Hình ảnh mô phỏng sao Hoả trước khi khô cạn như hiện nay. (Ảnh: Dân trí)
Có một lỗ hổng trong bầu khí quyển sao Hỏa cứ 2 năm một lần, sẽ khiến nguồn nước của hành tinh này đổ ra ngoài không gian và nó đổ phần nước còn lại vào các cực của hành tinh.
Đó là lời giải thích được tiến hành bởi một nhóm các nhà khoa học Nga và Đức, những người đã nghiên cứu sự biến mất của nước trên hành tinh Đỏ.
Các nhà khoa học có thể thấy rằng có hơi nước cao trong bầu khí quyển sao Hỏa và nước đang di chuyển đến các cực của hành tinh. Nhưng cho đến nay, không có lời giải thích tốt nào cho cách thức hoạt động của chu kỳ nước trên sao Hỏa, hoặc tại sao hành tinh đầy nước một thời này lại khô cạn như ngày nay.
Sự hiện diện của hơi nước cao trên sao Hỏa rất khó hiểu vì hành tinh Đỏ có một lớp khí quyển ở giữa có vẻ như nó sẽ ngừng hoàn toàn chu trình mất nước.
"Bầu khí quyển giữa sao Hỏa quá lạnh để duy trì hơi nước", các nhà nghiên cứu viết trong nghiên cứu. Vậy làm thế nào để nước vượt qua hàng rào giữa lớp đó?
Câu trả lời theo mô phỏng máy tính trong nghiên cứu hiện tại, phải thực hiện với hai quá trình khí quyển của hành tinh Đỏ.
Trên Trái Đất, mùa hè ở Bắc bán cầu và mùa hè ở Nam bán cầu khá giống nhau. Nhưng đó không phải là trường hợp trên Sao Hỏa.
Theo các nhà nghiên cứu mô phỏng, một lỗ hổng mở ra ở sao Hỏa trên bầu không khí giữa khoảng cách 60 - 90 km độ cao, cho phép hơi nước đi qua và ra ngoài không gian. Vào những thời điểm khác, việc thiếu ánh sáng Mặt Trời làm giảm chu kỳ nước sao Hỏa gần như hoàn toàn.
Sao Hỏa cũng khác với Trái Đất ở chỗ hành tinh Đỏ thường xuyên bị ảnh hưởng bởi những cơn bão bụi khổng lồ. Những cơn bão làm mát bề mặt hành tinh bằng cách chặn ánh sáng. Nhưng ánh sáng không chiếu tới bề mặt sao Hỏa thay vào đó bị mắc kẹt trong bầu khí quyển, làm ấm nó và tạo điều kiện phù hợp hơn với nước di chuyển xung quanh.
Trong điều kiện bão bụi toàn cầu, giống như sao Hỏa bị bao phủ năm 2017, các hạt băng nước nhỏ hình thành xung quanh các hạt bụi. Những hạt băng nhẹ đó trôi vào bầu khí quyển phía trên dễ dàng hơn các dạng nước khác, vì vậy trong những khoảng thời gian đó, nước di chuyển nhiều hơn vào bầu khí quyển phía trên.
Các cơn bão bụi có thể di chuyển nhiều nước hơn vào bầu khí quyển phía trên so với mùa hè ở phía Nam.
Khi nước đi qua ranh giới giữa, các nhà nghiên cứu phát hiện có hai điều xảy ra: Một số nước trôi về phía bắc và phía Nam, về phía các cực, nơi cuối cùng nó lắng đọng. Nhưng ánh sáng cực tím trong bầu khí quyển phía trên cũng có thể cắt đứt liên kết giữa Oxy và Hydro trong các phân tử, khiến Hydro thoát ra ngoài không gian, Oxy bị bỏ lại.
Quá trình này có thể là một phần của câu chuyện về việc sao Hỏa đã từng ẩm ướt với các đại dương đã biến thành quá khô khan ở hiện tại.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!