Khi công nghệ số chạm đến từng cán bộ, từng người dân

Trung tâm phục vụ hành chính công phường Tân Phong. Ảnh: Minh Sơn

Xóa nhòa khoảng cách giữa "công nghệ" và "người dân"

Phường Tân Phong mới sau sắp xếp với 36.000 nhân khẩu, 18 dân tộc cùng sinh sống vừa phải ổn định tổ chức bộ máy, vừa phải bắt kịp với yêu cầu của kỷ nguyên số. Đây vừa là thách thức cũng như là cơ hội để vận hành một đơn vị hành chính mới theo hướng số hóa, chuyên nghiệp hơn. 

Ngay từ khi thành lập, Viettel Lai Châu đã đồng hành cùng chính quyền địa phương xây dựng mô hình "phường số": quản lý dữ liệu dân cư, xử lý phản ánh hiện trường, hội nghị trực tuyến, dịch vụ công điện tử… Cán bộ phường được tập huấn sử dụng Trợ lý ảo AI trong công vụ, hỗ trợ soạn thảo văn bản, tra cứu pháp luật, tổng hợp báo cáo nhanh chóng và chính xác.

Bên cạnh đó, 46 tổ công nghệ số cộng đồng được thành lập, phối hợp với Đoàn Thanh niên và Công an phường, "đi từng ngõ, gõ từng nhà, hướng dẫn từng người" để người dân biết cách theo dõi thông tin qua các nền tảng mạng xã hội như Zalo, Fanpage, Cổng thông tin điện tử,... Không còn khoảng cách giữa "công nghệ" và "người dân".

Theo ông Lê Xuân Dũng - Phó Chủ tịch UBND phường Tân Phong chia sẻ: "Nếu trước đây, cán bộ phải mất hàng giờ để tra cứu văn bản hay tổng hợp báo cáo, thì nay chỉ cần vài phút trên hệ thống. Mỗi công việc được xử lý nhanh gọn, chính xác hơn, giúp bộ máy phường hoạt động minh bạch, hiệu quả".

Sau gần bốn tháng triển khai, khối lượng văn bản giấy giảm hơn 60%, thời gian xử lý hồ sơ rút ngắn 30–40%, năng suất lao động của cán bộ tăng rõ rệt. Hạ tầng số, từ hệ thống lưu trữ cloud, chữ ký số, đến Viettel Meeting, đang dần trở thành "mạch máu" mới của phường.

Người dân học cách làm bạn với AI

Nếu như Tân Phong là điển hình cho chuyển đổi số hành chính, thì bản Bo lại là hình ảnh sống động của chuyển đổi số cộng đồng, nơi công nghệ được đưa về tới từng thôn, từng người dân.

Những ngày đầu tháng 11, căn nhà văn hóa bản Bo bỗng đông vui khác thường vì một lớp học đặc biệt – lớp "bình dân học vụ số". Ở đó, nhân sự của Viettel Lai Châu trực tiếp hướng dẫn cán bộ xã và trưởng bản sử dụng AI để làm những việc tưởng chừng phức tạp, như: soạn thảo bài phát biểu, viết báo cáo, làm slide thuyết trình, hay tra cứu thông tin nhanh bằng các công cụ như ChatGPT và Gamma.

Ông Vũ Ngọc Sơn, Phó Bí thư xã Bản Bo chia sẻ: "Bà con trước đây chỉ quen viết tay, chưa từng nghĩ có thể dùng máy tính để tự tạo bài trình chiếu hay tài liệu. Nay được Viettel hướng dẫn tận nơi, ai cũng háo hức. Có người còn nói vui: 'AI giúp mình nói hay hơn chính mình".

Không dừng ở đó, Viettel còn cùng chính quyền xã hỗ trợ số hóa vùng trồng chè, giúp người dân tạo bản đồ số cho từng khu vực sản xuất. Đây là cơ sở để quản lý vùng nguyên liệu, truy xuất nguồn gốc, và từng bước đưa sản phẩm chè bản Bo lên các sàn thương mại điện tử như Viettel Post, Shopee, Lazada.

Những bao chè xanh giờ không chỉ được bán tại những khu chợ truyền thống mà đã có thể đến tay người tiêu dùng Hà Nội hay Đà Nẵng chỉ sau vài ngày. Viettel Post hỗ trợ logistics, còn đội ngũ tại bản học cách livestream, chụp ảnh, viết mô tả sản phẩm – những kỹ năng trước đây chưa ai nghĩ tới. Với người dân, đó không chỉ là "bán hàng online", mà là bước đầu làm kinh tế số.

Từ Tân Phong đến bản Bo, câu chuyện chuyển đổi số của Lai Châu vẫn còn rất nhiều khó khăn. Một số cán bộ lớn tuổi còn e ngại khi làm việc trên nền tảng số, nhiều người dân vùng cao chưa quen sử dụng dịch vụ trực tuyến, hạ tầng dữ liệu địa phương đang trong quá trình hoàn thiện. Những khái niệm như email, prompt, slide… vẫn là những thứ tương đối xa lạ.

Thế nhưng, điều quan trọng là mọi người đã bắt đầu. Những buổi tập huấn định kỳ được mở, từng nhóm cán bộ được hướng dẫn cụ thể. Các tổ công nghệ số cộng đồng không ngại đường xa, mang máy tính, điện thoại đến tận từng bản để "cầm tay chỉ việc". Cách làm đó mang lại những hiệu quả tích cực, bởi chỉ khi công nghệ gắn với đời sống thực, người dân mới thấy được lợi ích thật sự.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu Tống Thanh Hải khẳng định: "Chuyển đổi số không chỉ là nhiệm vụ của các cơ quan hành chính, mà phải gắn liền với đời sống người dân. Lai Châu đặt mục tiêu làm sao để mỗi người dân đều được tiếp cận, được sử dụng công nghệ phục vụ cuộc sống. Đó là hướng đi lâu dài và bền vững".

Hành trình chuyển đổi số ở Lai Châu vẫn còn dài, nhưng những thay đổi đầu tiên đã hiện rõ. Từ những bản làng xa xôi đến các trung tâm hành chính, công nghệ đang xóa mờ khoảng cách, mang lại niềm tin và động lực mới cho vùng đất nơi cực Tây Tổ quốc.