Bộ Xây dựng mới đây đề xuất gói tín dụng 65 nghìn tỷ đồng phát triển nhà ở xã hội, đồng thời, yêu cầu các địa phương khi phê duyệt quy hoạch khu công nghiệp phải bố trí diện tích để xây dựng nhà ở công nhân.
Việc đầu tư phát triển nhà ở xã hội, đặc biệt nhà ở cho công nhân khu công nghiệp không chỉ nhằm đảo bảo chất lượng cuộc sống của người lao động mà là giải pháp hết sức cần thiết nhằm phục hồi sản xuất và kinh tế. Mới đây, Bộ Xây dựng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chấp thuận đưa vào Chương trình hỗ trợ phục hồi kinh tế - xã hội sau dịch COVID-19 gói tín dụng 65 nghìn tỷ đồng phát triển nhà ở xã hội, trong đó có nhà ở cho công nhân. Đây được xem là tín hiệu mở ra nhiều cơ hội an cư cho các công nhân lao động.
Cơ hội nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp
8 triệu đồng là mức thu nhập trung bình mỗi tháng của chị Đào Thục Trinh khi làm việc tại khu công nghiệp Bá Thiện II, huyện Bình Xuyên, Vĩnh Phúc. Mua nhà riêng là điều chị chưa từng dám nghĩ tới nếu không có sự hỗ trợ về mặt tín dụng bởi mức thu nhập hiện tại thậm chí còn chưa đủ đảm bảo các khoản chi tiêu cơ bản.
Sắp tới đây những công nhân như chị Trinh khi có nhu cầu mua hay thuê mua nhà ở xã hội sẽ được tiếp cập các khoản tín dụng với lãi suất ưu đãi bằng khoảng 50% lãi suất cho vay bình quân của các ngân hàng từ gói tín dụng 65 nghìn tỷ đồng. Đặc biệt, điều kiện được tiếp cận gói tín dụng cũng dễ dàng hơn với các lao động tại các khu công nghiệp.
Ông Hà Quang Hưng, Phó Cục trưởng Cục quản lý nhà và Thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng, cho biết: "Chúng tôi đang đề xuất là người công nhân trong trường hợp họ là công nhân khu công nghiệp, họ chỉ cần chứng minh rằng: họ có hợp đồng làm việc với doanh nghiệp trong khu công nghiệp là họ sẽ đủ điều kiện để thuê nhà ở trong khu công nghiệp để ở, chứ không phải đảm bảo các điều kiện khác ví dụ như điều kiện về thu nhập hay điều kiện về cư trú".
Một khu nhà ở của công nhân tại Khu công nghiệp Tiên Sơn (Bắc Ninh). Ảnh tư liệu: TTXVN.
Ngoài việc hỗ trợ tín dụng trực tiếp cho các công nhân, gói tín dụng 65 nghìn tỷ dồng này cũng dành ưu đãi lãi suất cho chủ đầu tư đầu tư dự án nhà cho công nhân thuê, mua. Theo các chuyên gia, đây là yếu tố quyết định khả năng tiếp cận nhà ở với các công nhân, bởi nó sẽ giúp giảm chi phí đầu vào cho các chủ đầu tư, qua đó, sẽ thiết lập mức giá cho thuê hay bán thấp.
Bên cạnh việc tạo việc tạo nguồn tín dụng, quỹ đất để xây dựng nhà ở cho công nhân cũng là bài toán cần tính đến. Mới đây, Bộ Xây dựng đề nghị, khi lập, phê duyệt quy hoạch xây dựng khu công nghiệp, các địa phương phải bố trí diện tích đất phù hợp trên địa bàn để xây dựng nhà công nhân, đảm bảo đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội để phục vụ đời sống giúp người lao động yên tâm làm việc.
