Chiều 24/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi). Trong đó, nội dung đưa phân bón thành mặt hàng chịu thuế VAT với mức thuế 5% được nhiều đại biểu Quốc hội tham gia thảo luận.
Áp thuế 5%, nông dân phải bỏ ra khoảng 6.000 tỷ đồng
Tham gia góp ý, đại biểu Nguyễn Danh Tú (đoàn Kiên Giang) nhận thấy việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho ngành sản xuất phân bón trong nước là vô cùng cần thiết và cần tiếp tục cân nhắc, nghiên cứu kỹ việc chuyển phân bón sang đối tượng chịu thuế suất 5%.
"Vì phân bón là một trong những hàng hóa đầu vào quan trọng của sản xuất nông nghiệp, là hàng hóa sử dụng thiết yếu, ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế - xã hội, sản xuất kinh doanh và đời sống người dân, đặc biệt là người nông dân sẽ chịu tác động lớn bởi quy định này", ông Tú nói.
Đại biểu Nguyễn Danh Tú, đoàn Kiên Giang
Đại biểu Tô Ái Vang (đoàn Sóc Trăng) cho biết, sự mâu thuẫn giữa giá nông sản và giá phân bón kéo dài thời gian qua vẫn luôn là vấn đề nóng của nông nghiệp Việt Nam. Do đó, đại biểu kiến nghị Quốc hội xem xét sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng theo hướng phân bón thuộc đối tượng chịu thuế suất giá trị gia tăng 0%.
Bà Ái Vang dẫn giải, nếu Luật vẫn giữ 5% đối với mặt hàng phân bón thì nông dân phải bỏ ra khoảng 6.000 tỷ đồng. Còn nếu dự thảo Luật áp dụng thuế giá trị gia tăng 0% đối với mặt hàng phân bón thì khoảng 2.000 tỷ đồng thay vì được bổ sung vào nguồn thu NSNN thì nguồn này sẽ hỗ trợ lại cho doanh nghiệp và nông dân. Như vậy nông dân sẽ được giảm đáng kể chi phí đầu vào.
"Quốc hội và Chính phủ nên chọn cái được cho nông dân để thể hiện rõ các chính sách sẽ được luật hóa", bà Ái Vang nói.
Đại biểu Tô Ái Vang (đoàn Sóc Trăng)
Đại biểu Tô Ái Vang cho rằng, Việt Nam là 1 trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng lớn nhất của biến đổi khí hậu. Theo xu thế và khuyến cáo, hướng đi tất yếu của nông nghiệp Việt Nam hiện nay là tăng cường sản xuất và sử dụng phân bón hữu cơ. Bên cạnh giá phân bón vô cơ diễn biến phức tạp, thị trường phân bón hữu cơ được dự đoán sẽ tăng trưởng với tốc độ kép.
Vì vậy, bà nhận thấy, nếu dự thảo Luật đưa mặt hàng phân bón là đối tượng chịu mức thuế suất 5% như dự kiến thì tăng áp lực cho nông dân trong điều kiện ngành nông nghiệp chịu nhiều tổn thương nhất.
Cần đánh giá kỹ hơn tác động khi đánh thuế phân bón
Tham gia thảo luận, đại biểu Khang Thị Mào (đoàn Yên Bái) đề nghị Chính phủ xem xét chưa áp dụng mức thuế suất 5% đối với phân bón.
Đưa ra lý do, đại biểu cho rằng bản chất thuế giá trị gia tăng là thuế gián thu có tính trung lập, tính kinh tế cao thể hiện ở 2 khía cạnh: thứ nhất, thuế giá trị gia tăng không chịu ảnh hưởng bởi kết quả kinh doanh của người nộp thuế, do vậy thuế giá trị gia tăng không phải là yếu tố của chi phí sản xuất, đơn thuần là khoản thu được cộng thêm vào giá bán của người cung cấp dịch vụ; thứ hai, thuế giá trị gia tăng không bị ảnh hưởng bởi quá trình tổ chức và phân chia quá trình sản xuất kinh doanh.
Đại biểu đoàn Yên Bái cho rằng, theo quy định của Luật, giá của phân bón thuộc danh mục bình ổn giá, do đó cần đảm bảo nguyên tắc công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích giữa tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa dịch vụ với người tiêu dùng.
Đại biểu Khang Thị Mào (đoàn Yên Bái)
Theo đại biểu Khang Thị Mào, qua việc nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế cho thấy, khi muốn ưu đãi đối với lĩnh vực nào đó sẽ có 2 phương án: đưa vào diện không chịu thuế hoặc áp dụng thuế 0%. Trong tình hình thị trường phân bón thế giới và trong nước tiếp tục tăng, đại biểu Khang Thị Mào đề nghị hết sức cân nhắc việc áp dụng mức thuế suất 5% đối với phân bón.
Đại biểu Trần Quốc Tuấn (đoàn Trà Vinh) cho rằng, cần có khảo sát, đánh giá kỹ và báo cáo đầy đủ hơn về tác động của việc chuyển mặt hàng phân bón, từ đối tượng không chịu thuế sang đối tượng phải chịu thuế với mức thuế suất là 5% ở cả hai góc độ.
Một là, nhìn từ góc độ tác động đến sự phát triển của ngành sản xuất, kinh doanh phân bón, phục vụ sản xuất nông nghiệp. Hai là tác động từ việc tăng giá của sản phẩm phân bón, ảnh hưởng đến thu nhập của người nông dân ra sao, hiệu quả cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp thế nào để Quốc hội xem xét, cân nhắc một cách thận trọng trước khi biểu quyết thông qua.
Ông Tuấn cho rằng, không tăng thuế suất thuế giá trị gia tăng đối với mặt hàng phân bón, nhưng cần bổ sung doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước là đối tượng được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào.
Áp thuế 5% không tạo sự mất bình đẳng
Trong phần làm rõ các vấn đề đại biểu nêu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết hàng hóa phân bón có nhiều quan điểm, có những quan điểm cho rằng không chịu thuế, có quan điểm cho rằng chịu thuế 5%. Bộ trưởng cho hay, quá trình từ khi xây dựng Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2008 đến năm 2013, 2014 đã từng đưa phân bón vào đối tượng chịu thuế 5% sau đó lại bỏ ra khỏi đối tượng chịu thuế.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc
Bộ trưởng cũng thông tin, hiện nay, sản lượng sản xuất phân bón trong nước là 73,3%, nhập khẩu là 26,7%. Việc quy định mức thuế 5% sẽ không tạo sự mất bình đẳng giữa doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp nhập khẩu. Bên cạnh đó, việc hoàn thuế giá trị gia tăng sẽ tạo nguồn lực cho doanh nghiệp để tiếp tục đầu tư đổi mới công nghệ, hạ giá thành sản phẩm và phát triển bền vững.
Cũng theo ông Phớc, giá phân bón không chỉ tác động bởi thuế mà còn chịu tác động bởi cung - cầu hàng hoá, nếu nguồn cung tăng giá sẽ rẻ, ngược lại nguồn cung thấp giá sẽ cao.
"Vấn đề này chúng tôi sẽ xin ý kiến của các hội cũng như đại biểu Quốc hội một lần nữa và chúng tôi sẽ tiếp thu vào cuối kỳ", Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!