Trong guồng quay vội vã của cuộc sống hiện đại, nơi những trách nhiệm gia đình và công việc chồng chất, đôi khi ta chỉ mong có thể rút lui vào một khoảng không gian yên tĩnh để thở. Đối với nhiều người, trong đó có tôi, hành trình ấy bắt đầu bằng một cuốn sách. Khi các con đã ngủ yên, tôi không còn là một người mẹ tất bật nơi thế kỷ 21, mà trở thành lữ khách lang thang qua miền nam Ấn Độ đầu thế kỷ 20 – nơi có ánh nắng ấm áp, hương hoa nhài thoảng trong gió, và mặt nước yên bình bao quanh. Tôi đã đến đó qua trang sách "Giao ước về nước" của Abraham Verghese.
Tôi đã sống những cuộc đời khác, yêu những thành phố tôi chưa từng đặt chân đến, và lắng nghe chính mình qua từng trang viết. Trong mùa đông khắc nghiệt, khi cả tôi và các con liên tục bị ốm, tôi đã lang thang qua những con phố của Paris qua cuốn "Tôi chủ yếu ở đây để tận hưởng bản thân" của Glynnis MacNicol. Những cuộc phiêu lưu đó, dù chỉ là tưởng tượng, đã mang lại sự thư thái và nguồn cảm hứng bất ngờ.
Theo Emely Rumble, một nhân viên xã hội lâm sàng tại Springfield, Massachusetts – việc đọc sách không chỉ đơn thuần là giải trí mà còn là một hình thức trị liệu tâm lý, được gọi là liệu pháp thư viện (bibliotherapy). Với hơn 15 năm kinh nghiệm "kê đơn" sách cho khách hàng, Rumble khẳng định rằng đọc sách là một cách chăm sóc sức khỏe tinh thần mạnh mẽ.
Khi những câu chuyện chữa lành tâm hồn
Trong nhịp sống hối hả, chúng ta hiếm khi có cơ hội dừng lại và lắng nghe chính mình. Đọc sách cho phép ta làm điều đó tạm dừng, nghỉ ngơi, và suy ngẫm. Những cảm xúc trỗi dậy khi đọc từ xúc động rơi nước mắt đến tức giận hay thổn thức đều mang theo những thông điệp riêng. Theo Rumble, khi một nhân vật khiến bạn thấy đồng cảm sâu sắc, hoặc một tình tiết nào đó làm bạn day dứt, đó chính là cơ hội để khám phá bản thân. Việc giữ một cuốn nhật ký bên cạnh khi đọc sẽ giúp bạn ghi lại những nhận thức ấy.
Ngoài ra, đọc sách còn giúp mở rộng góc nhìn. Khi đắm mình trong câu chuyện của người khác, bạn có thể bắt đầu thấy mọi việc không chỉ qua lăng kính cá nhân, mà từ nhiều chiều sâu hơn. Điều đó có thể giúp bạn định hình lại những suy nghĩ cực đoan, những niềm tin cũ kỹ, hoặc những cách nhìn thiếu mềm mại về cuộc sống.
Một hành trình đọc không cần đích đến
Trong một xã hội luôn đặt nặng thành tích, việc đọc đôi khi cũng bị biến thành một "cuộc đua số lượng". Nhưng theo Rumble, điều đó vô tình đánh mất đi ý nghĩa thực sự của việc đọc. Cô nhấn mạnh rằng ta không cần đặt mục tiêu phải đọc bao nhiêu cuốn trong tuần hay trong năm. Điều quan trọng là cảm nhận bạn đã sống như thế nào qua từng trang sách?
Thay vì ép mình hoàn thành thật nhiều sách, hãy đọc chậm, đọc sâu. Giống như Rumble đã dành hai tháng để thưởng thức "Black in Blues" của Imani Perry vừa đọc, vừa nghe nhạc blues, vừa khám phá các tác phẩm được trích dẫn. Đó là một trải nghiệm đa chiều, nơi người đọc không chỉ tiếp nhận chữ viết, mà còn sống cùng cảm xúc và bối cảnh mà tác giả mang lại.
Đọc sách một hình thức trị liệu an toàn và sâu sắc
Không chỉ là trải nghiệm cá nhân, việc đọc sách còn được các nhà trị liệu sử dụng trong điều trị tâm lý. Với nhiều người, việc nói về các tổn thương cá nhân trong trị liệu truyền thống có thể quá khó khăn. Nhưng khi nhìn qua lăng kính của một nhân vật hư cấu, họ dễ dàng hơn trong việc chia sẻ và hiểu sâu hơn về chính mình.
Cuối cùng, đọc sách cũng là một lời nhắc nhở rằng bạn không đơn độc. Những câu chuyện về đau khổ, tổn thương, và hy vọng giúp ta cảm nhận rằng mọi người đều đang đối diện với khó khăn theo những cách khác nhau. Và trong sự đồng cảm đó, ta tìm thấy sự chữa lành.
Dù bạn yêu thích tiểu thuyết lịch sử, khoa học viễn tưởng, truyện lãng mạn hay sách phi hư cấu, điều quan trọng nhất là tìm được những trang sách khiến bạn thực sự rung động. Dù là bản giấy, sách điện tử hay sách nói, phương tiện không quan trọng bằng cảm xúc và trải nghiệm mà nó mang lại.
Vì vậy, tối nay, khi các con tôi ngủ say, tôi sẽ lại cầm sách lên. Không chỉ để thư giãn, mà còn để tiếp tục hành trình tìm hiểu bản thân qua những câu chuyện xa xôi mà thân thuộc đến lạ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!