Bạn có tin rằng nhện nhảy con có thị lực từ khi sinh ra tốt như khi chúng đã trưởng thành? (Ảnh: Joseph Fuqua II)
Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng những chú nhện nhảy con có thị lực tốt không khác gì những con nhện trưởng thành mặc dù chúng chỉ có kích thước nhỏ bằng khoảng 1/100 so với những con trưởng thành. Một nghiên cứu mới đây đã cho thấy các nhà khoa học đã kỳ công như thế nào để đạt được kết quả này.
Những chú nhện nhảy mới sinh nhỏ bé có cùng số lượng tế bào cảm quang ở cả bốn cặp mắt giống như những con trưởng thành. Sự khác biệt chỉ nằm ở kích thước chứ không phải số lượng các tế bào cảm quang. Nhện con có các tế bào cảm quang nhỏ hơn và được xếp gần nhau hơn những con trưởng thành.
Điều này giải thích lý do vì sao nhện nhảy con (Phidippus audax) có thể săn và bắt mồi hiệu quả không kém gì những con trưởng thành trong cùng loài. Nghiên cứu cũng chỉ dạy cho chúng ta nhiều hơn về sự tiến hóa ở thị lực của động vật và côn trùng.
"Nhện có thể áp dụng các chiến lược săn mồi dành riêng cho từng con mồi"- nhà khoa học sinh học Nathan Morehouse từ Đại học Cincinnati chia sẻ - "Chúng có thể giải quyết mọi vấn đề. Chúng rất thông minh trong việc thích ứng với môi trường".
"Điều này cho thấy mắt của nhện nhảy đang cung cấp nhiều thông tin chất lượng cao hơn khi chúng nhỏ hơn là khi chúng lớn. Và đó là một câu đố".
Nhóm các nhà nghiên cứu đã giải quyết câu đố bằng cách cẩn thận chế tạo một kính hiển vi soi đáy mắt tùy chỉnh. Không giống như các công cụ được các bác sĩ nhãn khoa sử dụng, kính này được thiết kế riêng để nhìn vào mắt của những con nhện nhảy. Phải mất nhiều năm để tinh chỉnh nhưng thiết bị đã cho họ một cái nhìn chưa từng thấy về cách tám mắt của nhện nhảy phát triển từ khi sinh ra.
Nhện nhảy con được phát hiện có cùng 8.000 tế bào cảm quang trong mắt giống như khi trưởng thành nhưng ở kích thước nhỏ hơn. Nhiều tế bào có hình dạng như hình trụ, để đặt cạnh nhau hơn và duy trì khả năng phân biệt các vật thể ở khoảng cách xa.
Nhện nhảy con có kích thước nhỏ hơn rất nhiều so với khi chúng trưởng thành (Ảnh: Daniel Zurek)
"Đối với con người, phải mất ba đến năm năm trước khi trẻ sơ sinh có thể đạt được thị lực của người lớn" - nhà sinh vật học John Thomas Gote từ Đại học Pittsburgh cho biết - "Nhện nhảy đạt được điều này ngay khi chúng vừa rời khỏi tổ".
"Điều khiến tôi tò mò nhất là tìm hiểu về cách những con nhện nhảy tốt có thể nhìn tốt như thế nào bất chấp kích thước cực kỳ nhỏ của chúng. Ví dụ, mèo và nhện nhảy có thể nhìn thế giới với độ chi tiết đáng kinh ngạc".
Dựa trên phân tích từ kính hiển vi về mắt nhện, nhóm nghiên cứu nhận thấy loài nhện bắt đầu sự sống với đôi mắt to hơn nhiều so với phần còn lại của cơ thể chúng.
Đó là một mô hình tăng trưởng đã được biết đến, được gọi là nghiên cứu về nguồn gốc và sự phát triển của một sinh vật, mối quan hệ của kích thước cơ thể với hình dạng, giải phẫu, sinh lý và hành vi của chúng. Điều tương tự có thể nhìn thấy ở bàn chân của chó con khi chúng phát triển giống như cách nhện nhảy phát triển mắt của chúng.
Tuy nhiên, một số tế bào cảm quang nhỏ hơn bị tổn hại theo một số cách. Nhện nhảy con không thể nhìn rõ trong bóng tối do mắt của chúng nhỏ hơn và vẫn đang phát triển nên không thể thu được nhiều ánh sáng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!