Hưởng ứng Ngày rùa biển thế giới (16/6) và truyền thông kêu gọi hành động bảo vệ các loài rùa biển, môi trường biển, nghệ sĩ điêu khắc Cao Thanh Thà đã quyết định thực hiện một triển lãm với 1.001 rùa biển bằng gốm. Được biết đây là một con số kỷ lục mà chưa có nghệ sĩ nào trước đó từng thực hiện. Tuy nhiên, con số này không phải được tác giả lựa chọn để tạo ra kỷ lục mà sâu xa hơn nó bắt nguồn từ tỷ lệ sống rất thấp 1/1000 của rùa biển, cũng như nguy cơ tuyệt chủng đáng báo động của loài động vật nằm trong Sách đỏ IUCN.
Rùa biển là mắt xích cơ bản trong hệ sinh thái biển. Chúng giúp duy trì sức khỏe của thảm cỏ biển và rạn san hô, qua đó mang lại lợi ích cho các loài có giá trị thương mại như tôm, tôm hùm và cá ngừ. Rùa biển xuất hiện trên trái đất cách đây khoảng 200 triệu năm. Khi khủng long bị tuyệt chủng 100 triệu năm sau đó, rùa biển vẫn sống sót nhờ khả năng thích ứng với môi trường đại dương và tồn tại cho đến ngày nay.
Thế nhưng, loài sinh vật cổ đại, hóa thạch sống đã tồn tại sau hàng triệu năm ấy lại đang đối mặt với sự suy giảm nghiêm trọng do hoạt động của con người và nguy cơ từ biến đổi khí hậu toàn cầu. 90% là nguy cơ tuyệt chủng của rùa biển; 40% - 50% là tỉ lệ con non sinh ra trên bãi biển có thể sống sót ra đến đại dương; và chỉ có 1/1000 rùa biển đến tuổi trưởng thành có thể sống sót để tìm về đúng nơi đã sinh ra rồi đẻ trứng và tạo ra một sự sống mới. Trên thế giới hiện ghi nhận 7 loài rùa biển, trong đó Việt Nam có 5 loài, đều được xếp vào nhóm động vật quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng trên phạm vi toàn cầu và đang được sự quan tâm đặc biệt của nhiều quốc gia trên thế giới.
Trong 200 năm qua, các hoạt động của con người đã vượt quá sức chống chịu của những "thủy thủ" cổ đại này. Bị giết để lấy trứng, thịt, da và mai, rùa biển phải chịu nạn săn trộm và khai thác quá mức. Chúng cũng phải đối mặt với tình trạng suy thoái môi trường sống và khai thác không chủ ý. Biến đổi khí hậu có tác động đến các khu vực làm tổ của rùa biển, thay đổi nhiệt độ cát, gây ảnh hưởng đến giới tính của con non. Gần như tất cả các loài rùa có nguy cơ tuyệt chủng, với 3 trong số 7 loài hiện đang bị đe dọa nghiêm trọng.
Trở về sau 12 ngày đêm trực tiếp tham gia công tác cứu hộ, bảo tồn rùa biển tại Côn Đảo, Thạc sĩ mỹ thuật - Nghệ sĩ điêu khắc Cao Thanh Thà đã ấp ủ thực hiện một dự án nghệ thuật với sự đồng hành của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) để chung tay với công tác truyền thông bảo tồn rùa biển và môi trường biển. Ngày 15/6/2024, Triển lãm nghệ thuật 1.001 rùa biển bằng gốm với tên gọi "Phiêu" chính thức được giới thiệu đến với công chúng tại trung tâm triển lãm 93 Đinh Tiên Hoàng, Hoàn Kiếm, Hà Nội. Triển lãm kéo dài từ 15/6 - 19/6 trùng với Ngày Rùa biển Thế giới (16/6), mở cửa tự do.
Lần đầu tiên tại Việt Nam có một triển lãm nghệ thuật với con số kỷ lục 1.001 rùa biển bằng gốm. Thông qua triển lãm, nghệ sĩ Cao Thanh Thà gửi đến công chúng về câu chuyện phiêu lưu của rùa biển từ khi sinh ra đến khi được hòa mình vào đại dương, bắt đầu những ngày rong chơi trên dòng hải lưu và lênh đênh trên biển cả. Trong đó có 1.000 trứng, con non rùa biển và chỉ 01 rùa biển trưởng thành trở về nơi từng được sinh ra để đẻ trứng sau khi vượt qua những cơn xoáy ngầm nơi đại dương sâu thẳm với nhiều mối nguy hiểm và tiếp tục một sự sống mới.
Với 6 cụm nghệ thuật sắp đặt với các tên gọi: "Đại dương tươi đẹp - Không gian thực tại – Tương lai", "Dòng hải lưu", "Xoáy ngầm", "Bình minh - Hoàng hôn - Bóng đêm", "Trở về" và những hoạt động trải nghiệm, tương tác thú vị, Triển lãm nghệ thuật 1.001 rùa biển bằng gốm "Phiêu" không chỉ là một sự kiện nghệ thuật mà còn là lời kêu gọi hành động, khuyến khích mỗi cá nhân chung tay góp sức vào công cuộc bảo vệ môi trường biển. Mỗi tác phẩm nghệ thuật là một lời nhắc nhở về trách nhiệm của chúng ta đối với hành tinh và những loài sinh vật sống trên đó.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!