Vòng 4 đàm phán lại Hiệp định Tự do thương mại Bắc Mỹ (NAFTA) vừa kết thúc rạng sáng 18/10 tại Thủ đô Washington D.C, Mỹ, với nhiều bất đồng vẫn chưa được tháo gỡ. Một trong những vấn đề gây tranh cãi nhất là đề xuất của Mỹ liên quan đến ngành sản xuất ô tô. Việc nâng tỷ lệ nội địa hóa và đưa ra 2 tiêu chuẩn xuất xứ đối với phụ tùng xe ô tô đã vấp phải sự phản đối gay gắt của không chỉ phía Mexico và Canada, mà ngay trong nội bộ giới doanh nghiệp Mỹ.
Theo quy định hiện hành, để được hưởng thuế suất ưu đãi, ô tô bán ở Bắc Mỹ phải có ít nhất 62,5% phụ tùng được sản xuất trong khu vực, bất kể là ở Mỹ, Mexico hay Canada. Không bằng lòng với quy định này, Mỹ đề nghị nâng tỷ lệ nội địa hóa lên 85% đối với cả khu vực và bổ sung thêm quy định phải có ít nhất 50% phụ tùng sản xuất tại Mỹ.
Mục đích của chính quyền Tổng thống Trump là muốn khôi phục ngành sản xuất ô tô và tạo thêm việc làm cho người lao động Mỹ. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, đề xuất mới không những không giúp ích mà còn tạo thêm gánh nặng cho ngành sản xuất ô tô của Mỹ.
Sản xuất ô tô tại Bắc Mỹ là ngành có mức độ hội nhập cao. Một chiếc ô tô hoàn chỉnh, thường có phụ tùng được sản xuất từ nhiều nhà máy của Mỹ, Mexico, Canada và cả một số nhà máy nước ngoài. Việc thay đổi quy định về xuất xứ sẽ làm xáo trộn chuỗi cung ứng này. Đây là điều các doanh nghiệp không hề mong muốn và họ sẵn sàng chấp nhận chịu mức thuế nhập khẩu 2,5% của Mỹ để không phải tuân thủ quy định mới, nếu nó được thông qua.
Không chỉ các doanh nghiệp, đề xuất của Mỹ còn vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ phía các đoàn đàm phán của Mexico và Canada. Hai nước này cho rằng việc cùng một lúc tồn tại 2 quy định về tỷ lệ nội địa hóa, một cho toàn khu vực và một cho riêng nước Mỹ là không công bằng và chưa có tiền lệ đối với các Hiệp định tự do thương mại.
Phụ tùng xe tô tô được xác định là vấn đề gây tranh cãi nhất tại các vòng đàm phán nhằm nâng cấp và hiện đại hóa Hiệp định NAFTA. Cùng với các vấn đề khác như mua sắm chính phủ, thời hạn của Hiệp định hay cơ chế giải quyết tranh chấp, quan điểm cứng rắn của Mỹ đối với vấn đề phụ tùng ô tô đã khiến cho vòng đàm phán thứ 4 kéo dài thành 7 ngày, thay vì 5 ngày như dự kiến.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!