Nhiều ý kiến cho rằng biện pháp tăng thuế không chỉ không hạn chế được thép Trung Quốc vào Việt Nam mà thậm chí còn phản tác dụng.
Mỗi tháng, Công ty Đại Thiên Lộc cần nhập khẩu đến 30.000 tấn thép cuộn cán nóng làm nguyên liệu để sản xuất tôn mạ. Toàn bộ đều đang phải nhập khẩu, 80% từ Trung Quốc, 20% còn lại từ Ấn Độ.
Nếu mức thuế nhập tăng từ 0% lên 5%, đại diện doanh nghiệp cho biết sẽ gặp nhiều khó khăn vì buộc phải tăng chi phí, tăng giá thành trong bối cảnh cạnh tranh xuất khẩu đang rất gay gắt. Nguồn nguyên liệu thay thế trong nước lại không đủ đáp ứng khi hiện chỉ có duy nhất một nhà sản xuất.
Thống kê từ Hiệp hội thép Việt Nam, hiện tỷ lệ nguồn cung thép cuộn cán nóng do trong nước sản xuất chỉ đáp ứng khoảng 35% nhu cầu nội địa. Cung ít, cầu nhiều, đại diện Tôn Hoa Sen cho biết, nhà máy thép cuộn cán nóng trong nước hiện còn bán giá cao hơn khoảng 15 - 20 USD/tấn so với hàng nhập khẩu. Do đó, theo doanh nghiệp này, việc Bộ Tài chính kiến nghị tăng thuế với lý do lo ngại việc thép giá rẻ Trung Quốc tràn vào thị trường, kéo thị giá giảm và khiến nhà máy Formosa Hà Tĩnh cân nhắc tạm dừng kế hoạch triển khai lò cao số 3 là bất hợp lý.
Bộ Tài chính còn lý giải rằng nếu không có thuế nhập khẩu đánh vào mặt hàng, thép cán cuộn giá rẻ từ Trung Quốc tiếp tục tràn vào Việt Nam, gây bất ổn thị trường thép. Nhưng từ góc độ doanh nghiệp, Công ty Tôn Hoa Sen lại khẳng định việc áp thuế sẽ gây tác động ngược lại. Việt Nam và Trung Quốc đều tham gia Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc nên dù đánh thuế, mặt hàng này vẫn được nhập khẩu với mức thuế 0%. Trong khi nguồn thép từ các thị trường đối thủ như Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc sẽ bị áp thuế 5%, buộc các doanh nghiệp chỉ có thể nhập khẩu thép từ Trung Quốc để được ưu đãi thuế.
Hiệp hội thép Việt Nam cho biết, 7 tháng năm 2019, doanh thu của các doanh nghiệp sản xuất cán nguội, tôn mạ, ống thép giảm đến 5% so với cùng kỳ năm trước do ảnh hưởng của động thái phòng vệ thương mại từ nhiều thị trường xuất khẩu, cũng như các chiêu trò cạnh tranh không lành mạnh của sản phẩm tương tự nhập từ nước ngoài. Có doanh nghiệp phải cắt giảm sản xuất, hoạt động chỉ 60% công suất. Do vậy việc áp thuế như đề xuất sẽ đẩy doanh nghiệp vào cảnh "khó càng thêm khó".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!