Gia đình chị Lê Thị Thắm đã có 3 thế hệ gắn bó với nghề làm lồng đèn truyền thống ở xóm lồng đèn Phú Bình. Năm nay, gia đình chị cũng tất bật hơn trong việc làm ra những chiếc lồng truyền thống nhưng với nhiều mẫu mã lạ mắt đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.
"Có mấy hôm không kịp chuẩn bị hàng để bán, tôi phải thức sáng đêm để hoàn thành. Việc làm lồng đèn đến 2 - 3 giờ sáng là chuyện bình thường", chị Lê Thị Thắm bộc bạch.
Chị Thắm làm khung cho những chiếc lồng đèn kính truyền thống. (Ảnh: Minh Sang)
Cả nhà chị Thắm chia nhau mỗi người một việc. (Ảnh: Minh Sang)
Cực khổ là vậy nhưng được nhìn thấy nhiều bạn trẻ ngày càng yêu thích, tìm lại những giá trị truyền thống là niềm vui của chị Thắm. So với những năm trước, lượng khách mua lồng đèn truyền thống ngày càng đông, nên chị và các hộ ở đây đều phấn khởi vì việc làm ổn định hơn.
Gia đình nghệ nhân Nguyễn Trọng Thành đã có truyền thống làm lồng đèn hơn 50 năm nay. Dù đã qua nhiều thế hệ, gia đình ông vẫn luôn tâm huyết với nghề truyền thống của ông cha. Những ngày này, gia đình ông Thành đang hối hả sản xuất hàng nghìn lồng đèn giấy bóng kính để kịp giao theo đơn đặt hàng của khách. Căn nhà của ông Thành rộn ràng bởi âm thanh phát ra từ các công đoạn làm lồng đèn.
Nghệ nhân Nguyễn Trọng Thành đã có hơn 40 năm trong nghề làm lồng đèn truyền thống. Ảnh: Minh Sang.
Để làm được một chiếc đèn trung thu truyền thống cần qua rất nhiều công đoạn, từ khâu chọn nguyên liệu đến chẻ nứa, làm hồ, tạo hình, dán giấy bóng kính, vẽ trang trí… đòi hỏi người làm nghề phải tỉ mỉ, công phu từng chi tiết. Năm nay nguyên liệu từ tre, giấy kiếng, kẽm… đều tăng nhưng những sản phẩm lồng đèn của gia đình làm ra như rồng, thỏ, cá, bướm… không tăng so với những năm trước.
Vẽ hình lên lồng đèn là công đoạn đòi hỏi sự tỉ mẩn và có hoa tay. Ảnh: Minh Sang.
Xóm lồng đèn Phú Bình ở thành phố Hồ Chí Minh được những người con Nam Ðịnh mang theo nghề làm lồng đèn vào đây lập nghiệp và hình thành vào khoảng giữa thập niên 50 thế kỷ trước. Tuy nhiên, trước sự cạnh tranh gay gắt của các loại lồng đèn điện tử nhập ngoại, làng sản xuất lồng đèn truyền thống lớn nhất thành phố Hồ Chí Minh dần bị thu hẹp và hiện nay chỉ còn chưa đến 20 hộ còn gắn bó với nghề.
"Một số hộ gia đình đã từ bỏ, không tiếp tục theo nghề. Họ nhận thấy giá trị lồng đèn truyền thống không còn được ưa chuộng. Các thế hệ sau này cũng không theo nghề. Từ hơn trăm hộ, giờ chỉ còn sót lại vài chục hộ dân vẫn cố bám trụ với nghề lồng đèn giấy kiếng", ông Nguyễn Trọng Thành cho biết.
Có nhiều khách hàng đến tận nơi để tìm mua những mẫu ưng ý. (Ảnh: Minh Sang)
Sau khi vẽ xong, lồng đèn được treo lên trên trần nhà chờ khách đến lấy. (Ảnh: Minh Sang)
Trên thị trường không thiếu những chiếc đèn lồng chạy bằng pin hay những sản phẩm nhập khẩu, nhưng những nghệ nhân vẫn tin chắc rằng dù thời gian có trôi nhanh hay công nghệ có phát triển đến đâu thì giá trị văn hóa của đèn lồng vẫn không thể thay thế.
Cứ mỗi năm một lần, khi mùa trăng đến, xóm lồng đèn lại được "hồi sinh". Từ xóm nhỏ này, những con gà, cá chép, thỏ ngọc, ông sao với đường nét hoa văn sắc xảo, mềm mại, vẫn tỏa ra cá con đường, đến với những ai yêu nét văn hóa cổ truyền, yêu thích những chiếc lồng đèn giấy kính.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!