Ngày 5/10, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) Nguyễn Hữu Độ có cuộc trao đổi trực tuyến với một số Phòng GDĐT, cơ sở giáo dục cấp THCS trên địa bàn thành phố Hà Nội về việc dạy học môn Khoa học tự nhiên lớp 6 theo chương trình giáo dục phổ thông mới (CT GDPT 2018).
Tại buổi trao đổi, các cơ sở giáo dục đã chia sẻ những cách làm sáng tạo trong thực hiện dạy môn học mới này, đặc biệt là việc bố trí giáo viên, sắp xếp thời khóa biểu sao cho hợp lý, hiệu quả.
Hiệu trưởng trường THCS Ngô Gia Tự (quận Long Biên) Vũ Thị Hải Yến cho biết, để triển khai môn Khoa học tự nhiên, các cán bộ, giáo viên trong tổ bộ môn đã nghiên cứu kỹ lưỡng từng công văn hướng dẫn của Bộ GDĐT, Sở, Phòng. Với 6 giáo viên đảm trách dạy các môn học Lý, Hoá, Sinh cho tất cả khối lớp, ban đầu trường cũng trăn trở trong sắp xếp kế hoạch dạy học sao cho không tạo áp lực tăng tiết làm ảnh hưởng tới sức khỏe giáo viên. Thời gian đầu, trường phân chia dạy các mạch nội dung Lý-Hoá-Sinh với thời lượng 2 tiết Lý - 1 tiết Hóa - 1 tiết Sinh. Tuy nhiên, bất cập đã xảy ra khi các chủ đề môn học trong chương trình, sách giáo khoa được sắp xếp theo logic tuyến tính, có kết hợp ở mức độ nhất định với cấu trúc đồng tâm.
Cán bộ, giáo viên tổ bộ môn trường THCS Ngô Gia Tự theo đó tổ chức họp, phân tích kỹ lưỡng và quyết định sẽ "chạy" tuần tự chương trình theo sách giáo khoa để học sinh tiếp thu được tốt nhất. "Với quyết định đó, chúng tôi phải đối mặt với khó khăn là có thời điểm giáo viên dạy môn Khoa học tự nhiên sẽ bị tăng số tiết dạy. Nhưng với quyết tâm của mình, các thầy cô đều khẳng định sẽ đảm trách được và đồng thuận thực hiện. Đến nay, việc triển khai dạy môn Khoa học tự nhiên của trường đang rất thuận lợi. Thời khóa biểu và kế hoạch dạy học được trường điều chỉnh theo từng tháng để phù hợp với chương trình và cả điều kiện dịch bệnh hiện nay", cô Yến nói.
Chia sẻ cụ thể hơn, Hiệu trưởng trường THCS Ngô Gia Tự cho biết, với phần nội dung giới thiệu về bộ môn Khoa học tự nhiên, nhà trường tổ chức dạy từ tuần 1 đến tuần 4 với 4 tiết/tuần; 2 tiết do giáo viên Vật lý thực hiện, 2 tiết do giáo viên Sinh học thực hiện.
Từ tuần 5 đến tuần 10 dạy chương "Chất và sự biến đổi của Chất", liên quan nhiều hơn đến kiến thức Hóa học, trường bố trí giáo viên chuyên môn Hóa học đảm nhận, thời lượng 4 tiết/tuần. Tuần 11 đến tuần 18 dạy chương "Vật sống" thiên về kiến thức Sinh học, trường bố trí giáo viên chuyên môn Sinh học đảm nhiệm, thời lượng 4 tiết/ tuần. Tương tự như vậy với các phần nội dung còn lại ở các tuần tiếp theo.
Với cách làm trên, trường THCS Ngô Gia Tự khẳng định việc dạy học bảo đảm đủ 140 tiết/năm, đồng thời bảo đảm tính logic của chương trình Khoa học tự nhiên. Các giáo viên dạy môn học mới này được ưu tiên không phải làm nhiều nhiệm vụ kiêm nhiệm khác, kể cả công tác chủ nhiệm, để thầy cô có đủ sức khỏe thực hiện dạy học hiệu quả.
