Theo Quỹ nhi đồng LHQ (Unicef), Việt Nam hiện có khoảng 6,2 triệu người khuyết tật, chiếm khoảng 7% dân số, 10% người khuyết tật thuộc hộ nghèo.
Về y tế, cho dù người khuyết tật là đối tượng được hưởng chính sách bảo hiểm y tế, tuy nhiên mới chỉ có khoảng 2,3% nhóm này tiếp cận được với dịch vụ phục hồi chức năng khi bị ốm hoặc bị thương.
Về giáo dục, đến cấp Trung học phổ thông, có chưa đến 1/3 trẻ khuyết tật được đi học đúng tuổi. Chỉ có 2% trường Tiểu học và Trung học cơ sở có thiết kế phù hợp với học sinh khuyết tật và khoảng 1/7 số trường có một giáo viên được đào tạo về khuyết tật.
Về việc làm, cả nước hiện có tới 1,2 triệu người khuyết tật trong độ tuổi lao động không thể tìm được việc làm phù hợp. Về mặt tinh thần, theo nghiên cứu của Trung tâm Tin học Tia sáng, có tới 43% người khuyết tật được hỏi cho biết đã từng có cảm nhận bị kỳ thị, nhiều nhất là ở nhóm người trẻ tuổi, khiếm thị và đa khuyết tật.
46% người khuyết tật được hỏi tự cho rằng, họ không nên yêu và lập gia đình do mặc cảm cá nhân. Những rào cản về tinh thần, cơ sở vật chất... đã trở thành những khó khăn trên con đường hòa nhập của người khuyết tật và người yếu thế.
Những rào cản để người khuyết tật được hòa nhập chỉ một phần nhỏ xuất phát từ chính bản thân họ, do những khiếm khuyết về thân thể. Còn phần lớn xuất phát từ phía những người không khuyết tật, từ xã hội. Bởi hạ tầng cơ sở, những công trình xây dựng, trường học... chưa thật sự đủ và phù hợp, để những người khuyết tật có thể tham gia vào đó một cách thuận lợi và độc lập mà không cần sự trợ giúp từ người khác.
Nhiều người thường cho rằng, hòa nhập nghĩa là người khuyết tật phải vượt qua những rào cản để đến với cộng đồng. Tuy nhiên, đây là một quan điểm không bình đẳng bởi đa phần những người khuyết tật có điều kiện giáo dục không được thuận lợi như những người khác.
Những rào cản đôi khi đến từ chính những người thân trong gia đình. Nhiều phụ huynh thường chú trọng đến việc tìm trường học cho con, nhưng lại không tạo ra được một môi trường hòa nhập cho con cái mình ngay từ trong gia đình. Nhiều gia đình thậm chí còn có tâm lý xấu hổ, mặc cảm, ít cho con giao tiếp với xã hội bên ngoài…
Để xóa bỏ những rào cản này, sự cố gắng chỉ riêng từ phía những người khuyết tật là chưa đủ mà trước hết, bất cứ ai trong mỗi chúng ta ai cũng cần tự xóa bỏ rào cản trong suy nghĩ, hành động và dành cho người khuyết tật nhiều sự quan tâm hơn nữa.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!