Cuộc thi được phát động sau khi sau khi Chương trình "Quà tặng cuộc sống" chính thức lên sóng Đài truyền hình Việt Nam năm 2010, nhằm giúp khán giả truyền hình có thêm một sân chơi, một nơi để giao lưa, chia sẻ những suy nghĩ sâu sắc về cuộc sống. Đồng thời để khích lệ và phát triển những tài năng trong sáng tạo, ý tưởng, tri thức.
Trải qua 5 tháng (từ tháng 12-2010 đến tháng 5-2011) ban tổ chức cuộc thi đã nhận được số kỷ lục là 2.012.300 tác phẩm của 1.700.505 tác giả. Các tác giả ở mọi lứa tuổi, mọi ngành nghề… từ sinh viên, học sinh, cán bộ viên chức, những người đã về hưu. Có nhiều bài viết xúc động, đáng kể có “Thức dậy và mỉm cười” của Trần Thái Hồng hay “Con búp bê vô giá” của Hồ Uyên Sa… Hay, đặc biệt có trường hợp của cô gái bị mắc bệnh xương thuỷ tinh đã viết tới 16 tác phẩm. “Những bài viết của em tràn đầy tinh thần lạc quan. Khi người ta đọc không cảm thấy cái mùi bệnh tật” - Tiến sĩ Khoa học Ngữ văn Đoàn Hương xúc động.
Nhận xét về cuộc thi và các tác phẩm đoạt giải, Tiến sĩ Khoa học Ngữ văn Đoàn Hương – một trong số thành viên khẳng định: “Tác phẩm không chỉ là tác phẩm văn học bình thường mà đó chính là hơi thở của cuộc sống”. “Trong tác phẩm nhận đựoc giải hôm nay còn thô sơ, còn xù xì như những viên ngọc trai còn chưa đựoc mài giũa kĩ, nhưng các bạn sẽ bước vào văn đàn. Ai biết đựoc 20 năm nữa các bạn sẽ trở thành tên tuổi nổi tiếng, ra đi từ hôm nay; ra đi từ những cái nhỏ”.
Qua nhiều vòng sơ khảo, ban tổ chức đã chọn được 150 tác phẩm vào Chung kết. Từ đó chọn ra 16 tác phẩm nổi bật nhất để chấm giải.Theo ban tổ chức, tiêu chí chấm giải dựa trên ý tưởng, nghệ thuật xây dựng truyện và cấu trúc tác phẩm.
Kết quả, cuộc thi không có giải nhất; hai giải nhì trao cho “Thức dậy và mỉm cười” của Trần Thái Hồng (Học sinh lớp 12, trường PTTH Kim Liên, Hà Nội) và “Con búp bê vô giá” của Hồ Uyên Sa (Đại học Ngoại ngữ Huế). Ba giải Ba gồm: “Bức tranh kỳ lạ” – Chu Thanh Hương; “Chim di cư” – Phạm Thu Hằng (Nghệ An); “Giỏ táo đỏ tươi” – Trần Thị Phương Trinh (Tp. Hồ Chí Minh)…
Ban tổ chức cũng trao 9 giải khuyến khích và 3 giải phụ (trong đó có 1 giải dành cho tác giả có số lượng tác phẩm tham dự nhiều nhất và có tác phẩm lọt vào chung kết, 1 giải dành cho tác giả có hoàn cảnh đặc biệt và có tác phẩm lọt vào chung kết, 1 giải thân thiện dành cho tác phẩm viết về ngân hàng).
Với những tác phẩm ý nghĩa, chân thực và xúc động, Sở giáo dục Hà Nội cũng chính thức triển khai thí điểm việc đưa các bộ phim của Quà tặng cuộc sống vào bộ môn giáo dục đạo đức trong nhà trường, giúp cho các bài giảng thêm sinh động, gần gũi, dễ hiểu, dễ nhớ. Được biết sau khi triển khai thí điểm thành công, TP Hồ Chí Minh, các thành phố lớn cũng triển khai để chuẩn bị nhân rộng khắp cả nước.
Được biết, cuộc thi sẽ trở thành hoạt động được tổ chức hàng năm.