Không chỉ riêng THCS Ngô Gia Tự, 100% trường THCS trên địa bàn quận Long Biên đã bố trí thời khóa biểu linh hoạt theo hướng bảo đảm logic của chương trình môn Khoa học tự nhiên và điều kiện giảng dạy của cơ sở giáo dục. Theo Trưởng Phòng GDĐT quận Long Biên Vũ Thị Thu Hà, đây là kết quả của việc nghiên cứu kĩ, triển khai sớm các văn bản hướng dẫn của Bộ GDĐT. Bà Hà cũng cho biết, đã đọc, nghiên cứu kĩ cả 3 bộ sách giáo khoa Khoa học tự nhiên và nhận thấy đây là môn học tích hợp, nếu dạy song song sẽ rời rạc, không có mạch kiến thức, vì thế học sinh rất khó hiểu, khó hình dung, khó nhớ.
Ở trường THCS Tô Hoàng (quận Hai Bà Trưng), môn Khoa học tự nhiên đang thực hiện theo cách dạy song song, đồng thời các chủ đề trong từng học kì. Những vướng mắc, bất cập trong quá trình thực hiện, cũng như mong muốn của giáo viên, nhà trường để việc dạy học môn mới thuận lợi, hiệu quả hơn được cán bộ quản lý cơ sở giáo dục, lãnh đạo Phòng GDĐT chia sẻ với mong muốn, có sự chỉ đạo nhất quán, thống nhất từ Bộ tới Sở/Phòng trong thực hiện môn học này.
Đáp ứng đúng chương trình, bảo đảm cho giáo viên giảng dạy phù hợp
Ghi nhận những nỗ lực của các giáo viên, nhà trường, đặc biệt là cách làm hay, sáng tạo của các cơ sở giáo dục, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ cho rằng, đây là minh chứng khẳng định hoàn toàn có thể dạy học tốt môn Khoa học tự nhiên; quan trọng là sự quyết tâm của các cán bộ quản lý, giáo viên để tìm ra cách làm hay, phù hợp với điều kiện dạy học của nhà trường.
Để dạy tốt được môn học tích hợp Khoa học tự nhiên, theo Thứ trưởng, trước hết cần nhận thức đầy đủ về môn học, từ đó có sự chỉ đạo thống nhất từ Bộ GDĐT, Sở/Phòng GDĐT, đến các hiệu trưởng và lan tỏa đến giáo viên. Bộ GDĐT đã ban hành các văn bản hướng dẫn cụ thể việc thực hiện các môn học mới và sẽ tiếp tục có sự trao đổi, chỉ đạo để các Sở/Phòng hiểu đúng, tạo thuận lợi để nhà trường thực hiện hiệu quả. Một trong những việc cần hiểu và làm đúng đó là thực hiện phân cấp xây dựng và quyết định kế hoạch giáo dục nhà trường, trong đó có sắp xếp thời khóa biểu. Ở CT GDPT 2018, việc này do Hiệu trưởng cơ sở giáo dục quyết định; chỉ báo cáo Phòng GDĐT để lãnh đạo cấp trên nắm bắt được và quản lý, kiểm tra, thanh tra việc thực hiện.
Nhấn mạnh môn Khoa học tự nhiên được xây dựng, sắp xếp các chủ đề logic, khoa học, Thứ trưởng đề nghị các trường cần tổ chức dạy học theo đúng tinh thần của môn học. Trường hợp rất đặc biệt, quá khó khăn mới dạy song song các chủ đề, nhưng phải bảo đảm tính khoa học, tính sư phạm. Riêng với thời khóa biểu, Thứ trưởng lưu ý cần sắp xếp linh hoạt, có thể điều chỉnh tăng, giảm sao cho phù hợp, không quá tải cho giáo viên.
"Bài toán đặt ra với môn Khoa học tự nhiên là sắp xếp thời khóa biểu, nhưng đây là bài toán có nhiều đáp án, tùy thuộc vào điều kiện thực hiện của từng trường. Vấn đề đặt ra là làm sao đáp ứng đúng chương trình và bảo đảm cho giáo viên giảng dạy phù hợp", Thứ trưởng nói, đồng thời đề nghị từng nhà trường, giáo viên nỗ lực, sẵn sàng thay đổi để thực hiện tốt môn học này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!