Ảnh minh hoạ. (Nguồn: Thế giới sức khoẻ)
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới, Việt Nam hiện xếp thứ 12 trong 22 quốc gia có số người mắc bệnh lao nhiều nhất thế giới và đứng thứ 14 trong 27 quốc gia có gánh nặng bệnh lao đa kháng thuốc. Theo y văn, tỷ lệ chữa bệnh lao khỏi là 90% nhưng với lao đa kháng thuốc thì điều trị vốn đã rất khó khăn, lại kéo dài với chi phí gấp 100 lần, nguy cơ tử vong cao. Và khi đã ở tình trạng kháng với kháng sinh thế hệ mới thì mức độ nguy hiểm còn cao hơn.
Bệnh nhân Hà Văn Toàn, 22 tuổi phát hiện mắc bệnh lao 3 năm trước nhưng chỉ khám chữa ở cơ sở tư nhân, dùng kháng sinh vài ba tháng, thấy khỏe hơn đã ngừng uống thuốc trong khi liều bắt buộc phải đủ 8 tháng. Đến khi người gầy sút nhanh, khó thở, thậm chí ho ra máu mới vào viện. Kết quả kháng sinh đồ cho thấy, bệnh nhân đã kháng với cả 4 loại kháng sinh hàng 1. Trường hợp này được xác định là bệnh lao kháng đa thuốc, tức là vi khuẩn lao gây bệnh không bị tiêu diệt bởi các thuốc chống lao hàng 1, do đó phải dùng thuốc chống lao hàng 2 để điều trị. Đây là loại thuốc chống lao thế hệ mới, tác dụng mạnh hơn nhưng cũng đồng nghĩa với nhiều tác dụng phụ, điển hình như dẫn đến suy thận, ảnh hưởng dạ dày, xương.
Là 1 trong 5 cơ sở trên cả nước bắt đầu triển khai điều trị bệnh lao kháng đa thuốc từ đầu năm đến nay, Bệnh viện Phổi Hà Nội phát hiện trên 50 trường hợp nghi mắc bệnh và đã quản lý điều trị được cho gần 30 người. Sau thời gian điều trị tại khu cách ly đặc biệt, bệnh nhân được quản lý ngoại trú với việc mỗi tháng đến xét nghiệm và nuôi cấy đờm định kỳ. Bình thường, nếu đáp ứng thuốc tốt thì chỉ đến tháng thứ 3 sau điều trị, kết quả xét nghiệm là âm tính. Nhưng đã có một số người sau 5 tháng vẫn có kết quả dương tính, thậm chí có trường hợp đến tháng thứ 8 vẫn dương tính. Điều này cho thấy quá trình điều trị lao đa kháng với kháng sinh hàng 2 đã không tác dụng với họ, nói cách khác, nó thể hiện nguy cơ kháng với thuốc thế hệ mới là rất cao.
Tuy nhiên, khả năng tiếp cận với thuốc điều trị đặc hiệu còn rất hạn chế vì thuốc mới, chi phí cao, cơ sở hạ tầng cũng chỉ có hạn. Khu dành riêng cho bệnh nhân lao đa kháng thuốc tại Bệnh viện Phổi Hà Nội có 7 phòng, chỉ có thể bố trí tối đa 2 bệnh nhân mỗi phòng mà phải là 2 trường hợp kháng cùng loại thuốc, còn nếu khác nhau lại phải bố trí riêng để tránh lây nhiễm chéo.
Theo bác sĩ Phạm Hữu Thường, PGĐ Bệnh viện Phổi Hà Nội, nếu người mắc lao thông thường không được điều trị thì 50% số đó sẽ tử vong sau 5 năm. Với lao kháng đa thuốc, sự nguy hiểm còn cao hơn với quá trình điều trị khó khăn, phức tạp, kéo dài, tốn kém và thường trực còn là nguy cơ kháng với cả thuốc chống lao thế hệ mới. Vì vậy, những bệnh nhân lao kháng thuốc chưa được phát hiện hoặc chưa được điều trị càng đáng lo hơn cho sức khỏe của họ và cả cộng đồng.