nổi tiếng trong chữ tượng hình tham chiếu đến một vị vua Hartapu. Tuy nhiên, cho đến bây giờ, không ai biết đó là ai, hay vương quốc đó là gì. Nhưng với căn cứ mới nhất, bây giờ các nhà nghiên cứu đã có thể giải được câu đố.
Các nhà khảo cổ học cho rằng thành phố có thể rất lớn, bên trong gò đất sẽ là cung điện, tượng đài, nhà cửa. Tấm bia này là một công cụ tuyệt vời, vô cùng may mắn tìm thấy nhưng nó chỉ là sự khởi đầu.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!