Một số nhà nghiên cứu tin rằng những thay đổi này lớn đến mức chúng đánh dấu sự khởi đầu của một "thời đại con người" mới trong lịch sử Trái Đất, được đặt tên là kỷ nguyên Anthropocene.
Một ủy ban của các nhà nghiên cứu địa chất toàn thế giới hiện đã đề xuất đánh dấu sự khởi đầu của kỷ nguyên Anthropocene vào giữa thế kỷ 20, dựa trên một chỉ số nổi bật: bụi phóng xạ rải rác rộng rãi từ các vụ thử bom hạt nhân vào đầu những năm 1950.
Không phải ai cũng chắc chắn rằng việc xã hội toàn cầu hóa, công nghiệp hóa ngày nay sẽ đủ dài để xác định một kỷ nguyên địa chất mới. Có lẽ Anthropocene bắt đầu vào những thời điểm khác nhau ở những nơi khác nhau trên thế giới.
Ví dụ, những trường hợp đầu tiên của nông nghiệp xuất hiện ở những nơi khác nhau vào những thời điểm khác nhau và dẫn đến những tác động lớn đến môi trường, thông qua việc giải phóng mặt bằng, mất môi trường sống, tuyệt chủng, xói mòn và phát thải carbon, làm thay đổi khí hậu toàn cầu.
Nếu có nhiều khởi đầu, các nhà khoa học cần trả lời các câu hỏi phức tạp hơn như khi nào nông nghiệp bắt đầu biến đổi cảnh quan ở các khu vực khác nhau trên thế giới?
Đây là một câu hỏi khó vì các nhà khảo cổ có xu hướng tập trung nghiên cứu của họ vào một số địa điểm và khu vực hạn chế và ưu tiên các địa điểm nơi nông nghiệp được cho là xuất hiện sớm nhất.
Đến nay, các nhà khảo cổ học đã chứng minh gần như không thể đưa ra một bức tranh toàn cầu về những thay đổi sử dụng đất trong suốt thời gian.
Để giải quyết những câu hỏi này, cần có hợp tác nghiên cứu giữa các nhà khảo cổ học, nhà nhân chủng học và nhà địa lý để khảo sát kiến thức khảo cổ về sử dụng đất trên khắp hành tinh.
Nhóm nghiên cứu đã yêu cầu hơn 1.300 nhà khảo cổ từ khắp nơi trên thế giới đóng góp kiến thức của họ về cách người cổ đại sử dụng vùng đất ở 146 khu vực trải dài khắp các lục địa ngoại trừ Nam Cực từ 10.000 năm trước cho đến năm 1850.
Hơn 250 phản hồi, đại diện cho dự án cộng đồng khảo cổ học có các chuyên gia lớn nhất từng được thực hiện, mặc dù một số dự án trước đây đã làm việc với sự đóng góp nghiệp dư.
Công trình của các nhà nghiên cứu hiện đã lập bản đồ hiện trạng về kiến thức khảo cổ về sử dụng đất trên khắp hành tinh, bao gồm cả những nơi trên thế giới hiếm khi được xem xét trong các nghiên cứu trước đây.
Các nhà khảo cổ học của đã báo cáo rằng gần một nửa các khu vực của chúng ta có một số hình thức nông nghiệp vào 6.000 năm trước, làm nổi bật sự phổ biến của các nền kinh tế nông nghiệp trên toàn cầu.
Hơn nữa, những kết quả này chỉ ra rằng sự khởi đầu của nông nghiệp là sớm hơn và phổ biến hơn so với đề xuất trong tái thiết toàn cầu phổ biến nhất của lịch sử sử dụng đất. Điều này rất quan trọng vì các nhà khoa học khí hậu thường sử dụng cơ sở dữ liệu về các điều kiện trong quá khứ để ước tính biến đổi khí hậu trong tương lai.
Khảo sát của nhóm nghiên cứu cũng tiết lộ rằng, săn bắn và tìm kiếm thức ăn thường được thay thế bằng nuôi động vật như bò, cừu để làm thức ăn và các tài nguyên khác.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!