"Những công ty mà tôi đại diện hoặc có liên hệ hiện nay phần lớn đang sản xuất xe hơi ở Trung Quốc. Hiện họ đều đang suy nghĩ về việc đánh giá lại chuỗi cung ứng của mình. Họ đang tìm kiếm vào việc giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc và muốn phòng ngừa rủi ro. Để làm được điều này, họ cần phải dịch chuyển nhà máy của mình đi nơi khác (ra khỏi Trung Quốc)", John Scannapieco, một luật sư thương mại và là người đứng đầu lực lượng đặc nhiệm COVID-19 của hãng luật Baker Donelson ở Nashville, Mỹ cho biết.
Theo Forbes, trong nhiều năm qua, Trung Quốc đã cố gắng trở thành trung tâm sản xuất của thế giới. Điều này đồng nghĩa với việc nước này cần xây dựng rất nhiều nhà máy. Nhiều nhà máy mới hơn đi cùng với việc Trung Quốc cần nhiều đường, cầu, đường sắt và sân bay. Để làm điều này, đương nhiên Trung Quốc cần nhiều quặng sắt từ Brazil và Australia, hay đồng từ Chile…
Và khi ngày càng có nhiều người dân từ các vùng nông thôn lên thành phố tìm việc, Trung Quốc sẽ phụ thuộc hơn vào cửa hàng thực phẩm, thay vì tự cung tự cấp như trước. Điều này đồng nghĩa với việc Trung Quốc phải nhập thêm thực phẩm.
Trung Quốc có 7/10 cảng lớn nhất thế giới
Thời gian qua, hàng loạt các cảng lớn được Trung Quốc xây dựng để phục vụ cho việc nhập những mặt hàng nói trên. Theo thống kê hiện nay, Trung Quốc có 7/10 cảng lớn nhất thế giới.
Nhiều thập niên qua, Trung Quốc đã được mở cửa xây dựng để trở thành "con đẻ" của toàn cầu hóa. Lao động dồi dào và giá cả phải chăng, nhiều quy định pháp luật "mờ nhạt"… đã giúp Trung Quốc nhanh chóng hiện thực hóa được mục tiêu của mình.
Nhưng thời gian trở lại đây, khi mà Trung Quốc đang tiến gần hơn đến các tiêu chuẩn của Tổ chức Thương mại thế giới WTO về những vấn đề liên quan đến quyền lao động, môi trường… đã khiến chi phí sản xuất tại nước này trở nên đắt đỏ hơn.
Đây là một trong nhiều lý do giải thích cho việc nhiều nhà máy thuộc sở hữu của người Trung Quốc chuyển đến các quốc gia như Bangladesh…, nhất là những nhà máy thuộc ngành dệt may.
Forbes cho biết, toàn cầu hóa do Trung Quốc dẫn đầu đang thay đổi và nó sẽ thay đổi, nhất là sau đại dịch COVID-19. Tại đây một số quốc gia sẽ là người chiến thắng. Những quốc gia còn lại sẽ bị bỏ lại phía sau.
Forbes cho biết, toàn cầu hóa do Trung Quốc dẫn đầu đang thay đổi và nó sẽ thay đổi, nhất là sau đại dịch COVID-19.
Hãng BNP Paribas mới đây đã xây dựng một chỉ số đo lường khả năng phục hồi của các nền kinh tế khi đảo ngược toàn cầu hóa (deglobalization). Xu thế mà ngay cả một "Davos Man" (một người ủng hộ toàn cầu hóa) như tài phiệt George Soros cũng đã nhìn thấy sau khi đại dịch Covid-19 qua đi.
Bảng chỉ số này đo lường 3 yếu tố trên mỗi nền kinh tế của một quốc gia: Khả năng đối phó với đại dịch của nền kinh tế vĩ mô nước này; Mối liên kết hiện tại của nền kinh tế với toàn cầu hóa; Cuối cùng là sức mạnh của thể chế chính trị trong nước.
Với một nội lực mạnh và một thị trường nội địa khổng lồ, Trung Quốc được dự báo sẽ vượt qua được xu thế đảo ngược toàn cầu hóa
Theo BNP, những nền kinh tế như Hàn Quốc hay Israel sẽ "sống tốt" trong môi trường mới này (đảo ngược toàn cầu hóa). Trong khi những nước như Argentina hay Ai Cập thì không. Đối với Trung Quốc, nước này đang có một nội lực mạnh và một thị trường nội địa khổng lồ để vượt qua tác động từ xu thế đảo ngược toàn cầu hóa.
"Không có gì ở đây là định mệnh cả. Điều quan trọng nhất là cách mỗi quốc gia ứng phó với tình hình mới", Marcelo Carvalho, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu các thị trường mới nổi của BNP Paribas cho biết.
Tạm biệt toàn cầu hóa, xin chào nội địa hóa
Đây là một tiêu đề phụ trong báo cáo dài 7 trang do BNP Paribas công bố. Báo cáo cho biết tác động và ảnh hưởng từ sự thay đổi của mô hình toàn cầu hóa do Trung Quốc dẫn đầu hiện nay đến các quốc gia trên thế giới.
"Mỹ đang sử dụng đại dịch COVID-19 như một cách để buộc các công ty dược phẩm sản xuất những loại thuốc chiến lược của mình trong các nhà máy được xây dựng tại nội địa. Việc làm sẽ được tạo ra. Đó là những công việc từng được thực hiện tại Trung Quốc", nhà phân tích Nassim Taleb tại công ty tư vấn Universa Investments cho biết ví dụ về sự xu thế đảo ngược toàn cầu hóa sau đại dịch COVID-19.
Thế giới sẽ không thể quay lại hiện trạng như trước đại dịch COVID-19?
Theo báo cáo của BNP Paribas, các quốc gia có nền kinh tế đa dạng, lao động dồi dào, đa dạng các đối tác thương mại quốc tế, một thể chế chính trị ổn đỉnh và cấu trúc kinh tế vững mạnh sẽ "ổn" dưới những tác động của xu thế đảo ngược toàn cầu hóa.
Hàn Quốc, Philippines hay Thái Lan với thặng dư trong những năm gần đây, kết hợp chi tiêu ngân sách hạn chế và mức thuế thuế thấp… được dự đoán sẽ có thể vượt qua tác động của xu thế đảo ngược toàn cầu hóa.
Cùng với đó theo BNP Paribas, các quốc gia được tích hợp mạnh trong chuỗi cung ứng toàn cầu có thể bị mất cân bằng. Nhưng tác động từ xu thế đảo ngược toàn cầu hóa là không hề đơn giản để tính toán.
Trong một trường hợp khác, nhiều quốc gia có thể sẽ được lợi từ sự dịch chuyển của các tập đoàn sang các thi trường mới nổi. Tại đây Hungary, Cộng hòa Czech và Ba Lan có thể trở thành những trung tâm sản xuất mới của các nước thuộc Eurozone khi nhiều nhà máy đang tìm cách chuyển nguồn cung ra khỏi Trung Quốc.
Quá trình chuyển dịch các nhà máy đang diễn ra
Mexico cũng có thể được hưởng lợi khi nhiều công ty Mỹ lựa chọn các nhà cung ứng "gần nhà" và xa châu Á.
"Sẽ không có cách nào để chúng ta có thể quay lại hiện trạng như trước khi COVID-19 diễn ra. Song còn quá sớm để nói điều này sẽ diễn ra như thế nào", Jamie Matzl – chuyên gia cao cấp của Tổ chức nghiên cứu chính sách Hội đồng Đại Tây Dương cho biết.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!