Giống như tất cả các chứng ám ảnh sợ hãi, chứng sợ hãi obesophobia là một dạng rối loạn lo âu. Chứng sợ hãi liên quan đến nỗi sợ hãi dữ dội và phi lý về một đối tượng, địa điểm hoặc tình huống cụ thể.
Nếu bạn mắc chứng sợ hãi, việc nói chuyện hoặc nghĩ về việc tăng cân sẽ khiến bạn cảm thấy lo lắng tột độ. Bạn cũng có thể cảm thấy sợ hãi trước các tình huống liên quan đến tăng cân, chẳng hạn như gần cân.
Nếu bạn sợ tăng cân, bạn có thể cố gắng tránh xa nó. Điều này làm tăng nguy cơ phát triển chứng rối loạn ăn uống, hoặc nó có thể là dấu hiệu cho thấy bạn mắc chứng bệnh này.
Hãy cùng đọc bài viết dưới đây để tìm hiểu về các triệu chứng và nguyên nhân của chứng ám ảnh này, cũng như các lựa chọn điều trị.
Nguyên nhân nào khiến mọi người phát triển chứng sợ hãi?
Chứng sợ hãi Obesophobia không có nguyên nhân rõ ràng. Có thể do một số yếu tố, bao gồm:
- Kỳ thị về cân nặng: Kỳ thị về cân nặng là tập quán đánh giá mọi người dựa trên cân nặng của họ. Đó là một phần quan trọng của xã hội phương Tây hiện đại, vốn thường ca ngợi sự gầy gò.
Một số người cũng có thể bị kỳ thị về cân nặng do các yếu tố môi trường khác, chẳng hạn như kỳ vọng của gia đình hoặc áp lực của bạn bè.
Kỳ thị cân nặng thường phân biệt đối xử với những người thừa cân hoặc béo phì. Do đó, nó có thể khiến một số người phát triển nỗi sợ tăng cân.
- Chủ nghĩa hoàn hảo: Trong một nền văn hóa lý tưởng hóa sự gầy gò, việc tăng cân được coi là một khuyết điểm. Điều này có thể gây ra chứng sợ hãi, đặc biệt là ở những người có nhu cầu cầu toàn cao.
Chủ nghĩa hoàn hảo, giống như chủ nghĩa cân nặng, có thể liên quan đến áp lực từ bạn bè và gia đình. Một số cá nhân cũng có thể có khuynh hướng di truyền đối với chủ nghĩa hoàn hảo.
- Rối loạn lo âu: Các loại rối loạn lo âu khác có thể góp phần gây ra chứng sợ hãi. Ví dụ, chứng sợ hãi có thể xuất phát từ chứng rối loạn lo âu xã hội, liên quan đến nỗi sợ bị xã hội từ chối. Bạn có thể sợ tăng cân vì quan điểm của xã hội về việc tăng cân.
- Kinh nghiệm cá nhân: Chứng sợ hãi có thể là do trải nghiệm cá nhân của bạn. Nếu bạn bị trêu chọc về cân nặng hoặc ngoại hình của mình, bạn có thể liên hệ việc tăng cân với nhận định tiêu cực. Điều này có thể khiến bạn sợ tăng cân.
Các triệu chứng của chứng sợ hãi là gì?
Các triệu chứng của chứng sợ hãi liên quan đến cảm xúc tiêu cực khi nghĩ hoặc nói về việc tăng cân. Chúng có thể bao gồm:
- một nỗi sợ hãi dữ dội, bao trùm
- sự lo lắng
- căng thẳng
- các cuộc tấn công hoảng sợ
- huyết áp cao
- chóng mặt
Bạn cũng có thể có những cảm giác này khi bị tăng cân hoặc ở trong các tình huống liên quan đến tăng cân, chẳng hạn như các sự kiện xã hội với thực phẩm.
Chứng sợ hãi Obesophobia cũng có thể khiến bạn phải làm một số việc để tránh tăng cân, chẳng hạn như:
- nhịn ăn
- đếm calo một cách ám ảnh
- tập thể dục quá nhiều
- ăn kiêng thường xuyên
Các biến chứng và yếu tố nguy cơ của chứng sợ hãi là gì?
Biến chứng chính của chứng sợ hãi là một nỗi ám ảnh không lành mạnh về trọng lượng cơ thể và thức ăn. Điều này làm tăng nguy cơ phát triển chứng rối loạn ăn uống, đây là một tình trạng nghiêm trọng được đặc trưng bởi các hành vi ăn uống nguy hiểm.
Một số loại rối loạn ăn uống liên quan đến chứng sợ ăn. Bao gồm các:
1. Chán ăn tâm thần
Những người mắc chứng chán ăn tâm thần có một nỗi sợ hãi về việc tăng cân. Họ cũng có thể nghĩ rằng họ đang thừa cân, ngay cả khi họ thiếu cân một cách bất thường.
Cùng với chứng sợ hãi obesophobia, các triệu chứng phổ biến bao gồm:
- cực kỳ gầy
- hình ảnh cơ thể bị bóp méo
- ám ảnh về trọng lượng và hình dạng cơ thể
- lượng thức ăn cực kỳ hạn chế
- tập thể dục quá mức
- sử dụng thuốc nhuận tràng hoặc thuốc lợi tiểu
- cố gắng nôn mửa
Nhưng chán ăn tâm thần không chỉ đơn giản liên quan đến vấn đề về thức ăn hoặc cân nặng. Đối với những người bị tình trạng này, ăn kiêng và giảm cân khắc nghiệt là cách để đối phó với các vấn đề cảm xúc tiềm ẩn.
