Làm sao để giảm thiểu tình trạng hút thuốc lá ở thanh thiếu niên?

Không khó để bắt gặp tình trạng thanh, thiếu niên, học sinh, sinh viên hút thuốc lá trong các quán net, quán trà đá vỉa hè, quán cà phê hay trong giờ nghỉ giải lao giữa các tiết học... Không chỉ ở nơi công cộng, mà ngay cả ở nhà, các thanh, thiếu niên cũng vô tư hút thuốc lá, nhả khói...

Những học sinh, sinh viên này hút thuốc vì nghĩ đó là một trò tiêu khiển vô hại, để khẳng định bản thân, học đòi, chứng tỏ sự trưởng thành, để thỏa sức tò mò... Nhưng, các em đâu có biết rằng, với thể chất còn non nớt, đang phát triển của các em, thuốc lá có sức tàn phá mạnh mẽ. Bởi, thuốc lá có thể gây ung thư, ảnh hưởng tới toàn bộ hệ thần kinh, mạch máu, nội tiết, tim mạch, đột quỵ và rất nhiều loại bệnh khác.

Một trong những yếu tố dẫn đến tình trạng hút thuốc lá ở học sinh ngày càng cao là do môi trường sống. Các em học sinh, sinh viên tâm lý chưa vững vàng nên dễ bị bạn bè lôi kéo, hoặc do hoàn cảnh gia đình, do tò mò... mà các em hút thuốc lá. Cùng với đó, các em còn có thể dễ dàng mua được thuốc lá ở bất cứ nơi nào có người bán; sự quản lý lỏng lẻo của gia đình và nhà trường khi chưa quan tâm đúng mức và có biện pháp kịp thời khi trẻ hút thuốc...

Mỗi năm có khoảng 6 triệu người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá. Việt Nam nằm trong nhóm 15 quốc gia có số lượng người sử dụng thuốc lá cao nhất thế giới. Đặc biệt xu hướng hút thuốc lá ở thanh niên ngày càng trẻ hóa với 21,6% thanh niên từ 16 - 24 tuổi hút thuốc. Nghiên cứu tình trạng sử dụng thuốc lá trong học sinh ở độ tuổi 13 - 15 cũng cho thấy, tỷ lệ học sinh nam hút thuốc trước 10 tuổi là 17%; có 10,3% học sinh nam và 4% học sinh nữ độ tuổi 13 - 15 tuổi trả lời có ý định sẽ hút thuốc trong tương lai.

Một trong những nguyên nhân khiến trẻ hút thuốc lá là do giá các sản phẩm thuốc lá rất rẻ, tạo điều kiện để thanh niên, thiếu niên dễ dàng tiếp cận với các sản phẩm này và nhanh chóng trở thành người nghiện. Trong khi đó, nhiều thanh niên lại coi việc hút thuốc lá là cách để thể hiện bản thân, coi điếu thuốc lá như một lời mời xã giao thân thiện, giải stress căng thẳng hay đơn giản là sự tò mò hiếu kỳ, muốn thử hút xem thế nào, cùng với tâm lý hút một hai điếu không thể nghiện được mà dần dần trở thành thói quen không thể bỏ được. Từ đó đã có rất nhiều trường hợp phải gánh chịu những hậu quả lớn do sử dụng thuốc lá.

Mặc dù Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá quy định, hành vi sử dụng, mua bán thuốc lá khi chưa đủ 18 tuổi sẽ bị phạt từ 100 - 300 nghìn đồng; người bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi sẽ bị phạt từ 500 - 1.000.000 đồng, tuy nhiên, cho đến nay cuộc chiến chống thuốc lá vẫn còn gặp nhiều khó khăn bởi lợi nhuận từ sản xuất và buôn bán thuốc lá rất cao, trong khi thanh niên, thiếu niên lại chưa nhận thức đúng và đầy đủ những nguy cơ tiềm ẩn do thuốc lá mang lại. Trên thực tế, việc phát hiện và xử lý hành vi mua bán, sử dụng thuốc lá đối với người chưa đủ 18 tuổi đang là một bài toán khó đối với cơ quan chức năng.

Không ai có thể lường hết được những tác hại do thuốc lá gây ra, đặc biệt đối với đối tượng thanh niên, thiếu niên. Bởi vậy, để hạn chế hiện tượng hút thuốc lá nói chung và sự gia tăng hút thuốc lá trong giới trẻ nói riêng, đòi hỏi các ngành chức năng cần phải có những biện pháp xử lý thật nghiêm những trường hợp vi phạm, hạn chế việc sản xuất và nhập khẩu thuốc lá. Ngăn chặn tình trạng hút thuốc lá trong thanh niên, thiếu niên là việc làm cấp bách của mọi gia đình và xã hội trước khi những hiểm họa lớn có thể xảy ra.

Tại Khoản 4 Điều 9 Luật Phòng chống tác hại thuốc lá có hiệu lực từ năm 2013 đã quy định rõ, cấm người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán thuốc lá. Tuy nhiên, để thực hiện quy định này vẫn đang là một bài toán khó với các cơ quan chức năng.

Để giảm thiểu tình trạng này, bên cạnh biện pháp tuyên truyền, cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa gia đình và nhà trường, tạo cho các em một môi trường phát triển lành mạnh không khói thuốc lá, đồng thời cần quan tâm tới giáo dục nhận thức cho mỗi học sinh.

Không dám nhắc nhở hành vi hút thuốc lá nơi công cộng vì sợ xích mích?

VTV.vn - Dù đã có quy định rõ ràng về việc cấm hút thuốc lại các địa điểm công cộng nhưng nhiều người vẫn ngang nhiên hút thuốc lá, gây nhiều ảnh hưởng đến người xung quanh.