Lương cơ sở ngoài dùng làm căn cứ tính lương hưu, trợ cấp BHXH còn được dùng để tính nhiều chế độ khác như tiền đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp của người lao động.
Từ 1/7, mức lương cơ sở từ 1,8 triệu đồng hiện nay sẽ tăng lên 2,34 triệu đồng/tháng, tăng 30%. Khi lương cơ sở tăng sẽ có sự điều chỉnh của hàng loạt các chế độ được tính theo mức lương này.
Lương hưu tăng cao nhất từ trước đến nay
Phạm vi áp dụng rất rộng lớn tới hơn 3,3 triệu người, bao gồm người đang hưởng lương hưu từ tham gia BHXH bắt buộc (khối nhà nước, tư nhân) và người tham gia BHXH tự nguyện.
Theo tính toán của Bộ Tài chính, với tổng nhu cầu kinh phí điều chỉnh mức lương cơ sở tăng 30%, tiền thưởng 10% quỹ lương cơ bản cùng lương hưu và trợ cấp lũy kế 3 năm từ 2024-2026 là 913,3 ngàn tỉ đồng.
Điều 56 và Điều 71 Luật BHXH quy định mức lương hưu tối thiểu bằng 1 tháng lương cơ sở. Khi lương cơ sở tăng lên 2,34 triệu đồng/tháng thì mức lương hưu này cũng tăng lên 2,34 triệu đồng/tháng. Đây là mức lương hưu áp dụng cho người đóng đủ 20 năm BHXH.
Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cũng đề xuất người hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động và trợ cấp hằng tháng trước ngày 1/1/1995 sau khi điều chỉnh tăng 15% mà có mức hưởng thấp hơn 3,2 triệu đồng/tháng thì được điều chỉnh tăng thêm 300.000 đồng/người/tháng.
Lương hưu hiện nay được tính như sau: Lương hưu = tỉ lệ hưởng x mức bình quân tiền lương/thu nhập tháng đóng BHXH.
Theo công thức ở trên, mức hưởng lương hưu phụ thuộc vào tỉ lệ hưởng và mức bình quân tiền lương hoặc thu nhập tháng đóng BHXH.
Khi tăng lương cơ sở, mức bình quân tiền lương hoặc thu nhập tháng đóng BHXH của cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang về hưu cũng sẽ thay đổi.
Do đó, khi tăng lương cơ sở thêm 30% thì kéo theo đó, mức bình quân này cũng tăng theo và lương hưu của các đối tượng này cũng tăng tương ứng. Đây cũng là thời điểm lương hưu và trợ cấp BHXH tăng cao nhất từ trước đến nay.
Trợ cấp thất nghiệp tối đa bao nhiêu?
Trợ cấp thất nghiệp được quy định mỗi tháng bằng 60% bình quân tiền lương tháng đóng BH thất nghiệp của 6 tháng liền kề trước khi nghỉ việc, tối đa không quá 5 lần lương cơ sở với công chức, viên chức, lao động khu vực nhà nước. Như vậy, mức trợ cấp thất nghiệp tối đa sẽ tăng lên mốc 11,7 triệu đồng.
Tiền đóng BHXH tăng theo mức tăng lương cơ sở
Tiền đóng BHYT bằng 4,5% mức lương cơ sở, lương hưu hoặc trợ cấp thất nghiệp theo quy định hiện hành. Với mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng, tiền đóng của người lao động và người thứ nhất trong hộ gia đình lên đến mức 105.300 đồng/tháng.
Trong hộ gia đình, từ người thứ hai đến người thứ năm đóng lần lượt bằng 70%, 60%, 50%, 40% mức phí của người thứ nhất, tương ứng 73.710 đồng, 63.180 đồng, 52.650 đồng và 42.120 đồng mỗi tháng.
Theo năm, tiền đóng BHYT của các thành viên hộ gia đình từ người thứ nhất trở đi lần lượt là 1,263 triệu đồng, 884.520 đồng, 758.160 đồng, 631.800 đồng và 505.440 đồng.
Tăng các chế độ ốm đau, thai sản…
Từ 1/7, mức hưởng chế độ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe thai sản, ốm đau, mức dưỡng sức sau thai sản một ngày bằng 30% mức lương cơ sở, tương ứng 702.000 đồng/ngày, tăng 162.000 đồng/ngày so với mức hưởng hiện nay.
Trợ cấp một lần khi sinh mỗi con bằng 2 lần mức lương cơ sở tại tháng sinh con sẽ là 4,68 triệu đồng/con, thay thế mức 3,6 triệu đồng/con như hiện nay.
Mức trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở lên đến 23,4 triệu đồng.
Tương tự, mức trợ cấp một lần khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, trợ cấp hằng tháng khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, trợ cấp phục vụ cho người bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, trợ cấp 1 lần khi chết do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, mức dưỡng sức sau điều trị đều được tính theo lương cơ sở nên cũng sẽ được điều chỉnh trong thời gian tới.
Tăng mức đóng đoàn phí
Mức đóng đoàn phí hằng tháng bằng 1% tiền lương làm căn cứ đóng BHXH theo quy định của pháp luật về BHXH. Tuy nhiên, mức đóng đoàn phí hằng tháng tối đa bằng 10% mức lương cơ sở, tương đương tăng từ 180.000 đồng lên 234.000 đồng. Như vậy, mức đóng đoàn phí hàng tháng đối đa hàng tháng là 234.000 đồng/tháng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!