Do thiếu calo trầm trọng, chứng chán ăn tâm thần có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như suy nhược cơ và suy đa cơ quan.
2. Bulimia nervosa: Chứng Bulimia thần kinh liên quan đến các đợt ăn uống và tẩy rửa tái diễn. Ăn nhiều thức ăn trong một thời gian ngắn, thường là không kiểm soát được. Thanh lọc là loại bỏ lượng calo thừa bằng một hoặc nhiều hành vi không lành mạnh, chẳng hạn như:
- cố gắng nôn mửa
- tập thể dục quá mức
- sử dụng thuốc nhuận tràng hoặc thuốc lợi tiểu
- nhịn ăn
Những hành vi này có liên quan đến chứng sợ hãi obesophobia. Các triệu chứng ăn vô độ khác bao gồm:
- những lời chỉ trích gay gắt về trọng lượng và hình dáng cơ thể của một người
- thay đổi tâm trạng dữ dội
- giấu thức ăn để uống rượu
- lo lắng về thức ăn
- tránh các tình huống liên quan đến thực phẩm
Một người mắc chứng cuồng ăn có thể hơi nhẹ cân, nhẹ cân hoặc thừa cân.
3. Rối loạn thanh lọc
Chứng sợ Obesophobia có thể dẫn đến rối loạn thanh lọc, liên quan đến việc thanh lọc mà không buồn nôn. Các tập thanh lọc, tái diễn, có thể liên quan đến:
- bắt buộc nôn mửa
- tập thể dục quá mức
- sử dụng thuốc nhuận tràng hoặc thuốc lợi tiểu
- nhịn ăn
Trong nhiều trường hợp, những hành vi này được thực hiện để kiểm soát trọng lượng và hình dáng cơ thể.
Khi nào đến gặp chuyên gia y tế
Nếu chứng sợ hãi ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bạn, bạn nên nói chuyện với chuyên gia y tế. Đi khám bác sĩ nếu bạn có các triệu chứng sau:
- lo lắng dữ dội khi nghĩ đến việc tăng cân
- nỗi ám ảnh về việc giảm cân
- ăn kiêng thường xuyên
- tránh các hoạt động xã hội với thức ăn
- hình ảnh cơ thể tiêu cực
- Bạn cũng nên tìm kiếm trợ giúp y tế nếu bạn:
- hạn chế ăn
- đếm calo một cách ám ảnh
- tập thể dục quá nhiều
- cố ý nôn mửa
Những triệu chứng này có thể chỉ ra rằng chứng sợ ăn uống đã dẫn đến chứng rối loạn ăn uống.
Chứng sợ obesophobia được chẩn đoán như thế nào?
Không có một bài kiểm tra chính thức nào chẩn đoán chứng sợ tăng cân. Tuy nhiên, là một loại rối loạn lo âu, chứng sợ hãi có thể được xác định bởi bác sĩ đa khoa hoặc nhà cung cấp dịch vụ sức khỏe tâm thần.
Để xác định xem bạn có mắc chứng sợ hãi không, nhà cung cấp sẽ tiến hành đánh giá tâm lý. Họ cũng có thể:
- đặt câu hỏi về các triệu chứng của bạn
- đánh giá hành vi ăn uống của bạn
- phân tích lịch sử y tế, tâm thần và xã hội của bạn
Nếu họ nghĩ rằng bạn mắc chứng rối loạn ăn uống hoặc tin rằng bạn có nguy cơ mắc bệnh, thì họ có thể sẽ đề nghị điều trị.
Làm thế nào để điều trị obesophobia?
Obesophobia chủ yếu được điều trị bởi một nhà cung cấp dịch vụ sức khỏe tâm thần. Mục đích là để kiểm soát nỗi sợ tăng cân và giảm nguy cơ phát triển chứng rối loạn ăn uống.
Nếu chứng sợ hãi của bạn là một phần của chứng rối loạn ăn uống được chẩn đoán, việc điều trị có thể liên quan đến cách tiếp cận tương tự.
Tâm lý trị liệu
Trong liệu pháp tâm lý, bạn nói chuyện với một chuyên gia sức khỏe tâm thần trong nhiều buổi. Chúng có thể giúp bạn giảm lo lắng về việc tăng cân và cải thiện hình ảnh cơ thể của bạn.
Phương pháp phổ biến nhất là liệu pháp hành vi nhận thức. Điều này có thể liên quan đến:
- nhận ra các mô hình tư duy méo mó
- thay đổi niềm tin không lành mạnh
- học những thói quen tích cực
- Thuốc
Thông thường, chứng sợ hãi không được điều trị bằng thuốc. Nhưng nếu bác sĩ cho rằng chứng sợ hãi của bạn có liên quan đến chứng rối loạn lo âu, họ có thể kê đơn thuốc chống lo âu. Điều này có thể bao gồm:
- thuốc chống trầm cảm
- thuốc chống loạn thần
- ổn định tâm trạng
Vì lo lắng và rối loạn ăn uống thường đồng thời xảy ra, bạn cũng có thể nhận được thuốc nếu bạn được chẩn đoán mắc chứng rối loạn ăn uống.
Nếu mắc chứng sợ ăn, bạn có thể cố gắng tránh tăng cân thông qua các hành vi không lành mạnh. Điều này có thể bao gồm tập thể dục quá mức, hạn chế ăn hoặc thường xuyên ăn kiêng.
Vì chứng sợ hãi có liên quan mật thiết với chứng rối loạn ăn uống, điều quan trọng là bạn phải nhận trợ giúp y tế nếu bạn nghĩ rằng mình mắc chứng sợ hãi này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!