Động thái này có thể khiến giá gạo tiếp tục neo ở mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng lương thực năm 2008, do Ấn Độ là quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Thiếu hụt nguồn cung từ Ấn Độ có thể tác động lớn tới thị trường gạo trong những tháng cuối năm nay và đầu năm sau.
Giá thấp và lượng hàng dự trữ dồi dào giúp Ấn Độ trở thành một trong những nước xuất khẩu hàng đầu trong một thập kỷ qua, chiếm khoảng 40% thị phần. Các quốc gia châu Phi như Benin, Senegal nằm trong nhóm những khách hàng lớn nhất của Ấn Độ. Tuy nhiên, Thủ tướng Narendra Modi đã nhiều lần tung các lệnh hạn chế xuất khẩu nhằm kiềm chế giá cả trong nước, bảo vệ người tiêu dùng Ấn Độ.
"Chừng nào giá gạo trong nước còn đối mặt với áp lực tăng cao thì các hạn chế xuất khẩu sẽ còn tiếp tục được duy trì", bà Sonal Varma, kinh tế trưởng Nomura Holdings cho biết.
Cụ thể, Ấn Độ đã áp dụng hàng loạt biện pháp như áp thuế xuất khẩu, áp giá sàn trong khi các loại gạo trắng tấm và gạo non-basmati thuộc diện cấm xuất khẩu. Hồi tháng 8, giá gạo đã tăng lên mức cao nhất trong vòng 15 năm.
Sự xuất hiện của hiện tượng thời tiết El nino có thể thắt chặt hơn nữa thị trường gạo toàn cầu, đúng vào thời điểm lượng gạo tồn kho trên toàn cầu hướng tới mức giảm năm thứ 3 liên tiếp. Thái Lan, nhà xuất khẩu gạo số 2 cho biết sản lượng gạo có thể giảm 6% trong niên vụ 2023-2024 vì thời tiết khô hạn. Các nông dân tại Thái Lan đã có thời điểm phải chạy đua để kịp gia tăng sản lượng. Bình thường một năm chỉ có 2 vụ gieo trồng, nhưng năm nay tại Thái Lan nhiều nông dân đã phải chèn thêm một vụ nữa.
"Tôi còn sợ không có đủ nước để trồng lúa. Chúng tôi ra đồng chỉ biết miệt mài làm chứ không có thời gian ngẩng lên nhìn nhau nữa", bà Spirai, nông dân Thái Lan cho biết.
Chính sách của Ấn Độ đang gây khó khăn cho nhiều nhóm dân cư ở các nước châu Á và châu Phi, nơi hàng tỷ người phụ thuộc vào nguồn cung gạo. Lạm phát gạo ở Philippines đã tăng lên mức cao nhất trong 14 năm vào tháng 9. Tại Indonesia, chính phủ đang tăng cường nhập khẩu để hạ giá trong nước trước cuộc bầu cử tổng thống vào năm 2024.
Về phía Ấn Độ. Chủ tịch Hiệp hội các Nhà Xuất khẩu Gạo, cho biết chính quyền Thủ tướng Modi muốn đảm bảo có đủ nguồn cung trong nước và giảm bớt tình trạng tăng giá. Theo ông, chính phủ có thể sẽ giữ nguyên các hạn chế xuất khẩu cho đến cuộc bỏ phiếu vào năm 2024.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!