Hơn 1 tuần, thị trường đã nín thở chờ đợi và nói là làm. Ngày 10/5, mức thuế mà Mỹ áp lên 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc đã tăng từ 10% lên 25%. Thị trường bắt đầu mở cửa vào sáng 10/5 giờ Mỹ đã ngay lập tức phản ứng.
Mở cửa phiên giao dịch, cả 3 chỉ số chính của thị trường chứng khoán Mỹ vẫn ngập trong sắc đỏ. Dù Mỹ và Trung Quốc bước vào ngày đàm phán thứ 2 nhưng các nhà đầu tư vẫn tỏ ra nghi ngại về việc đạt được một kết quả nào đó.
Tâm trạng của họ bị ảnh hưởng nhiều từ tâm trạng của Tổng thống Donald Trump. Sáng sớm 10/5, ông Trump đã lên Twitter đăng liên tục 6 lần, xóa đi rồi viết lại về vấn đề thương mại. Đáng chú ý có câu: "Đàm phán với Trung Quốc tiếp tục theo cùng một phong thái là không phải vội vàng, vì bây giờ Trung Quốc đã trả thuế 25% của 250 tỷ USD hàng hóa cho Mỹ. Đây là số tiền cực lớn đối với ngân khố".
Ông Trump cũng cho rằng ông đã chuẩn bị để theo đuổi việc áp thuế lâu dài. Trong khi đó, thị trường cho rằng sẽ khó có thỏa thuận nào giữa 2 bên trong thời gian tới.
Chuyện áp thuế đã được lên kế hoạch từ lâu. Đây được xem là chiến lược hướng tới 2 mục tiêu của chính quyền Tổng thống Trump. Đó là gây sức ép lên Trung Quốc trước các vòng đàm phán và củng cố vị trí chính trị của ông.
Chiến dịch tranh cử tổng thống 2020 đã bắt đầu. Xét về mặt kinh tế, chính quyền của ông được xem là thành công khi duy trì được đà tăng trưởng ổn định, thúc đẩy việc làm. Tuy nhiên, trong chính sách đối ngoại, lại đang có nhiều vướng mắc. Đó là vấn đề Triều Tiên không đạt được kết quả, cấm vận Iran nhưng lại ảnh hưởng tới thị trường dầu và không đạt được thỏa thuận về thương mại với Trung Quốc.
Trong khi đó, nông dân Mỹ, những cử tri rất ủng hộ ông lại sẽ là những người đầu tiên hứng chịu các đòn trả đũa thương mại từ Trung Quốc.
Một trong những dòng tweet mà ông Trump đăng sáng 10/5 mang tính trấn an các nông dân Mỹ rằng nước Mỹ chỉ xuất khẩu khoảng 100 tỷ USD giá trị hàng hóa sang Trung Quốc. Khoản tiền này hoàn toàn có thể được bù lại bằng tiền thuế mà nước Mỹ vừa tăng đối với hàng hóa Trung Quốc. Số tiền này sẽ được dùng để mua hết nông sản của nông dân Mỹ rồi phân phát cho các nước khó khăn.
Nói chung, thời gian không còn nhiều, chính quyền của ông Trump cần đạt được thỏa thuận ngay hoặc không thì thu được thuế ngay để có thể lấy số tiền đó hỗ trợ trực tiếp cho các cử tri nông dân vốn đã và có thể sẽ tiếp tục ủng hộ ông trong chiến dịch tái tranh cử năm 2020.
Một khía cạnh nữa cũng rất đáng chú ý là hai bên đã trải qua tới 10 vòng đàm phán, thống nhất gần như 90% các điều khoản bên trong, vậy mà chỉ trước vài ngày đàm phán vòng nước rút diễn ra, phía Trung Quốc lại thay đổi gần như toàn bộ thỏa thuận này. Phe Cộng hòa đã sử dụng từ "xoay 180 độ" để miêu tả động thái này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!