An ninh lương thực là gì?
Có nhiều định nghĩa về an ninh lương thực toàn cầu. Ủy ban An ninh lương thực thế giới của Liên hợp quốc (CFS) mô tả, an ninh lương thực là tình huống mà "mọi người đều có thể tiếp cận đầy đủ lương thực, an toàn và bổ dưỡng, đáp ứng sở thích cũng như nhu cầu của họ để có một cuộc sống năng động và khỏe mạnh".
Có đủ thức ăn là một trong những quyền cơ bản và quan trọng nhất của con người. Tuy nhiên, hàng trăm triệu người trên thế giới vẫn đang phải chịu cảnh đói kém với khoảng 25.000 người chết đói mỗi ngày. Ước tính có 854 triệu người cũng bị suy dinh dưỡng.
Thế giới hiện vẫn đang có 25.000 người chết đói mỗi ngày (Ảnh: AP)
Nạn đói giết chết nhiều người hơn cả HIV/AIDS, sốt rét và lao cộng lại, phần lớn ở các nước đang phát triển. Và chính những quốc gia này hiện đang phải gánh chịu hậu quả tồi tệ nhất của cuộc khủng hoảng lương thực hiện nay.
Báo cáo mới nhất về tình hình an ninh lương thực và dinh dưỡng trên thế giới cảnh báo rằng, thế giới đang tụt hậu đáng kể so với mục tiêu phát triển bền vững, không còn nạn đói vào năm 2030. Hơn 282 triệu người ở 59 quốc gia và vùng lãnh thổ đã phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực trầm trọng vào năm 2023.
Điều gì xảy ra khi an ninh lương thực bị xâm phạm?
Dân số thế giới đang gia tăng với tốc độ khoảng 10% mỗi năm, giảm đáng kể so với mức tăng trưởng 2,2% của 50 năm trước. Mặc dù vậy, ước tính đến năm 2050, dân số sẽ tăng thêm 2 tỷ người, đưa tổng số người sống trên Trái đất lên gần 10 tỷ người. Sự gia tăng dân số, cải thiện thu nhập và đa dạng hóa chế độ ăn uống đã nhu cầu về thực phẩm liên tục tăng . Nếu chúng ta không nhanh chóng thay đổi thì an ninh lương thực toàn cầu sẽ bị tổn hại không thể phục hồi.
Gần 5,7 triệu trẻ em trên toàn cầu đang ở bên bờ vực của nạn đói (Ảnh: Albert Gozales)
Tác động lớn nhất của việc mất an ninh lương thực là là tỷ lệ đói nghèo và nạn đói gia tăng, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Trường hợp xấu nhất, nếu nổ ra một cuộc khủng hoảng lương thực trên toàn cầu thì trẻ em là đối tượng bị tổn thương nhiều nhất. Suy dinh dưỡng khiến chúng yếu ớt, không có khả năng chống lại các bệnh phổ biến như tiêu chảy và sởi. Tổ chức Save the Children ước tính, gần 5,7 triệu trẻ em trên toàn cầu đang ở bên bờ vực của nạn đói.
Khi an ninh lương thực toàn cầu bị đe dọa sẽ kéo theo những hậu quả về kinh tế. Sự khan hiếm thực phẩm chắc chắn sẽ góp phần làm giá lương thực tăng mạnh. Những người thiếu dinh dưỡng sẽ giảm năng suất lao động và học tập, thậm chí dẫn đến mất việc làm. Thu nhập của các hộ gia đình giảm mạnh cùng với giá cả tăng cao chắc chắn sẽ làm nền kinh tế chậm phát triển và tạo ra một vòng lặp nguy hiểm. Tình trạng thất nghiệp gia tăng khiến chính phủ không có nhiều tiềm lực kinh tế để chống lại cuộc khủng hoảng lương thực.
Nhiều biện pháp đảm bảo an ninh lương thực
Cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu hiện nay trầm trọng hơn do đại dịch COVID-19 và giờ đang bị đe dọa bởi cuộc xung đột ở Ukraine. Đây một thách thức lớn đã ảnh hưởng đến các quốc gia trên thế giới ở những mức độ khác nhau.
Cần áp dụng đồng bộ nhiều biện pháp để đảm bảo an ninh lương thực trên toàn cầu (Ảnh: Alex Hudson)
Các bước quan trọng để đảm bảo an ninh lương thực trên toàn thế giới là phân phối nguồn cung cấp lương thực hiệu quả hơn. Chúng ta không thể tiếp tục sản xuất lương thực để kiếm lợi nhuận kinh tế mà phải đảm bảo không ai bị đói bằng cách giảm nhu cầu ở các nước giàu và tăng nguồn cung ở các nước đang phát triển. Bên cạnh đó, cũng cần đầu tư vào các hoạt động nông nghiệp bền vững và các công nghệ mới, đồng thời giáo dục nâng cao nhận thức về hậu quả của việc lãng phí lương thực.
Vào năm 2024, an ninh lương thực vẫn là một trong những thách thức quan trọng mà thế giới phải đối mặt. Do đó, Ngân hàng Thế giới đã đưa an ninh lương thực vào 8 thách thức toàn cầu cần giải quyết ở quy mô lớn và đã huy động 45 tỷ USD để giải quyết các vấn đề liên quan trên toàn thế giới - vượt qua cam kết ban đầu là 30 tỷ USD được công bố vào tháng 5/2022.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!