Quy hoạch khu công nghiệp phải bố trí nhà ở cho công nhân
Theo quy định hiện hành, quỹ đất cho nhà ở xã hội hiện nay là do UBND cấp tỉnh cũng như chủ đầu tư dự án Nhà ở xã hội, nhà ở thương mại dành quỹ đất để phát triển. Tuy nhiên, đối với nhà ở cho công nhân, Bộ Xây dựng kiến nghị chỉ định công ty xây dựng kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, khu chế xuất là nhà đầu tư xây dựng các dự án này
Ông Hà Quang Hưng cho biết thêm: "Chúng tôi kiến nghị là trong các dự án khu công nghiệp thì chủ đầu tư kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp có trách nhiệm dành ra 1 phần quỹ đất trong đất kinh doanh dịch vụ thương mại của khu công nghiệp đó dành để xây nhà ở công nhân, theo hướng là đối với các dự án cho công nhân lưu trú cho thuê này thì phải đáp ứng 50% nhu cầu nhà cho công nhân".
Tuy nhiên, quỹ đất ngày càng khan hiếm tại các tỉnh thành tập trung nhiều khu công nghiệp, giá đền bù lại khá cao, rất khó để làm được nhà ở có giá bán thấp. Dó đó, doanh nghiệp mong muốn tiếp cận được các quỹ đất có giá rẻ hơn.
Bổ sung quỹ đất nhà ở cho công nhân
Một vấn đề đặt ra là bố trí quỹ đất cho các dự án khu công nghiệp đã được xây dựng và hình thành mà chưa có nhà ở công nhân.
Ví dụ như tại Hà Nội. hiện nay mới chỉ có 4/9 khu công nghiệp đã xây dựng khu nhà ở lưu trú dành cho công nhân, với tổng số 25 nghìn chỗ ở, đáng ứng 15% nhu cầu. Thời gian tới, Thành phố sẽ tích cực rà soát tất cả quỹ đất còn lại, chuyển mục đích sử dụng để mời gọi nhà đầu tư
Ông Trần Anh Tuấn, Phó Trưởng ban quản lý các khu công nghiệp và chế xuất Hà Nội, nhận định: "Các khu công nghiệp trước đây chưa bố trí xây dựng nhà ở công nhân thì sẽ khẩn trương bố trí quỹ đất cho nhà ở công nhân. Thành phố Hà Nội đã khẩn trương yêu cầu các quận, huyện bố trí quỹ đất sạch để kêu gọi các nhà đầu tư vào xây dựng nhà ở công nhân. Còn các khu công nghiệp từ nay đến 2030, dự kiến, chúng tôi triển khai 14 khu công nghiệp thì bắt buộc khi phê duyệt thì phải bố trí quỹ đất cho công nhân".
Thực tế, các khu công nghiệp thường được bố trí xa trung tâm, ít tiện ích. Do vậy, nếu chỉ đơn thuần là xây dựng nhà ở thì sẽ khó thu hút người lao động. Theo các chuyên gia, việc đồng bộ các tiện ích đi kèm là rất cần thiết.
Ông Bùi Tiến Thành, Trưởng phòng Phát triển đô thị, Sở Xây dựng Hà Nội, cho biết: "Chúng ta cũng phải lưu ý là phải đồng bộ với các thiết chế công đoàn, nhà trẻ, trường học rồi nhà thi đấu, nhà thể thao, các hoạt động hằng ngày, kể cả việc xử lý nước thải, vệ sinh môi trường cũng phải đảm bảo để người công nhân yên tâm ở đấy".
Trước mắt, để quy hoạch quỹ đất làm nhà ở cho công nhân, người lao động được thuận tiện, doanh nghiệp đề nghị Bộ Xây dựng sớm sửa đổi, bổ sung Nghị định số 82 về quản lý khu công nghiệp, khu chế xuất và khu kinh tế theo hướng, trong các dự án này được bố trí nhà ở dành cho công nhân. Đồng thời, theo các chuyên gia, cũng cần sớm sửa đổi Luật Nhà ở 2014 theo hướng ban hành cơ chế, chính sách riêng về đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân lao động. Trong đó, quy định các ưu đãi cho chủ đầu tư như miễn tiền sử dụng dất; miễn, giảm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp; được vay vốn tín dụng ưu đãi; được hỗ trợ đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật..
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!