Bỏ cọc đấu giá đất Thủ Thiêm
Thông tin nóng nhất trên các trang báo, các diễn đàn mạng xã hội từ chiều qua đến hôm nay (12/1) không phải là dịch bệnh, không phải giá vàng hay chứng khoán mà là việc Tập đoàn Tân Hoàng Minh gửi tâm thư bày tỏ nguyện vọng bỏ cọc khu đất mà họ đã thắng thầu tại thủ thiêm, thành phố Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh. Vì sao vụ việc này nhận được sự quan tâm của dư luận đến vậy?.
Ngày 10/12/2021, Công ty Ngôi Sao Việt thuộc tập đoàn Tân Hoàng Minh đã tham gia và trúng đấu giá lô đất 3-12 khu chức năng số 3 trong khu đô thị mới Thủ Thiêm có diện tích hơn 10.000 m2 với giá 24.500 tỷ đồng. Lô đất này có giá khởi điểm 2.942 tỷ đồng. Như vậy, giá trúng cao gấp 8,3 lần giá khởi điểm, trung bình mỗi 1m2 có giá lên tới 2,45 tỷ đồng.
Ngày 17/12/2021, doanh nghiệp trúng đấu giá nói trên đã thực hiện ký hợp đồng ba bên giữa Trung tâm Phát triển quỹ đất thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường, Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản thuộc Sở Tư pháp TP Hồ Chí Minh và doanh nghiệp trúng đấu giá theo quy định.
Ngày 31/12/2021, UBND TP Hồ Chí Minh đã ban hành quyết định công nhận kết quả trúng đấu giá cho doanh nghiệp. Được biết để mua lô đất này, doanh nghiệp đã đặt cọc số tiền gần 600 tỷ đồng.
Theo quy định doanh nghiệp phải đóng lệ phí trước bạ và 50% tiền sử dụng đất trong 30 ngày từ khi có thông báo ngày 6/1.
Số tiền sử dụng đất còn lại phải được nộp chậm nhất trong 90 ngày kể từ khi có thông báo, tức ngày 6/4 là hạn chót nộp tiền. Nhưng ngày hôm qua, doanh nghiệp đã có tâm thư xin rút khỏi dự án này.
Hệ lụy từ việc bỏ cọc
Đến thời điểm hiện tại phía chính quyền TP Hồ Chí Minh vẫn chưa có thông tin phản hồi chính thức là sẽ xử lý tình huống này như thế nào. Hiện các cơ quan chức năng cũng chưa đưa ra thông tin chính thức về việc đã nhận được tâm thư của tân Hoàng Minh hay chưa, tất cả vẫn những lời lan truyền. Nhưng nếu trong trường hợp xấu nhất nếu sự việc trở thành hiện thực sẽ để lại những hệ lụy gì ngoài thiệt hại cho doanh nghiệp?
Trao đổi với phóng viên VTV, ông Nguyễn Văn Đính - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho hay: "Một cuộc đấu giá với giá khá bất thường - chúng tôi cũng nhận định trước vấn đề. Đây là cuộc chơi người chơi không nhằm mục đích ở cuộc đấu giá này, mà hướng tới nhiều mục tiêu khác, tạo ra hệ lụy không hay cho thị trường. Ngay sau cuộc đấu giá thành công, thị trường đã bị "nổi sóng", gây sự bất ổn của thị trường bất động sản".
Ông Đính cũng cho rằng nếu không xử lý vụ việc một cách nghiêm túc sẽ có những tiền lệ không hay và những cuộc đấu giá không minh bạch, không trung thực lại tiếp tục diễn ra.
Các chuyên gia kinh tế cho rằng, cách tốt nhất để hạn chế những tiền lệ không tốt từ các cuộc đấu giá cao bất thường thì chế tài hữu hiệu nhất là cần đánh mạnh vào nghĩa vụ người tham gia đấu giá khi trúng cần có trách nhiệm bằng cách nâng trần tiền đặt trước cho phù hợp.
Ông Nguyễn Văn Đính - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Bất động sản Việt Nam.
Theo ông Đính hiện nay có những lỗ hổng trong quy trình của việc đấu giá như việc thẩm định, xác định giá, đánh giá giá trị của các tài sản đấu giá hiện đang phục thuộc và giao quyền cho các tổ chức, cơ quan mang tính độc lập nhưng lại không được thẩm định bởi hội đồng đủ lớn, đủ mạnh để xác định chính xác các giá trị của đất đai.
"Các quy định phải hướng đến để vừa ngăn chặn, vừa hạn chế các hành vi trục lợi và tiêu cực trong hoạt động đấu gia", ông Đính nói.
Bất cập ở Luật Đấu giá 2016
Theo Luật Đấu giá tài sản, hủy hợp đồng mua bán tài sản đấu giá có sự thỏa thuận giữa các bên sẽ dẫn đến hủy kết quả đấu giá. Sau khi hủy kết quả, nếu các bên có lỗi gây thiệt hại sẽ phải bồi thường theo quy định, như vậy Tân Hoàng Minh sẽ mất trắng gần 600 tỷ đồng.
Nếu nhìn trước mắt Ngân sách Nhà nước sẽ được bổ sung thêm 600 tỷ đồng và TP Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục mở các cuộc đấu giá khác để tìm nhà đầu tư mới cho lô đất này.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia đánh giá sự việc này xảy ra là rất đáng tiếc cho nhiều phía từ chủ đầu tư, đến chính quyền thành phố bởi TP Hồ Chí Minh đã chọn một thời điểm khá tốt và có kế hoạch bài bản để tổ chức đấu giá nhằm tối ưu hoá ngân sách nhưng mọi thứ giờ đã quay về số 0.
Theo các chuyên gia, sở dĩ dẫn đến kết cục này là do bất cập nằm ở Luật Đấu giá 2016 như không có điều kiện về năng lực tài chính; không điều kiện cụ thể chứng minh nhà đầu tư tham gia đấu giá không vi phạm quy định về pháp luật đất đai; không kiểm soát tốt tư cách người tham gia đấu giá và việc xác định mức giá khởi điểm chưa chính xác.
Các lô đất ở khu đô thị mới Thủ Thiêm (TP Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh) vừa được đấu giá. Ảnh: NLĐ.
Một số phân tích khác cho rằng, khi Tân Hoàng Minh bỏ cọc dù TP Hồ Chí Minh nhận 600 tỷ đồng nhưng thiệt hại sau đó vẫn còn rất lớn.
Rõ ràng doanh nghiệp trúng đấu giá thông báo bỏ cọc là việc bình thường nhưng với những bất cập đã chỉ ra nếu không xem xét sửa đổi thì Tân Hoàng Minh sẽ không là ngoại lệ bởi 3 lô đất còn lại vẫn ở mức giá quá cao so với mặt bằng thị trường và khó có thể phát triển dự án thành công.
Ngoài ra, thời gian tới, khi tổ chức đấu giá, theo các chuyên gia, chính quyền TP Hồ Chí Minh cần căn cứ lựa chọn chủ đầu tư, những căn cứ ràng buộc, phải tìm cách xử lí để lựa chọn được một chủ đầu tư đủ năng lực, phù hợp với quy luật thị trường.
Việc bỏ cọc của Tân Hoàng Minh là bài học cho các doanh nghiệp, các nhà đầu tư đấu giá trong các lần tiếp theo. Vì ngoài xét về năng lực, tính khả thi của quỹ đất mình đấu giá, doanh nghiệp phải nghiêm túc chuẩn bị tâm thế ứng phó với kết quả của mình đã đưa ra, như vậy đỡ vừa mất tiền vừa mất uy tín.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!